نمایشگاه تاریخ و احساس کهن در دومین بنای سنگی ایران – خبرگزاری ساینس بلاگ | اخبار ایران و جهان

خبرگزاری ساینس بلاگ، گروه استان ها- آرزو کرمی: کرمانشاه یکی از کهن ترین استان های ایران که در دوران باستان با نام هایی چون الیپی، کامبادن و قرمسین شناخته می شد و بعدها نام کرمانشاهان و کرمانشاه به خود گرفت. کلمه کرمانشاه نخستین بار در حدود سال 279 هجری قمری توسط بان فقیه همدانی در کتاب «مختصرالبلدان» به کار رفته است.

استان کرمانشاه یکی از استان های غربی کشور با جمعیت قریب به 2 میلیون نفری است که مرکز آن کلانشهر کرمانشاه نهمین شهر پرجمعیت کشور و مرکزیت غرب کشور را دارد. از نظر وسعت هفدهمین استان کشور به شمار می رود، که از سمت شمال با استان کردستان، از جنوب با استان لرستان و ایلام، از شرق با استان همدان و از غرب با کشور عراق همجوار است و به دلیل همسایگی با کشور عراق و واقع شدن در مسیر شهرهای زیارتی کربلا و بغداد و داشتن حدود 330 کیلومتر مرز مشترک با دولت مرکزی عراق و اقلیم کردستان از اهمیت ویژه ای برخوردار است.

این استان با داشتن 4200 اثر تاریخی که نیمی از آنها به ثبت ملی رسیده، سومین استان غنی کشور از نظر تعدد آثار تاریخی است که آن را در صدر پُر جاذبه ترین مناطق کشور قرار داده است. تعدد آثار تاریخی، وجود طبیعت بکر و زیبا، سراب ها و چشمه های خروشان، خوراک های رنگارنگ و خوش طعم، صنایع دستی غنی، آداب و رسوم کهن و اصیل، تنوع آب و هوایی و حتی یادمان های دفاع مقدس تنها بخشی از جاذبه های کرمانشاه برای گردشگران است.

اگر اهل گردش و سفر باشید به هر بهانه ای و از هر مسیری که وارد این استان شوید با دیدنی ها و جاذبه های کم نظیری از تاریخ و میراث کهن کشورمان رو به رو می شوید که می تواند مقصدی جذاب و خاطره انگیز برای مهمان خود باشد. لذا خبرگزاری ساینس بلاگ قصد دارد طی ایام نوروز 1403 به ارایه گوشه ای از جاذبه های گردشگری تاریخی، طبیعی، ملی و… در استان کرمانشاه بپردازد.

ستایشگاه الهه آب دومین بنای سنگی کشور با قدمتی به بلندای تاریخ و تمدن

جاذبه های دیدنی استان کرمانشاه علاوه بر مجموعه بیستون، مجسمه های باستانی، کلیساهای پر رمز و راز، مراکز خرید، مکان های مذهبی متعدد و شهرهای تاریخی با طبیعت خیره کننده، معابدی را نیز شامل می شود که جزو یکی از مکان های دیدنی و مدهوش کننده محسوب می شوند که حیف است در سفرهای نوروزی به کرمانشاه تجربه دیدن آن ها را از دست بدهید.

یکی از این مقاصد گردشگری که دارای پتانسیل بالایی در جذب گردشگر است و خاطرات به یاد ماندنی برای مهمان خود ثبت می کند؛ معبد آناهیتا در شهرستان کنگاور از توابع استان کرمانشاه است که علاوه بر جلوه گری گوشه ای از تاریخ، طبیعت بکر و مناظر چشم نوازی را برای مهمان خود به نمایش می گذارد.

معبد آناهیتا بنای تاریخی در مرکز شهر کنگاور در مسیر همدان به کرمانشاه است. این بنا روی تپه ای طبیعی ساخته شده و بر سر راه تاریخی هگمتانه تیسفون قرار گرفته است. این بنا دومین بنای سنگی بزرگ کشور پس از تخت جمشید است که قدمت دقیق آن هنوز به صورت قطعی مشخص نیست.

برخی از محققان، این بنا را کاخی ناتمام برای خسرو پرویز معرفی کرده اند. عده ای نیز زمان ساخت آن را به اواخر سده سوم و آغاز سده دوم قبل از میلاد و عده دیگر آن را به سده اول قبل از میلاد نسبت می دهند. گیرشمن باستان شناس معروف فرانسوی بر این باور بود که این معبد حدود 200 سال قبل از میلاد ساخته شده و در سازه اصلی آن قطعات سنگی همانند تخت جمشید استفاده شده است.

آناهیتا ایزد بانوی آب های روان، زیبایی، فراوانی و برکت

معبد آناهیتا متعلق به آناهیتا الهه پاکی و محلی برای نیایش آب بوده که یکی از چهار عنصر مقدس و مورد احترام ایرانیان باستان است. آناهیتا ایزد بانوی آب های روان، زیبایی، فراوانی و برکت در دوران پیش از اسلام بوده است.

کاربری این بنا هنوز به صورت قطعی مشخص نشده است. عده ای معتقدند که این بنا تنها برای شکار و تفریح بوده و تعدادی دیگر آن را «دسکره» می نامند و می گویند پادشاهان معدودی از مهمانان خود را در این مکان می پذیرفته اند و البته گاهی نیز برای خوش گذرانی و شکار مورد استفاده قرار می گرفته است، برخی نیز این بنا را یک پرستشگاه دانسته اند و گفته اند که معبدی برای پرستش آناهیتا فرشته و نگهبان آب، فراوانی، زیبایی و باروری بوده که در نزد ایرانیان دارای مقام بلند و ارجمندی بوده است. در این معبد هیچ بت یا مجسمه ای وجود نداشته و تنها مظاهر ذهنی از آناهیتا برای آن در نظر گرفته شده است.

این معبد که برای استفاده از آب رودخانه شاپور، در 6 متری زمین قرار دارد به صورت مکعب است و دیوارهای این معبد از سنگ های بزرگی بنا شده که بین سنگ های حجاری شده هیچ ملاتی وجود ندارد و این سنگ ها توسط بست های آهنی به هم متصل شده اند.

این بنا بر پشته ای صخره ای قرار گرفته که دارای 220 طول و 210 متر عرض است و ضخامت دیواره آن به 5.18 متر می رسد. در قسمت جنوبی بنا، پلکان 2 طرفه ای به درازای 154 متر وجود دارد. هر 2 تا پنج پله، در یک بلوک سنگی ایجاد شده است و تعداد سنگ پله ها در پلکان شرقی 26 پله و در پلکان غربی 21 پله است.

شگفتی های مهندسی در دومین بنای بزرگ سنگی ایران

جوی های سنگی آب رودخانه را میزان کرده و به طرز باشکوهی به آبگیری وسط معبد هدایت می شده است. نوع تقسیم آب و جریان آب درون معبد یکی از شگفتی های مهندسی در آن دوران می باشد تا این عنصر مقدس را به زیباترین شکل ممکن به نمایش بگذارند.

در چهار طرف معبد دالان هایی تعبیه شده که در کف این جوی های آب به صورت رفت و برگشت آب را به وسط معبد هدایت می کرده است. در وسط معبد فضایی وجود دارد که آب از این جوی ها در آن جمع شده و استخر کوچکی حدوداً در ابعاد 10 در 10 و عمق 20 سانتی متر را پر آب می کرده است.

در 2 طرف بالای معبد آناهیتا سر چهار گاو در هر طرف به صورت رو به روی یکدیگر قرار دارد که در زمان آبگیری این معبد عکس سر گاوها روی آب نقش می بسته است.

گورهای پارتی معبد آناهیتا؛ نشانه ای از پیوستن اموات به ساینس بلاگ

کاوشگران در دیواره شرقی محوطه معبد آناهیتا، گورهای باستانی متعلق به دوره پارت ها را کشف کردند که در این گورها، تابوت هایی به شکل قایق قرار دارد که به احتمال زیاد نمادی از سفر به دنیای مردگان به شمار می رفتند. مردگان به حالت طاق باز با دستانی به موازات بدن و صورتی رو به پرستشگاه پیدا شده اند. این مرده ها در تابوت، پیه سوزی به همراه داشتند که ظاهراً چراغ راهشان در سفر به دنیای مردگان بوده است. همچنین در این تابوت ها سکه ای زیر سر مردگان وجود داشت که احتمالاً دستمزد موکل سفر به سرزمین مرده ها محسوب می شد.

علت قرارگیری گورها در دیواره بخش شرقی معبد شاید به واسطه درخواست مردم برای دفن در نزدیکی این پرستشگاه بوده است تا در سایه این مکان مقدس به آرامش برسند. نکته جالب دیگر در مورد این گورها، سنت دفن اموات رو به مشرق و محل طلوع آفتاب است؛ اعتقادی که ریشه در دین اولیه آریایی ها داشت و شامل پرستش خورشید، ماه، زمین و آسمان می شد. این شکل تدفین نشانه ای از پیوستن اموات به ساینس بلاگ (خورشید) بود.

معبد آناهیتا نمایشی از شکوه تاریخ و تمدن غنی ایران

یکی از بازدیدکنندگان معبد آناهیتا در گفت وگو با خبرنگار ساینس بلاگ با اشاره به شکوه و جلال این اثر تاریخی، اظهار کرد: طبق تحقیقاتی که راجع به مناطق تاریخی و در عین حال دیدنی انجام دادم، خاص ترین مکان تاریخی به همه لحاظ از جمله افسانه آن، آثار به جا مانده و قدمت تاریخی، معبد آناهیتا بود.

فاطمه خرقه پوش ادامه داد: طبق شنیده هایم این معبد به عنوان آتشکده ای برای احترام مقام الهه آب، آناهیتا استفاده می شده است.

وی گفت: بعد از رسیدن به ورودی این معبد، حدوداً 10 تا 15 دقیقه پیاده روی برای رسیدن به ستون های باقی مانده از معبد نیاز بود و نگهبان ورودی کاتالوگی جهت معرفی این بنا به ما داد که قدمت و آشنایی با این معبد را توضیح می داد. در خیابان منتهی به ورودی معبد، پارکینگ و جای مناسب برای پارک خودرو موجود است و یک پارک برای استراحت، صرف غذا و… در نزدیکی درب ورودی معبد وجود دارد.

وی با تاکید بر اینکه دیدن این بنای تاریخی را به کسانی که به تاریخ شناسی علاقمند هستند پیشنهاد می کنم، بیان کرد: تنها معبد باقی مانده دوریک در ایران معبد آناهیتا در شهرستان کنگاور است که متاسفانه با وجود سهل انگاری های مسیولان میراث فرهنگی و آسیب دیدگی جبران ناپذیر این اثر تاریخی، اینجا بوی تاریخ به مشام شما می رسد و احساس کهن پارسی احاطه تان می کند.

گفتنی است، این اثر در تاریخ 24 شهریور 1310 به عنوان یکی از نخستین آثار ملی ایران و در سال 1385 نیز در فهرست موقت میراث جهانی یونسکو به ثبت رسید.