از خودروی اتومات تا کوپن انرژی

به گزارش ساینس بلاگ، آنچه در ادامه میخوانید گزارش نورنیوز از افزایش رکوردشکنی‌های مصرف برق و راهکارهای کشورهای مختلف برای مدیریت برق است:  هجوم شدید گرما در تابستان سال جاری به شکل‌گیری گنبد حرارتی بی‌سابقه در خاورمیانه منجر شده و بر اساس اعلام سازمان هواشناسی متوسط دمای این منطقه از جهان نسبت به بلند مدت، میانگین تا ۳ درجه افزایش پیداکرده است. این اتفاق سبب شده است تا در بسیاری از کشورها تأمین برق کافی برای شهروندان با مشکلات جدی رو به رو شود . این امر فقط مختص ایران نیست و  در کشورهایی مانند ترکیه، کویت و عربستان در روزهای گذشته خاموشی‌های گسترده اعمال شده است. در ایران نیز از هفته گذشته با رکورد شکنی مصرف برق برای حفظ پایداری شبکه برق ادارات و دستگاه‌های اجرایی ۱۵ استان در اواخر تعطیل شدند.

مجید عمیدپور رئیس پژوهشگاه نیرو روز جمعه در گفت و گو با ساینس بلاگ از  افزایش غیرمعمول و بی‌سابقه ۱۵ درصدی  مصرف برق خانگی نسبت به فصل گرم سال گذشته خبر داد و گفت: دلیل اصلی افزایش ۱۵ درصدی مصرف برق خانگی ایران در فصل گرم سال وارد شدن سامانه‌های سرمایشی به مدار است.

عمیدپور با یادآوری این نکته که در سه سال گذشته بیش از ۹ هزار و ۳۰۰ مگاوات به ظرفیت تولید برق کشور افزوده شده است و همین موضوع در حفظ پایداری شبکه باوجود افزایش شدید مصرف مؤثر است، گفت: شهروندان می‌توانند با استفاده بهینه از سامانه‌های سرمایشی همانند استفاده از دور کند کولر آبی و تنظیم دمای کولر گازی روی دمای ۲۴ درجه ضمن کاهش مصرف برق خود به حفظ پایداری شبکه سراسری کمک کنند.

ایران  گرم‌ترین روزهای سال خود را پشت سر می‌گذارد و افزایش مصرف برق در بالاتر از حد نصاب و بیشتر از میانگین بلند مدت ثبت شده است. آمارهای وزارت نیرو نشان می‌دهد دمای هوا در کشور ۱.۵ درجه نسبت به دوره بلند مدت افزایش یافته و مصرف برق در تأسیسات سرمایشی بیشتر شده است . افزایش مصرف برق و بالا رفتن شدید دما در نقاط مختلف کشور فشار مضاعفی را به نیروگاه‌های برق وارد کرده است. درحالی که سال گذشته، رکورد مصرف برق در نیمه مرداد به ۷۳ هزار و ۴۵۰ مگاوات رسید امسال یک ماه زودتر، در نیمه تیرماه، مصرف برق به بیش از ۷۷ هزار و ۵۰۰ مگاوات رسید.

۶۰ درصد مصرف برق در بخش خانگی است

به گفته مسئولان توانیر ۶۰ درصد مصرف برق در بخش خانگی اتفاق می‌افتد و در این میان وسایل سرمایشی بیشترین مصرف را در ساعات پیک به خود اختصاص می‌دهند. در روزهای گرم تابستان و در ساعات پیک با روشن شدن وسایل سرمایشی فشار بیشتری به شبکه برق وارد می شود. محسن ذبیحی معاون شرکت توانیر با اعلام این موضوع گفت:  روز چهارشنبه برای پنجمین بار رکورد مصرف برق به میزان ٧٧ هزار و ٥١٤ مگاوات شکسته شد . این میزان نسبت به مدت مشابه سال گذشته ٨.٣ درصد رشد را نشان می‌دهد که عدد بزرگی است. این رکوردشکنی مصرف برق به دلیل افزایش دما است و تداوم گرما باعث افزایش مصرف برق می‌شود. هم اکنون نزدیک به ۶۰ درصد مصرف برق در بخش خانگی اتفاق می‌افتد و در این میان وسایل سرمایشی بیشترین مصرف را در ساعات پیک به خود اختصاص می‌دهند.

وی از تنظیم کولرهای گازی روی ٢۴ درجه و استفاده از دور کند کولرهای آبی به عنوان مهمترین راهکارهای کاهش مصرف برق در ساعات پیک و تأمین پایدار برق برشمرد و اضافه کرد: همچنین اقداماتی مانند نصب سایبان، تمیز کردن یا تعویض فیلترها و پوشال که باعث افزایش راندمان می‌شود، همگی می‌تواند در بهینه سازی مصرف برق و کاهش مصرف برق در پیک نقش مؤثری داشته باشد.

مدیریت مصرف برق آن سوی مرزها

مدیریت مصرف برق یکی از مهمترین راهکارها در جهت حفظ پایداری شبکه برق و جلوگری از خاموشی است. موضوعی است که در چند سال گذشته شرکت توانیر و مسئولان وزارت نیرو برآن تاکید داشته و صدها ساعت فیلم و انیمیشن در این ارتباط تولید و پخش کردند. به طور مثال با تنظیم کولر گازی بر روی ۲۵ درجه و بالاتر، حدودا ۱۰ الی ۱۵درصد در مصرف برق صرفه جویی می شود. در دو سال گذشته مسئولان توانیر برای تشویق مردم به مدیریت مصرف پاداش‌هایی را بر روی قبض پرداختی هزینه برق اعمال کردند. امسال نیز اوایل خرداد ماه سخنگوی صنعت برق از جوایز ویژه برای خانوارهایی که برق مصرفی شان را مدیریت کنند خبر داد. مصطفی رجبی مشهدی گفت: «امسال خانوارهایی که در مصرف برق صرفه‌جویی کنند علاوه بر تخفیف در قبض، ۳۰۰ خودروی اتومات و لوازم خانگی و برقی و بسته‌های اینترنت  جایزه می‌گیرند. مردم با نصب سامانه با انرژی می توانند مصرف برق شان را مدیریت کنند. اگر در مصرف برق ۱۰ درصد کاهش داشته باشند به قید قرعه از این جوایز بهره مند می‌شوند».

سیستم تشویق برای مدیریت مصرف برق در برخی ازکشورهای دنیا نیز اعمال می شود. هر یک از کشورهای جهان به فراخور ویژگی‌های اختصاصی و به‌منظور جلوگیری از بروز بحران و همین‌طور عبور از این وضعیت، نسبت به اجرای ایده‌ها و الگوهای بومی شده مدیریت مصرف برق اقدام‌های گوناگونی را در دستور کار قرار می‌دهند، زیرا پر کردن فاصله ناترازی میان تولید و مصرف برق، آن‌هم در ایام و ساعت‌های کوتاهی از سال، به شکل ساخت نیروگاه، از توجیه اقتصادی و منطقی برخوردار نیست.

به طور مثال یکی از طرح‌های تشویقی که کشور هلند برای مشترکان برق در نظر گرفته، کوپن انرژی است که خانوارها می‌توانند با آن، اقلام بهینه‌سازی مصرف انرژی مثل برق و گاز را خریداری کنند. گاز و برق در کشور هلند نسبتاً گران است و ماهانه در حدود ۱۲۰ تا ۱۵۰ یورو تخمین زده می‌شود. دولت فرانسه نیز از زمان بحران اوکراین، اعطای کوپن انرژی شامل برق و گاز به ۳۸ میلیون را آغاز کرد.  همچنین دولت فرانسه «سپر تعرفه‌ای» طراحی کرده که شامل تعیین سقف قیمت گاز و برق برای بخش خانگی است. در کانادا، اگرچه در بیشتر سال‌ها بخش صنایع به‌صورت داوطلبانه مصرف برق خود را در ایام اوج بار کاهش می‌دهند، اما در برخی مواقع هم دولت خواستار کاهش مصرف ۵۰ درصدی برق در زمان اوج بار مشتریان تجاری و صنعتی می‌شود. در یونان دولت این کشور اعلام کرده است به‌ازای کاهش مصرف برق خانوارها به آن‌ها یارانه نقدی پرداخت می‌کند. یعنی به‌ازای کاهش هر ۳۰۰ کیلووات مصرف ۹ یورو یارانه پرداخت می‌کند تا به این شکل میزان مصرف انرژی را کاهش دهد. روس‌ها اصولاً به صرفه‌جویی عادت دارند. مردم روسیه در زمان خرید وسائل برقی به میزان مصرف انرژی کالا بسیار اهمیت می‌دهند و برای استفاده بهینه به توصیه‌های دفترچه راهنما و فروشندگان به‌دقت عمل می‌کنند. استفاده از لامپ‌های کم‌مصرف و دیودی روش بسیار رایجی برای صرفه‌جویی در انرژی در روسیه است. در روسیه استفاده از وسایل پُرمصرف مانند ماشین لباسشویی، اتو و جاروبرقی در ساعت‌های اوج مصرف ممنوع است.

ایتالیا درمیان کشورهای اروپایی از بهترین و درخشان‌ترین آفتاب برخوردار است. با وجود این، هزینه برق نیز در این کشور نسبت به دیگر کشورهای اروپایی زیاد است. با این حال دولت ایتالیا برای این که مردم را به کاهش مصرف انرژی تشویق و آن‌ها را به تولید کنندگان انرژی تبدیل کند، از مردم خواسته با نصب پنل‌های خورشیدی نه تنها برای خود برق تولید کنند که مازاد آن را هم با سه برابر قیمت روز تولید کنندگان این کشور از آن‌ها خریداری می‌کند.

در آمریکا گروه‌های مردمی برای متقاعد کردن مردم جهت مصرف بهینه انرژی تلاش میکنند. گروه مردم‌نهاد و غیرانتفاعی «میشیگان سیوز» که باهدف بهبود شیوه مصرف انرژی شکل‌گرفته، کمپینی با نام «جلوگیری از فاجعه انرژی» ایجاد کرده است تا با ساخت پیام‌های تبلیغاتی به آگاه‌سازی جامعه در باره پیامدهای ناگوار مصرف بی‌رویه انرژی بپردازد. گروه «اتحاد برای حفظ انرژی» نیز با این ایده تشکیل شده است که باید مصرف‌کنندگان را از سنین کودکی آموزش داد تا صرفه‌جویی انرژی برای آنها یک عادت شود.

در ژاپن با پویش  Cool Biz ادارات ترغیب می شوند تا دمای کولر را در اتاق‌ها کمتر از ۲۸ درجه سانتیگراد (۸۲.۴ درجه فارنهایت) تنظیم کنند، این دما در ادارات ایالات متحده برای تابستان ۷۰ درجه (فارنهایت) F است. در توکیو در طول بحران برق برخی از کارخانه‌ها زمان تولید خود را به ساعات کم‌باری و یا روزهای آخر هفته که میزان بار شبکه برق کمتر است، انتقال می دهند. برخی دیگر از کارخانه‌ها نیز تولید خود را به‌صورت کامل متوقف می کنند.

رشد ۷ درصدی مصرف برق کشور

آمپر اتاق دیسپاچینگ مرکز کنترل وزارت نیرو این روزها در بالاترین حد خود قراردارد. رشد ۷ درصدی مصرف برق فشار زیادی به نیروگاه‌ها وارد کرده و تعطیلی موقت ادارات ودستگاه‌های اجرایی کشور مرهم موقت و کوتاه مدتی است که روی زخم عمیق افزایش مصرف برق گذاشته می شود.

روز سه شنبه علی اکبر محرابیان وزیر نیرو با هشدار نسبت به افزایش ۷ درصدی مصرف برق در کشور و ثبت رکورد چدیدی ۷۷ هزار و ۵۱۴ مگاوات  گفت : در روزهای اخیر متوسط دمای کشور به شدت افزایش یافته و به رقم ۳۹.۹ درجه سانتی گراد رسیده است که همین موضوع سبب شده تا تقاضای مصرف برق کشور به شدت افزایش پیدا کند.  

وی با بیان اینکه هر یک درجه افزایش دما میزان مصرف برق کشور را تا ۱۸۰۰ مگاوات افزایش می دهد، افزود: مصرف برق کشور در روزهای گذشته به بالای ۷۷ هزار مگاوات رسید و این در حالی است که در روزهای مشابه سال قبل میزان مصرف برق کشور ۷۱ هزار مگاوات بود که نشان دهنده افزایش ۶ هزار مگاواتی در مصرف برق است.

وزیر نیرو با تاکید بر لزوم همکاری مشترکان همه بخش‌ها به ویژه بخش خانگی با صنعت برق به منظور عبور موفق از اوج بار سال جاری اضافه کرد: باتوجه به افزایش شدید نیاز مصرف برق کشور ضرورت دارد مشترکان با انجام صرفه‌جویی و چشم پوشی از مصارف مازاد، صنعت برق کشور را در تامین برق پایدار برای همه بخش‌ها یاری دهند.

محرابیان با اشاره به تجربه موفق همکاری مشترکان بخش خانگی در دو سال گذشته که سبب عبور از اوج بار مصرف برق با کمترین چالش شد، خاطرنشان کرد: در حال حاضر نسبت به سال گذشته میزان مصرف برق کشور ۷ درصد افزایش یافته است که عدد بسیار بالایی است.

پایان خبر ساینس بلاگ