رهبری اقتصاد دیجیتال خاورمیانه در انتظار پادشاهی سعودی

رسول سلیمی: کارشناسان اقتصادی تغییری کیفی در اقتصاد دیجیتالی پادشاهی سعودی در سال 2024 پیش بینی می کنند. پادشاهی سعودی شاهد شتاب استثنایی در توسعه در سطوح مختلف است و آن را در آستانه یک تحول بزرگ در سال های آینده قرار داده است. از برنامه های این کشور برای میزبانی نمایشگاه جهانی اکسپو 2030 و جام جهانی فوتبال 2034 گرفته تا اجرای مجموعه ای از راه حل ها در مقیاس بزرگ برای مهار بحران آب و هوا. واضح است که سعودی مصمم است از نظر رفاه اقتصادی و اجتماعی نسبت به سایر کشورهای دارای حکمرانی پیر و ضعیف، به جایگاه رهبری کشورهای خاورمیانه برسد. چشم اندازی که ناظران سیاسی معتقدند در مقایسه با تاریخ اروپا، متاثر از تغییر اراده حکمران سیاسی از توهمات ایدیولوژیک به واقع گرایی سیاسی به دست آمده است.

در میان این دگرگونی که توجه همه جهان را به خود جلب کرده، اقتصاد دیجیتال به عنوان یکی از مولفه ها و قابلیت های اصلی برجسته می شود که پادشاهی سعودی سرمایه گذاری های هنگفتی را در زمینه های هوش مصنوعی، اینترنت اشیا، امنیت سایبری و تجزیه و تحلیل داده های بزرگ منطبق با آگاهی عمیق دولت از اهمیت این حوزه ها و اعتقاد به اینکه آنها ستون های اصلی اقتصاد در دنیای مدرن هستند پیش می برد.

این در حالی است که ریاض درصدد آن است که سهم اقتصاد دیجیتال را از تولید ناخالص داخلی تا سال 2025 به 19٫2 درصد برساند. این سیاستگذاری، طیف وسیعی از فرصت های ارزشمند را برای برجسته ترین بازیگران بخش فناوری دیجیتال و حامیان حوزه فناوری در سطوح داخلی و بین المللی آزاد خواهد کرد.

ناظران سیاسی پیشبینی می کنند سال 2024 نقطه عطف مهمی برای اقتصاد دیجیتال و حامیان آن خواهد بود، زیرا انتظار می رود حجم هزینه های مربوط به فناوری داده و ارتباطات در سال جاری از 34٫5 میلیارد دلار فراتر رود. در این میان، پادشاهی سعودی در حال آماده شدن برای میزبانی مجدد کنفرانس فنی بزرگ (LEAP) با شعار «به سوی جهان های جدید» است و شرکت های فناوری را تشویق می کند تا پروژه های نوآورانه و ایده های سازنده بیشتری ارایه دهند. اما این پرسش مهم است که در سال 2024 به طور خاص، پادشاهی سعودی در انتظار چه چیزی خواهد بود؟

دولت ابتکار عمل را به دست می گیرد

قرار گرفتن عربستان در در رتبه دوم کشورهای G20 و کسب رتبه چهارم جهانی آمادگی سیستم های دیجیتال، این کشور را نسبت به سایر کشورهای خاورمیانه پیشتاز کرده است. برای دستیابی به اهداف برنامه تحول ملی تعیین شده برای سال 2025، پروژه های اقتصاد دیجیتالی از جمله پلتفرم های الکترونیکی دولتی در این سالها سرآمد بوده از جمله پلتفرم «ابشر» وزارت کشور برای ارایه خدمات دیجیتالی به شهروندان و ساکنان عربستان از طریق اپلیکیشن های موبایلی و اپلیکیشن «توکلنا» نمونه بارز این موضوع است.

تحولی بنیادین در عربستان در چشم انداز2030

از زاویه ای دیگر 52 درصد از موسسات سعودی در حال کار بر روی تغییر مدل های کسب وکار سنتی خود به سمت شکلی هستند که همگام با روش کار دیجیتالی حرکت کند. با توجه به این تلاش ها، انتظار می رود بخش های مراقبت های بهداشتی، خدمات مالی، خرده فروشی، خدمات تخصصی و آموزش در پنج سال آینده شاهد رشد سریعی باشند. کارشناسان معتقدند که چشم انداز شرکت هایی که در این زمینه ها فعالیت می کنند این است که برنامه های خود را برای بهره برداری از پتانسیل فناوری هایی مانند هوش مصنوعی، اینترنت اشیا و … به بهترین شکل ممکن تنظیم کنند.

ورود عربستان به گردشگری سلامت و تجهیز بیمارستان های پیشرفته که خدمات سلامت را در قالب پلتفرم های دیجیتال در دستور کار قرار می دهد، موجب خواهد شد تا روند مهاجرت به عربستان از کشورهای توسعه نیافته اما دارای نیروی انسانی مستعد با سرعت بیشتری انجام شود.

با این حال، توجه به این نکته مهم است که پذیرش فناوری در جامعه عربستان به مثابه یک وظیفه تلقی نشده در عوض، این شرکت ها هستند که روند جدید را از منظری صرفاً استراتژیک می ببینند تا اطمینان حاصل کنند که پایه دیجیتال مناسبی برای فعال کردن رشد فناوری و اجرای تحول دیجیتال را دارند.

اصلاح مهارت ها و قابلیت ها در مسیر اصلاح حکمرانی

این واقعیت که نسل جوان و آگاه به فناوری سعودی، اکثریت قریب به اتفاق جمعیت عربستان را تشکیل می دهند، موضوع جدیدی نیست و هم اکنون نیز بحث های زیادی در مورد نیاز به تقویت مهارت جوانان سعودی و دادن فرصت یادگیری به آنها وجود دارد تا بتوانند نقش فعالی در آینده اقتصاد دیجیتال داشته باشند. نتایج نظرسنجی موسسه KPMG نشان داد که جذب و توسعه استعدادهای مورد نیاز برای پاسخگویی به نیازهای تحول دیجیتال در عربستان، کانون توجه 41 درصد از شرکت هایی است که در نظرسنجی شرکت کردند.

این نرخ به طور کلی با میانگین جهانی در این موضوع مطابقت دارد؛ بنابراین، متوجه می توان دریافت که دولت سعودی، قبلاً روی توسعه برنامه هایی برای پر کردن این شکاف با آموزش و توسعه 20 هزار متخصص در هوش مصنوعی و داده ها کار کرده است.

چه آنکه یکی از برجسته ترین نمونه های همکاری عربستان با شرکت های پیشرو، همکاری اپل با «دانشگاه شاهزاده نوره» و «آکادمی طویق» برای راه اندازی آکادمی توسعه دهنده اپل، به عنوان اولین مورد در نوع خود در منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا به منظور توانمندسازی زنان جوان آینده دار سعودی در زمینه های فناوری و توسعه برنامه های کاربردی بود.

این در شرایطی است که پادشاهی سعودی از نظر سیستم های استارت آپی در منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا رتبه چهارم را به دست آورده و این امر یکی از تاثیرات مثبت تلاش های آموزشی بخش های دولتی و خصوصی در پادشاهی است. از این منظر، کارشناسان انتظار دارند تا عربستان در سال آینده شاهد تعدادی پروژه جدید کارآفرینی مبتنی بر فناوری باشد.

شکی نیست که فرصت های موجود در پادشاهی عربی سعودی در حال افزایش است، اما روندهایی که سال 2024 و پس از آن را رقم خواهند زد، فراتر از فناوری ها و راه حل های جدید خواهند بود و بیشتر به افراد، شرکت ها و بازیگران کلیدی وابسته خواهد بود که ابتکار عمل را از امروز بر عهده گیرند بنابراین، کارشناسان معتقدند بیشترین تاثیر کارآفرینان در سال آینده با ابداع بهترین راه ها برای همکاری با مشتریان، شرکا و همتایان در راستای پشتیبانی از «چشم انداز سعودی 2030» و در تلاش برای جذب متخصصان قادر به شکوفایی عربستان حاصل خواهد شد. مسیری که آغاز راه آن با اصلاح نگاه حکمران سیاسی به اقتصاد آغاز شد.

311213