رضا نصری: برخلاف ادعای آمریکا قطعنامه آتش بس غزه الزام آور است/ ماه عسل اسراییل به پایان رسید
مهسا مژدهی: صد و هفتاد و یک روز پس از جنگ در غزه و کشته شدن بیش از 32 هزار نفر، قطعنامه آتش بس در شورای امنیت بالاخره تصویب شد. این قطعنامه اسراییل را وادار می کند تا با سرعت حملات به باریکه غزه را پایان دهد. با این حال آتش بس هنوز برپا نشده و حملات کشنده ادامه دارد. قطعنامه تصویب شده در شرایطی تصویب شد که ایالات متحده به آن رای ممتنع داد و بالاخره از سر راه تصمیم برای توقف پایان حملات کنار رفت و دست از حمایت بی چون و چرای نتانیاهو کشید. آنها قبلا سه بار به پیشنهاد این قطعنامه رای منفی داده یا به اصطلاح آن را وتو کرده بودند. واشنگتن این تصمیم را در شرایطی گرفت که درگیری بین بایدن و نتانیاهو بر سر وضعیت غیرانسانی در غزه آشکار شده بود. البته کاخ سفید تاکید کرد که رای ممتنع آمریکا به معنی تغییر موضع واشنگتن نیست اما تلاویو آن توجیه را نپذیرفت و اسراییل به تندی به این اقدام دولت جو بایدن واکنش نشان داد. نتانیاهو که قرار بود سفری به آمریکا داشته باشد در پی تصمیم امریکا برای دست برداشتن از حمایت خود، سفرش را لغو کرد.
در ساینس بلاگ با رضا نصری حقوق دان بین المللی در مورد اهمیت و تاثیر قطعنامه توقف جنگ در غزه به گفتگو نشسته ایم:
قطعنامه شورای امنیت از نظر حقوق بین الملل چه اهمیتی دارد؟
این قطعنامه هم از نظر حقوقی اهمیت دارد و هم از نظر سیاسی مهم است. اهمیت آن از نظر حقوقی این است که – برخلاف تفسیر ادعایی دولت آمریکا – شورای امنیت سازمان ملل متحد اسراییل را «موظف» به اجرای آتش بس کرده؛ و اهمیت آن از نظر سیاسی این است که برخلاف رویه گذشته دولت آمریکا در این مورد از اسراییل به طور مطلق در برابر یک قطعنامه شورای امنیت حمایت نکرده است.
توجه داشته باشید که ایالات متحده آمریکا از زمان تاسیس سازمان ملل متحد تا کنون قریب به 85 قطعنامه شورای امنیت را وتو کرده که نیمی از آن (48 قطعنامه) مربوط به اسراییل و در حمایت از آن بوده است. اینکه این بار – علیرغم درخواست های علنی و فشار لابی اسراییل – از وتوی این قطعنامه سر باز زده بسیار حایز اهمیت است.
آیا قطعنامه می تواند منجر به آتش بس در غزه شود؟
برخلاف تفسیری که آمریکا بعد از صدور قطعنامه مطرح کرده، قطعنامه اخیر الزام آور است و اسراییل موظف به اجرای آن است. یعنی موظف است حداقل تا پایان ماه رمضان حملات نظامی خود را به غزه متوقف کند و در مسیر تحقق یک آتش بس پایدار گام بردارد. به نظرم لازم است بر الزام آور بودن این قطعنامه تاکید شود.
اینکه آمریکا می گوید قطعنامه الزام آور نیست، خلاف واقع است. درست است قطعنامه تحت فصل هفتم منشور تصویب نشده اما هم متن قطعنامه بیانگر نیت شورای امنیت در برقراری آتش بس است، هم بستر تصویب قطعنامه و تاریخچه آراء و مذاکرات نشان می دهد اعضای شورای امنیت ماه هاست خواستار الزام اسراییل به توقف منازعات هستند. به بیان دیگر، شرایطی که قطعنامه های شورای امنیت را وفق ماده 25 منشور الزام آور می سازد برقرار است.
ضمن اینکه در سال 2018، شورای امنیت قطعنامه 2401 را تصویب کرد که در آن خواستار آتش بس فوری در سوریه به مدت 30 روز شده بود.
آن قطعنامه نیز قطعنامه فصل هفتمی نبود و بر اساس ماده 25 منشور تصویب شده بود؛ و شورای امنیت در آن قطعنامه نیز در بندهای عملیاتی از همان افعال و عباراتی استفاده کرده بود که در قطعنامه آتش بس امروز در مورد غزه استفاده کرده است. در آن زمان، نماینده آمریکا در سازمان ملل متحد آن قطعنامه را الزام آور می دانست و از سایر اعضای شورا هم خواسته بود «رژیم اسد را تا جایی که می توانند برای تبعیت از آن تحت فشار قرار دهند»!
پس اینکه امروز آمریکا می گوید قطعنامه الزام آور نیست مبنای حقوقی ندارد و این تفسیر موسع صرفاً به این جهت مطرح می شود که به اسراییل قدرت مانور بیش تری ببخشد.
در هر حال، هر چه فشار بین المللی به اسراییل برای اجرای قطعنامه بیش تر شود، احتمال اثرگذار عملی آن نیز بیش تر خواهد بود. هرچند به احتمال قوی اسراییل – با مبادرت به یک تفسیر موسع دیگر از قطعنامه – اجرای آتش بس را موکول به آزادی همه گروگان ها خواهد کرد. پس در اینجا نیز مهم است تلاش شود تفسیر درستی از این قطعنامه در فضای بین المللی و فضای رسانه ای ارایه و غالب شود.
در واقع، شاید بتوان گفت تصویب این قطعنامه نشان می دهد ماه عسل اسراییل تمام شده و باید از فرصت پدید آمده برای وادار کردن آن به تمکین با حقوق بین الملل استفاده کرد.
چنین قطعنامه ای می تواند ابروی از دست رفته سازمان های بین المللی در 6 ماه گذشته را بار دیگر به دست آورد؟
در هر حال، تصویب این قطعنامه – که با ابتکار اعضای موقت و منتخب شورای امنیت محقق شد، نشان می دهد سازمان ملل متحد ظرفیت بالایی دارد که باید از آن استفاده کرد. یعنی توان آمریکا در مقابله با این سازمان و اکثریت اعضای آن حدی دارد و چنانچه اجماع فراگیری در این سازمان شکل بگیرد، می توان آمریکا را به تعدیل مواضع اش وادار ساخت و ظرفیت های نهفته این نهاد مهم بین المللی را آزاد کرد. در هر حال، نباید به دلیل قدرت و نفوذ آمریکا به مقوله دیپلماسی چندجانبه نگاه شکست گرایانه – یا Defeatist – داشت.
311312
آیا شما به دنبال کسب اطلاعات بیشتر در مورد "رضا نصری: برخلاف ادعای آمریکا قطعنامه آتش بس غزه الزام آور است/ ماه عسل اسراییل به پایان رسید" هستید؟ با کلیک بر روی بین الملل، اگر به دنبال مطالب جالب و آموزنده هستید، ممکن است در این موضوع، مطالب مفید دیگری هم وجود داشته باشد. برای کشف آن ها، به دنبال دسته بندی های مرتبط بگردید. همچنین، ممکن است در این دسته بندی، سریال ها، فیلم ها، کتاب ها و مقالات مفیدی نیز برای شما قرار داشته باشند. بنابراین، همین حالا برای کشف دنیای جذاب و گسترده ی محتواهای مرتبط با "رضا نصری: برخلاف ادعای آمریکا قطعنامه آتش بس غزه الزام آور است/ ماه عسل اسراییل به پایان رسید"، کلیک کنید.
