31  فروردین در دنیای علم چه خبر؟

تقویم علم؛

در این تقویم وقایع و رویدادهای مهم تاریخی مرتبط با علم و فناوری را مرور خواهیم کرد.

به گزارش خبرگزاری علم و فناوری ساینس بلاگ، تاریخ علم مملو از رویدادهای مهمی است که نوآوری ها، کشف ها و حتی زادروزها و درگذشت های دانشمندان و مخترعان تاثیرگذار جهان را در برمی گیرد. در این تقویم علم، وقایع مهم مصادف با امروز 31 فروردین برابر 19 آوریل را ورق می زنیم.

***

ماهواره هندی

19 آوریل 1975 میلادی برابر با 31 فروردین 1354 خورشیدی، اولین ماهواره ساخته شده در هند از ایستگاه پرتاب ولگوگراد روسیه با موشک Intercosmos C-1 شوروی پرتاب شد. این ماهواره، آریابهاتا برگرفته از نام یک ریاضیدان مشهور هندی در قرن پنجم نامگذاری شده بود. آریابهاتا 360 کیلوگرمی طی 20 ماه در سازمان تحقیقات فضایی هند (ISRO) در بنگلور، به دستی گروهی از دانشمندان به سرپرستی پروفسور او.آ. رایو ساخته شد. شکل آن یک 26 ضلعی به قطر 1.4 متر بود که تمام وجوه آن به جز بالا و پایین با سلول های خورشیدی پوشیده شده بود و برای انجام آزمایش هایی در نجوم پرتو ایکس، هواشناسی و فیزیک خورشیدی طراحی شده بود و با یک فرستنده 46 واتی VHF ارتباط برقرار می کرد که البته فقط پس از 4 روز حضور در مدار، قطع برق به همه آزمایش های این ماهواره پایان داد. آریابهاتا تقریباً 17 سال در مدار زمین باقی ماند تا اینکه در 11 فوریه 1992 دوباره وارد جو زمین شد.

اولین ایستگاه فضایی جهان

19 آوریل 1971 میلادی برابر با 31 فروردین 1350 خورشیدی، اتحاد جماهیر شوروی اولین ایستگاه فضایی جهان را باعنوان سالیوت 1 (DOS 1) با موشک پروتون-کی پرتاب کرد. این ایستگاه اولیه، فقط با یک ماژول بود و اولین خدمه آن با کپسول فضایی سایوز 10 به محل ماموریت رفتند اما به دلیل نقص در سازوکار بخش لنگراندازی کپسول به بدنه سالیوت-1 نتوانستند در ایستگاه فضایی پیاده شوند. خدمه دوم با سایوز 11 وارد ایستگاه شدند و 23 روز پربار را در آن سپری کردند. اما به طرز غم انگیزی، هر سه فضانورد در 30 ژوین 1971 در بازگشت به زمین جانشان را از دست دادند. یک دریچه تساوی فشار در کپسول ورود مجدد سایوز 11 پیش از موعد باز شد. سالیوت-1 در 11 اکتبر 1971 دوباره وارد جو زمین شد. 6 ایستگاه دیگر سالیوت در برنامه شوروی دنبال شد که درنهایت به پرتاب ایستگاه فضایی میر در 20 فوریه 1986 منجر شدند.

اولین پرواز مستقل در سیاره ای دیگر

19 آوریل 2021 میلادی برابر با 31 فروردین 1400 خورشیدی، هواگرد مریخ گرد نبوغ (Ingenuity) با نام مستعار جینی، اولین پرواز اتمسفری شناخته شده را به صورت برخاست و فرود عمود در سیاره ای دیگر غیر از زمین به مدت زمان حدود 39 ثانیه با موفقیت انجام داد. نبوغ، بالگرد رباتیک پروانه هم محور است که برای آزمایش این فناوری باهدف ردیابی اهداف مورد نظر در مریخ از 18 فوریه 2021 در مریخ فعال است. هدف از ماموریت جینی، برنامه ریزی بهترین مسیر برای حرکت مریخ نوردهای آینده است. طراحی این هواگرد، بسیار چالش برانگیز بود زیرا جو مریخ بسیار نازک و فقط 1درصد از چگالی جو زمین است. این بالگرد خودران، فقط 48 سانتی متر ارتفاع دارد و بسیار سبک است.

پیر کوری

 19 آوریل 1906 میلادی برابر با 31 فروردین 1285 خورشیدی، پیر کوری، فیزیک شیمی دان فرانسوی و برنده جایزه نوبل فیزیک 1903 درگذشت. او مطالعاتش را درباره مواد رادیواکتیو به همراه همسرش ماری کوری که در سال 1895 با او ازدواج کرد انجام می داد. نتایج پژوهش های آنها در شرایط سختی بسیار به دست آمد که امکانات آزمایشگاهی به ندرت کافی و استرس ناشی از انجام تدریس زیاد برای تامین معاش را شامل می شد. پیر و ماری با هم، رادیوم و پلونیوم را در تحقیقاتشان درباره رادیواکتیویته با شکنش کانی اورانیت یا پیچ بلِند کشف کردند. بعدها آن دو، کارهای زیادی برای روشن کردن خواص رادیوم و محصولات تبدیل آن انجام دادند. کار آنها در این دوران اساس بسیاری از تحقیقات بعدی در فیزیک هسته ای و شیمی را تشکیل داد. عمر پیر کوری بسیار کوتاه بود. او در 47 سالگی در اثر تصادف با درشکه جان باخت.