سوغات و صنایع دستی ترکمن صحرا

ترکمن صحرا این گستره ی وسیع و تماشایی در شمال شرقی ایران نه تنها به خاطر طبیعت بکر و دشت های بی کرانش شناخته می شود بلکه گنجینه ای از فرهنگ و هنر را در دل خود جای داده است. سفر به این منطقه فرصتی است برای غرق شدن در آداب و رسوم اصیل ترکمنی و آشنایی با صنایع دستی بی نظیری که حاصل ذوق و هنر زنان و مردان این سرزمین است. از نقش های هندسی قالی های دستباف گرفته تا ظرافت سوزن دوزی ها و اصالت زیورآلات سنتی هر کدام داستانی از تاریخ و فرهنگ این منطقه را روایت می کنند. در این میان طعم شیرینی های محلی و خوراکی های خاص ترکمن صحرا نیز تجربه ای متفاوت و لذت بخش را برای گردشگران رقم می زند. اگر به دنبال سفری هستید که در آن بتوانید هم از زیبایی های طبیعی لذت ببرید و هم با فرهنگ و هنر غنی یک منطقه آشنا شوید ترکمن صحرا مقصدی ایده آل برای شما خواهد بود. این مقاله راهنمای شما در این سفر خواهد بود تا با سوغات و صنایع دستی این منطقه بیشتر آشنا شده و بهترین انتخاب ها را برای خرید داشته باشید.

بازارگردی و خرید در ترکمن صحرا

بازارگردی در ترکمن صحرا تجربه ای فراتر از خرید است؛ این یک فرصت برای تعامل با فرهنگ و مردم محلی آشنایی با هنر دست و ذوق هنرمندان این سرزمین و چشیدن طعم اصیل زندگی ترکمنی است. بازارهای هفتگی یا همان بازار روزها قلب تپنده ی این منطقه هستند که در روزهای مشخصی در شهرهای مختلف برپا می شوند. در این بازارها می توانید انواع محصولات محلی از صنایع دستی رنگارنگ گرفته تا خوراکی های خوشمزه و سنتی را پیدا کنید. گنبد کاووس و بندر ترکمن از جمله مهم ترین مراکز خرید در ترکمن صحرا به شمار می روند. در گنبد کاووس می توانید انواع زیورآلات سنتی و قالی های دستباف را با قیمت مناسب تهیه کنید در حالی که بندر ترکمن به خاطر بازارهای پررونقش که در کنار اسکله و راه آهن برپا می شوند شهرت دارد. در این بازارها می توانید انواع قالی و گلیم های دستباف ترکمنی را با طرح ها و رنگ های متنوع پیدا کنید و از تماشای هنر دست زنان ترکمن لذت ببرید. همچنین فراموش نکنید که در این بازارها می توانید انواع خوراکی های محلی مانند چکدرمه باسترمه و شیرینی های سنتی را نیز امتحان کنید و طعم واقعی ترکمن صحرا را بچشید.

انواع صنایع دستی ترکمن صحرا

صنایع دستی ترکمن صحرا مجموعه ای از هنرهای اصیل و با قدمت است که نسل به نسل منتقل شده و هر کدام نمادی از فرهنگ و هویت این منطقه هستند. این صنایع دستی نه تنها جنبه ی کاربردی دارند بلکه به عنوان آثار هنری ارزشمند نیز شناخته می شوند و می توانند به عنوان سوغاتی های بی نظیر از سفر به ترکمن صحرا به یادگار بمانند. در ادامه به معرفی برخی از مهم ترین صنایع دستی این منطقه می پردازیم:

قالی بافی

قالی بافی یکی از مهم ترین و شناخته شده ترین صنایع دستی ترکمن صحرا است. قالی های ترکمنی با نقش های هندسی خاص رنگ های گرم و استفاده از پشم مرغوب شهرت جهانی دارند. هر یک از طرح ها و نقش های قالی ترکمنی نمادی از یک طایفه یا ایل خاص است و داستان ها و روایات تاریخی را در خود جای داده است. قالی بافی در ترکمن صحرا نه تنها یک هنر بلکه یک منبع درآمد برای بسیاری از خانواده ها نیز محسوب می شود و زنان ترکمن با دستان هنرمند خود قالی هایی را خلق می کنند که ارزش هنری و اقتصادی بالایی دارند.

گلیم بافی

گلیم بافی نیز از دیگر هنرهای دستی رایج در ترکمن صحرا است. گلیم ها بافته هایی بدون پرز هستند که از پشم پنبه یا ابریشم تهیه می شوند و در طرح ها و رنگ های متنوعی بافته می شوند. گلیم های ترکمنی معمولاً دارای طرح های هندسی و نقوش سنتی هستند و از آن ها به عنوان زیرانداز روکش سجاده و تزئینات دیواری استفاده می شود. گلیم بافی نیز مانند قالی بافی هنری زنانه است و زنان ترکمن با مهارت و ظرافت خاصی گلیم هایی را می بافند که زیبایی و اصالت خاصی دارند.

نمد مالی

نمد مالی یکی از قدیمی ترین و سنتی ترین صنایع دستی ترکمن صحرا است. نمد نوعی زیرانداز یا پوشش است که از پشم تهیه می شود و بدون بافت تولید می شود. در نمد مالی پشم را با استفاده از فشار رطوبت و حرارت به هم می چسبانند و به شکل های مختلفی در می آورند. نمد های ترکمنی معمولاً دارای طرح های ساده و رنگ های طبیعی هستند و از آن ها به عنوان زیرانداز پوشش آلاچیق زین اسب و سایر مصارف استفاده می شود. نمد مالی هنری است که نیاز به مهارت و تجربه دارد و نمدمالان ترکمن با استفاده از روش های سنتی نمد هایی را تولید می کنند که علاوه بر زیبایی دارای خواص عایق حرارتی و رطوبتی نیز هستند.

سوزن دوزی

سوزن دوزی یکی از ظریف ترین و زیباترین صنایع دستی ترکمن صحرا است. در این هنر با استفاده از نخ های رنگی و سوزن طرح ها و نقوش مختلفی را بر روی پارچه های ساده ایجاد می کنند. سوزن دوزی های ترکمنی معمولاً دارای طرح های هندسی نقوش گیاهی و حیوانی هستند و از آن ها برای تزئین لباس ها کلاه کیف رومیزی و سایر وسایل استفاده می شود. سوزن دوزی هنری است که نیاز به دقت و حوصله فراوان دارد و زنان ترکمن با صبر و حوصله سوزن دوزی هایی را خلق می کنند که ارزش هنری بالایی دارند و نمادی از ذوق و سلیقه آن ها هستند.

ابریشم بافی

ابریشم بافی یکی از صنایع دستی لوکس و ارزشمند ترکمن صحرا است. در این هنر با استفاده از نخ ابریشم پارچه های نرم و لطیفی را می بافند که در رنگ ها و طرح های متنوعی تولید می شوند. پارچه های ابریشمی ترکمنی معمولاً دارای طرح های سنتی و رنگ های زنده و شاد هستند و از آن ها برای دوخت لباس های مجلسی روسری شال و سایر وسایل استفاده می شود. ابریشم بافی هنری است که نیاز به مهارت و تجربه فراوان دارد و بافندگان ابریشم ترکمن با استفاده از دستگاه های بافندگی سنتی پارچه های ابریشمی را تولید می کنند که ارزش هنری و اقتصادی بالایی دارند.

زیورآلات سنتی ترکمنی

زیورآلات سنتی ترکمنی یکی از جذاب ترین و پرطرفدارترین صنایع دستی این منطقه هستند. این زیورآلات معمولاً از نقره طلا و سنگ های قیمتی ساخته می شوند و دارای طرح ها و نقوش خاصی هستند که نمادی از فرهنگ و هویت ترکمنی است. زیورآلات سنتی ترکمنی شامل گردنبند گوشواره دستبند انگشتر سنجاق سر و سایر زیورآلاتی است که زنان ترکمن از آن ها برای تزئین لباس ها و موهای خود استفاده می کنند. این زیورآلات نه تنها جنبه ی زیبایی دارند بلکه به عنوان سرمایه ای ارزشمند نیز محسوب می شوند و نسل به نسل در خانواده ها منتقل می شوند.

صنایع چوبی

صنایع چوبی یکی از هنرهای دستی کاربردی در ترکمن صحرا است. در این هنر با استفاده از چوب های مختلف وسایل و ابزارهای مورد نیاز برای زندگی روزمره را می سازند. صنایع چوبی ترکمنی شامل وسایلی مانند قاشق کاسه سینی صندوق گهواره ابزار کشاورزی و سایر وسایل است که با استفاده از روش های سنتی و با دست ساخته می شوند. صنایع چوبی ترکمنی معمولاً دارای طرح های ساده و کاربردی هستند و از چوب های محلی مانند چوب درختان جنگلی و باغی تهیه می شوند.

پارچه های دستباف ترکمن

پارچه های دستباف ترکمن یکی از هنرهای دستی اصیل و با قدمت این منطقه هستند. این پارچه ها با استفاده از نخ های پشمی پنبه ای یا ابریشمی و با دست بافته می شوند و دارای طرح ها و رنگ های متنوعی هستند. پارچه های دستباف ترکمنی معمولاً دارای طرح های هندسی نقوش گیاهی و حیوانی هستند و از آن ها برای دوخت لباس ها رومیزی پرده و سایر وسایل استفاده می شود. این پارچه ها نه تنها جنبه ی کاربردی دارند بلکه به عنوان آثار هنری ارزشمند نیز شناخته می شوند و می توانند به عنوان سوغاتی های بی نظیر از سفر به ترکمن صحرا به یادگار بمانند.

پشتی ترکمن

پشتی های ترکمنی که با نام قارچین نیز شناخته می شوند یکی از اجزای جدایی ناپذیر دکوراسیون خانه های ترکمنی هستند. این پشتی ها که شبیه به قالیچه های کوچک هستند معمولاً از پشم بافته می شوند و با الیاف مختلف مانند مقوا و کارتن پر می شوند. رنگ های به کار رفته در پشتی های ترکمنی معمولاً شامل رنگ های قزل (قرمز) طلایی و آق (سفید) است و نقوش آن ها نیز برگرفته از طبیعت و فرهنگ این منطقه است. پشتی های ترکمنی علاوه بر جنبه ی کاربردی به عنوان یک عنصر تزئینی نیز در خانه ها استفاده می شوند و زیبایی و اصالت خاصی به فضا می بخشند.

کلاه محلی ترکمنی

کلاه محلی ترکمنی یکی از پوشش های سنتی و زیبای این منطقه است که در بین مردان و زنان ترکمن مورد استفاده قرار می گیرد. کلاه های ترکمنی زنانه که به آن ها «آناق» گفته می شود نمادی از تاهل زنان هستند و به گونه ای طراحی شده اند که در قسمت بالای سر قرار می گیرند و از پشت روسری ترکمنی به صورت برآمده دیده می شوند. کلاه های مردانه ترکمنی نیز معمولاً از پشم گوسفند سفید تهیه می شوند و دارای طرح ها و نقوش خاصی هستند که نمادی از هویت و فرهنگ ترکمنی است. خرید یک کلاه محلی ترکمنی می تواند یک یادگاری ارزشمند از سفر به این منطقه باشد و شما را با فرهنگ و آداب و رسوم مردم ترکمن آشنا کند.

لباس محلی ترکمن

لباس محلی ترکمن مجموعه ای از پوشش های سنتی و رنگارنگ است که نمادی از فرهنگ و هویت این منطقه است. لباس مردان ترکمن شامل تن پوش شلوار کلاه و کفش است. تن پوش مردان ترکمن معمولاً از ابریشم دوخته می شود و دارای رنگ های متنوعی است. لباس زنان ترکمن نیز شامل پیراهن های ابریشمین شلوار روسری و زیورآلات است. پیراهن های زنان ترکمن معمولاً به رنگ قرمز تمشکی هستند و با نقوش خاصی تزئین می شوند. لباس محلی ترکمن نه تنها یک پوشش بلکه یک اثر هنری است که با دقت و ظرافت خاصی دوخته می شود و نمادی از ذوق و سلیقه مردم ترکمن است.

پلاس ترکمن

پلاس که در زبان ترکمنی با نام «اوی دیمه» شناخته می شود نوعی فرشینه یا زیرانداز شبیه به قالی است که از نخ پشمی بافته می شود. یکی از ویژگی های مهم پلاس این است که رطوبت را از زمین یا اطراف خود به بالا منتقل نمی کند به همین دلیل بیشتر در خانه های روستایی مورد استفاده قرار می گیرد. پلاس ترکمن معمولاً دارای طرح های ساده و رنگ های طبیعی است و به عنوان یک زیرانداز مقاوم و بادوام شناخته می شود.

تؤربا/ توبره

تؤربا یا توبره یکی دیگر از صنایع دستی ترکمن ها است که شباهت زیادی به کیف های امروزی دارد. ترکمن ها از توبره برای نگهداری وسایل شخصی و آشپزخانه استفاده می کنند. توبره ها معمولاً از دیواره اُی (نوعی چادر سنتی ترکمنی) آویزان می شوند و یا با استفاده از رشته ای قالی بافت به عنوان بند از گردن آویخته می شوند. توبره ها معمولاً دارای طرح ها و نقوش سنتی هستند و با استفاده از رنگ های طبیعی رنگ آمیزی می شوند.

تابلو فرش

تابلو فرش یکی از هنرهای دستی مدرن است که در ترکمن صحرا نیز رواج یافته است. تابلو فرش ها قالیچه های کوچکی هستند که به عنوان آثار هنری تزئینی بر روی دیوار نصب می شوند. تابلو فرش های ترکمنی معمولاً دارای طرح های منظره چهره گل و سایر نقوش هستند و با استفاده از رنگ های متنوع و با کیفیت بافته می شوند. تابلو فرش می تواند یک هدیه ارزشمند و ماندگار از سفر به ترکمن صحرا باشد و زیبایی و هنر این منطقه را به خانه های شما بیاورد.

تجربه ای بی نظیر از صنایع دستی و شیرینی های بندر ترکمن

بندر ترکمن یکی از شهرهای مهم و دیدنی ترکمن صحرا است که به خاطر بازارهای پررونق صنایع دستی متنوع و شیرینی های خوشمزه اش شهرت دارد. سفر به این شهر فرصتی است برای تجربه ای بی نظیر از خرید صنایع دستی اصیل ترکمنی و چشیدن طعم شیرینی های محلی که در هیچ جای دیگری نمی توانید پیدا کنید. در بازارهای بندر ترکمن می توانید انواع قالی گلیم سوزن دوزی زیورآلات سنتی و سایر صنایع دستی را با قیمت مناسب تهیه کنید و از تماشای هنر دست زنان ترکمن لذت ببرید. همچنین فراموش نکنید که در این شهر می توانید انواع شیرینی های محلی مانند جز حلوا حلوای آماج سرغربیلی و نان پادرازی را نیز امتحان کنید و طعم واقعی ترکمن صحرا را بچشید.

جز حلوا

جز حلوا یکی از شیرینی های سنتی و خوشمزه بندر ترکمن است که از ترکیب آرد شکر روغن و مغز گردو تهیه می شود. این حلوا دارای طعم شیرین و مطبوعی است و به عنوان یک میان وعده یا دسر در مراسم ها و جشن های محلی سرو می شود. جز حلوا یکی از سوغاتی های محبوب بندر ترکمن است و می توانید آن را در بازارهای این شهر تهیه کنید.

حلوای آماج

حلوای آماج یکی دیگر از شیرینی های سنتی و مقوی بندر ترکمن است که از ترکیب آرد شکر روغن شیر و خرما تهیه می شود. این حلوا دارای طعم شیرین و مغذی است و به عنوان یک میان وعده یا دسر در فصل زمستان سرو می شود. حلوای آماج یکی از سوغاتی های خاص بندر ترکمن است و می توانید آن را در بازارهای این شهر تهیه کنید.

سرغربیلی

سرغربیلی نوعی شیرینی محلی است که از آرد برنج شکر و روغن تهیه می شود. این شیرینی به شکل دایره های کوچک سرخ شده و با پودر قند تزیین می شود. سرغربیلی یکی از شیرینی های محبوب بندر ترکمن است که معمولاً در ایام عید و جشن ها تهیه می شود.

نان پادرازی

نان پادرازی نوعی نان سنتی است که در بندر ترکمن و سایر مناطق ترکمن نشین پخته می شود. این نان دارای طعم شیرین و مطبوعی است و به عنوان یک میان وعده یا همراه با غذا سرو می شود. نان پادرازی یکی از سوغاتی های خوشمزه بندر ترکمن است و می توانید آن را در نانوایی های محلی تهیه کنید.

خاویار

خاویار یکی از محصولات لوکس و گران قیمت دریای خزر است که در بندر ترکمن نیز تولید می شود. خاویار تخم ماهی های خاویاری است که دارای طعم و خواص بی نظیری است. خاویار به عنوان یک غذای اشرافی در سراسر جهان شناخته می شود و می تواند یک سوغاتی خاص و ارزشمند از سفر به بندر ترکمن باشد.

ترکمن صحرا کجاست؟

ترکمن صحرا منطقه ای وسیع در شمال شرقی ایران است که بخش هایی از استان های گلستان و خراسان شمالی را در بر می گیرد.

جاهای دیدنی ترکمن صحرا کجاست؟

مقبره خالد نبی تالاب گمیشان آبشار کبود وال دره هزار دره و گمیش تپه از جمله جاذبه های دیدنی ترکمن صحرا هستند.

بهترین زمان بازدید از ترکمن صحرا چه موقع است؟

فصل بهار و اوایل پاییز به دلیل آب و هوای معتدل و طبیعت سرسبز بهترین زمان برای بازدید از ترکمن صحرا است.

صنایع دستی ترکمن شامل چه محصولاتی می شود؟

قالی گلیم زیورآلات لباس های سوزن دوزی و صنایع چوبی از جمله مهم ترین صنایع دستی ترکمن صحرا هستند.

آیا صنایع دستی ترکمن دارای گارانتی یا تضمین کیفیت هستند؟

این موضوع بستگی به فروشنده و نوع محصول دارد اما به طور کلی بهتر است هنگام خرید از اصالت و کیفیت کالا اطمینان حاصل کنید.