۹ آبان در دنیای علم چه خبر؟

تقویم علم؛

به گزارش خبرگزاری علم و فناوری ساینس بلاگ تاریخ علم مملو از رویدادهای مهمی است که نوآوری ها کشف ها و حتی زادروزها و درگذشت های دانشمندان و مخترعان تاثیرگذار جهان را در برمی گیرد. در این تقویم علم وقایع مهم مصادف با امروز ۹ آبان برابر ۳۰ اکتبر را ورق می زنیم.  

*** 

دستگاه ساعت زنی 

۳۰ اکتبر ۱۸۹۴ میلادی برابر با ۹ آبان ۱۲۷۳ خورشیدی دانیل ام. کوپر از روچستر نیویورک اولین حق ثبت اختراع ایالات متحده را برای دستگاه ساعت زنی دریافت کرد. کارت های ثبت زمان داخل دستگاه قرار می گرفتند و وقتی اهرم به پایین کشیده می شد زمان روی کارت ها چاپ می شد. کارت ها با خطوط افقی به هفت فضای مساوی برای روزهای هفته تقسیم شده بود. این دستگاه ساعت زنی که به نام روچستر شناخته می شود را شرکت تولید ویلارد و فریک ساخت و از آن برای ثبت زمان شروع و پایان کار کارمندان ادارات و کارگران کارخانه ها استفاده شد.

عکسبرداری آنژیوگرافی 

۳۰ اکتبر ۱۹۵۸ میلادی برابر با ۹ آبان ۱۳۳۷ خورشیدی دکتر اف. میسون سانز جونیور مختصص قلب کودکان در کلینیک کلیولند در آمریکا اولین آنژیوگرافی عروق بیماری کرونا را به طور غیرعمدی انجام داد. این روش تشخیصی پرتو ایکس از رنگ تزریق شده برای تجسم انسداد شریان های کوچک مغذی قلب استفاده می کند. مطالعات قبلی روی سگ نشان داده بود که استفاده از این رنگ در عروق بیماری کرونا باعث فیبریلاسیون قلب می شود بنابراین هرگز روی انسان آزمایش نشد و رنگ آمیزی رگ های بیمار با تزریق رنگ فقط برای آشکارسازی نزدیکی دهانه آنها بود اما در مورد بیمار دکتر سانز کاتتر (لوله ای نازک بلند و انعطاف پذیر) به طور ناخواسته داخل عروق بیماری کرونا بیمار منحرف شد و حدود ۳۰ سی سی از رنگ داخل رگ رفت. خوشبختانه فیبریلاسیون قلبی مورد انتظار (که برای درمان نیاز به باز شدن قفسه سینه بیمار دارد) رخ نداد. به این ترتیب مشخص شد که رنگ را می توان با خیال راحت استفاده کرد به خصوص اگر در مقادیر کمتر باشد و سپس با تصویربرداری پرتو ایکس عکس های آنژیوگرافی تهیه کرد.  

نزدیک شدن سیارک گمشده 

۳۰ اکتبر ۱۹۳۷ میلادی برابر با ۹ مرداد ۱۳۱۶ خورشیدی سیارکی به زمین نزدیک شد و فاصله اش تقریباً دو برابر فاصله ماه از زمین بود و ازاین رو آن زمان به عنوان نزدیکترین کنارگذر هر جرمی غیر از شهاب در نظر گرفته شد. این سیارک آسمان شب را با سرعت ۵ درجه در ساعت طی کرد. اولین بار دو شب زودتر در ۲۸ اکتبر اخترشناس آلمانی کارل ویلهلم راینموث از هایدلبرگ متوجه رگه ای از نور در عکسی شد که به تازگی گرفته بود. به دلیل حرکت سریع آن او آن را هرمس نامید که نام منادی ایزدان المپیا بود. رایمنوث فقط پنج روز توانست هرمس را مشاهده کند تا اینکه شرایط مشاهده نامطلوب شد و امکان رویت از بین رفت تا اینکه در ۱۵ اکتبر ۲۰۰۳ برایان اسکیف اخترشناس رصدخانه لاول بار دیگر این سیارک گمشده را رصد کرد. مدار بیضی شکل سیارک هرمس ۷۷۷ روز طول کشید و مدارهای زهره زمین و مریخ را قطع کرد. هرمس در گروه سیارک های نوع اس (سیارک های سیلیکاسیوس) قرار دارد و دوره چرخشش ۱۳.۹ ساعت است. 

گوستاو هرتز 

۳۰ اکتبر ۱۹۷۵ میلادی برابر با ۹ آبان ۱۳۵۴ خورشیدی گوستاو هرتز فیزیکدان کوانتومی آلمانی درگذشت. هرتز همراه با جیمز فرانک جایزه نوبل فیزیک را در سال ۱۹۲۵  برای آزمایش فرانک-هرتز دریافت کرد آزمایشی که نظریه کوانتومی را تأیید کرد و نشان داد که انرژی را می توان با یک اتم فقط در مقادیر معین جذب کرد و تأیید مهمی بر مدل اتمی بور ارائه کرد. او برادرزاده هاینریش هرتز بود. اگرچه هرتز در جنگ جهانی اول کنار آلمانی ها جنگید چون اصالت یهودی داشت با به قدرت رسیدن هیتلر مجبور شد سال ۱۹۳۴ از مقام استادی استعفا دهد و این گونه از سال ۱۹۴۵ در اتحاد جماهیر شوروی کار کرد و سپس در سال ۱۹۵۵ استاد فیزیک در لایپزیک آلمان شرقی شد.