یک پیشنهاد برای افزایش بازدارندگی مجازات سارقان

یک جرم شناس به پلیس پیشنهاد کرد تا در راستای افزایش بازدارندگی مجازات مجرمان و به خصوص سارقان، دوره های آموزش و چک لیست هایی را برای ماموران میدانی خود پیش بینی کند تا آنان بتوانند پس از حضور در صحنه جرم، گزارش مستندی را به عنوان ضابط قضایی تنظیم و در پرونده مجرمان درج کنند.

وحید سلطانی پاجی در گفت وگو با ساینس بلاگ با اشاره به انتشار ویدیویی از زورگیری تلفن همراه یکی از شهروندان در بزرگراه شهید صدر که در نهایت منجر به دستگیری زورگیران از سوی پلیس نیز شد، گفت: هفته گذشته انتشار ویدیوی زورگیری از راننده خودرویی با سلاح سرد در بزرگراه صدر، بار دیگر این سوال در اذهان عمومی به وجود آمد که چرا چنین اتفاقاتی رخ می دهد و اساسا چرا برخورد با چنین افرادی بازدارنده نیست؟

وی با بیان اینکه این پرسش مطرح می شود که مجازات چنین جرایمی چیست، گفت: تا جایی که حتی فرمانده انتظامی تهران بزرگ نیز در مصاحبه ای اعلام کرد که  این سارقان وحشت ایجاد کرده و مجازاتشان در حد محاربه است. البته  همواره این سخن از زبان فرماندهان پلیس بیان می شود که با سارقان برخورد قاطعی خواهد شد، اما اولین سوال این است که منظور از برخورد قاطع چیست؟ مگر پلیس می تواند برخورد فیزیکی داشته باشد. حدود و اختیارات این برخورد قاطع تا کجاست؟
 
این جرم شناس ادامه داد: آنچه که مردم در وهله نخست از پلیس انتظار دارند، این است که در هنگام وقوع چنین جرایمی ماموران پلیس حضور به موقع داشته باشند و کلیه اقدامات را در راستای شناسایی و دستگیری سارقان در سریع ترین زمان انجام دهند. از سوی دیگر به دلیل اینکه قوه قضاییه متولی تعقیب قضایی  و مجازات مجرمان است و در این میان پلیس ضابط محسوب می شود، مامور پلیس باید اطلاعات درستی را در پرونده مجرمان درج کرده و به عبارتی بهتر گزارش کامل و مستندی از تحقیقات میدانی خود را به مقام قضایی ارایه دهند. در واقع برخورد قاطع پلیس با مجرمان باید در این مرحله انجام شود.

سلطانی با بیان اینکه اختیارات و تکالیف قانونی مامور پلیس در قانون آیین دادرسی کیفری نیز آورده شده است، گفت: یک مامور پلیس باید آشنایی و تسلط کامل با قوانین مرتبط به جرایمی که در خصوص آن تحقیق می کند، داشته باشد و در ماموریت های میدانی خود آن را رعایت کند. اگر پلیس آشنا به ماهیت و ارکان تشکیل دهنده جرم در عمل مرتکب و شرایط و اوضاع و احوال نباشد قطعاً نمی تواند تحقیقات کیفی و مکفی را انجام دهد و گزارش دقیقی را انعکاس دهد و این در انتساب اتهام به متهم ایراداتی را وارد خواهد کرد که می تواند باعث کم بودن مجازات یا حتی تبریه متهم شود.

وی با تاکید بر اینکه تحقیقات مقدماتی که توسط پلیس انجام می شود باید دارای اسکلت بندی قوی باشد، گفت: در همین پرونده اخیر بزرگراه صدر و به طور کلی در خصوص سرقت مسلحانه با سلاح اعم از سلاح سرد یا گرم که در مواقعی تصاویر آن نیز در رسانه ها یا فضای مجازی منتشر می شود، پلیس باید مستندات و نتایج کامل تحقیقات میدانی خود را به مقام قضایی ارایه دهد. در این پرونده برای آنکه متهم یا متهمان تحت عنوان جرم محاربه پرونده شان رسیدگی و تحت محاکمه و اتهام مجازات قرار گیرند عمل آنان که بر کشیدن سلاح است (حسب ماده 279) نمایان است. در این شرایط پلیس باید در اینکه رفتار متهمان، موجب ارعاب عمومی شده و وحشت حاضران در صحنه جرم شامل رانندگان ، سرنشینان سایر خودروها و… را درپی داشته است، مستندسازی کرده و در پرونده این افراد درج کند.

این جرم شناس با تاکید بر اینکه نتیجه رفتار این سارقان موجب سلب امنیت در محله شده است، گفت: پایه تحقیقات ماموران نیز باید حول همین موضوع باشد و از همه مستندهای لازم شامل امکانات فنی اعم از دوربین های مداربسته و…، تحقیقات از شاهدان و مطلعان و … نیز باد برای اتقان تحقیقات استفاده شود تا کوچک ترین شبهه ای باق نماند. درغیر اینصورت و اگر چنین مدارکی در پرونده نباشد، با توجه به اینکه در محاکم قضایی اصل بر برایت است، و از سوی دیگر چنانچه تردیدی در مراحل رسیدگی حادث شود از آنجا که جرم محاربه جرمی است حدی، به استناد قاعده فقهی تدرا الحدود بالشبهات،  متهم یا متهمان تبریه و مجازات نیز باتبع آن ساقط می شود.

سلطانی اضافه کرد: این همان موضوعی است که در افکار عمومی و بعضاً پلیس شکل می گیرد که چرا مجرمان دستگیر می شوند، سپس آزاد یا مجازات نمی شوند یا مجازاتشان بازدارنده نیست. پلیس باید با کمک قوه قضاییه برنامه آموزشی دقیق و کاربردی برای نیروهای خود داشته باشد. مخصوصا آن دسته از نیروهایی که مسیولیت حضور در صحنه های جرم و انجام تحقیقات مقدماتی را برعهده دارند باید تحت آموزش قرار گرفته و  و برای هر موضوع مجرمانه ای که پیگیری می کنند، درسنامه های کاربردی خلاصه را دریافت کنند که در آن ارکان جرم مشخص باشد و چک لیستی هم از اقداماتی که باید انجام دهند در اختیارشان قرار بگیرد.

وی ادامه داد: ماموران پلیس باید بر اساس این چک لیست و آموزش ها و در راستای این اینکه این جرم تحقق پیدا کرده است یاخیر، گزارش خود را برای درج در پرونده و تحویل به مقام قضایی تنظیم کنند و در تحقیقات نیز بر اساس آن عمل کنند و روسا و بازرسی پلیس نیز بر آن نظارت کرده و ارزیابی داشته باشند.

در همین زمینه بخوانید:

پایتخت برای مجرمان امن نیست

مجازات مجرمان متناسب با جرمشان باشد/ چگونه می توان تعداد سارقان را کم کرد؟

این جرم شناس گفت: اگر می خواهیم قضاوتی داشته باشیم که چرا حداقل در دو سال گذشته جرایمی مانند آنچه در بزرگراه صدر رخ داده و تصاویر منتشر شد، با مجازات سنگینی روبه رو نشده است، باید پرونده های متشکله را با حضور حقوقدانان، جرم شناسان و اصحاب رسانه، پلیس و مقامات قضایی مورد واکاوی قرار دهیم تا مشخص شود چقدر تحقیقات مقدماتی لازم و کافی بوده و موارد قید شده در آن لحاظ شده است، البته ممکن است در مواردی هم ماموران خبره پلیس این گزارش ها را به طورکامل درج کرده باشند.

پایان خبر ساینس بلاگ