11.5میلیارددلار قرارداد نفتی، آن هم در سکوت رسانه ای؛ چرا؟

روزنامه شرق نوشت: آیا قصد خاصی در میان بوده که دولت به دست خود کاری کند که این صدا شنیده نشود؟ کل کشور بلافاصله بعد از امضای این قرارداد به آغوش تعطیلات دوهفته ای نوروز رفت. اما در محافل کارشناسی انتخاب آن تاریخ هنوز محل سوال بود.

اولین دلیل برای انتخاب این تاریخ را باید در آن مناسبت ویژه ای یافت که هرساله در آخرین روز سال با آن مواجه هستیم؛ روز 29 اسفند هر سال، روز ملی شدن صنعت نفت و یک تعطیل رسمی است. از سوی دیگر، یک قاعده رسمی در تشریفات و روابط عمومی وجود دارد مبنی بر اینکه تلاش می شود امضای هر سند مهم و تاثیرگذار در هر حوزه ، در تاریخ مشخصی انجام شود که با مناسبت های آن حوزه ارتباط داشته باشد.

مثلا مراسم افتتاح پروژه های ارتباطی وزارت ارتباطات، هم زمان با روز ارتباطات بوده، یا انعقاد قراردادهای بزرگ بخش ترانزیت معمولا مقارن هفته حمل ونقل است، یا تجلیل از خبرنگاران هم زمان با روز خبرنگار انجام می شود. این تقارن البته برای صنعت نفت اندکی تفاوت دارد؛ چراکه بهترین مناسبت مرتبط با این صنعت، دقیقا مقارن روزی است که هیچ کس توجهی به چیزی جز نوروز ندارد. از سوی دیگر، طبق یک رسم نانوشته، دولت ها تلاش می کنند در بازه زمانی نوروز، روی اعصاب مردم راه نروند. اکنون سوال این است که استفاده از مناسبت 29 اسفند تا چه اندازه می تواند برای امضای بزرگ ترین قرارداد نفتی دولت سیزدهم توجیه داشته باشد؟

میدان آزادگان بزرگ ترین میدان نفتی مشترک کشور (و دهمین میدان نفتی بزرگ جهان) است. این میدان از سوی دیگر با کشور عراق مشترک است. طرف عراقی در سکوت خبری موفق شده شرکت های بزرگ و صاحب فناوری و سرمایه را پای کار توسعه این میدان بیاورد و با تمام قوا در حال مکیدن شیره جان میدان است.

ایران سال هاست که معطل حضور شرکت های خارجی مانده و در نهایت همگی با اهمال و طفره و بدقولی به دلیل تحریم ها عقب نشستند. برخی اقدامات از گذشته صورت گرفته و خوشبختانه قرار نیست همه چیز از نقطه صفر آغاز شود. به همین خاطر، بهترین کار این بود که میدان به صورت تجمیعی و یکپارچه توسعه داده شود.

تاخیر در بهره برداری به معنای این است که هزینه تولید نفت از این میدان، هر روز بیشتر و بیشتر می شود؛ چراکه رقیب ما در آن سوی مرز موفق شده لایه های راحت تر نفتی را با هزینه نسبتا پایین تری برداشت کند و هر روز که می گذرد، تولید نفت از میدان سخت تر و گران تر می شود. با این اوصاف شاید انتخاب امضای آن قرارداد در تاریخ مذکور، نوعی توجیه نمادین این مسیله باشد که حتی یک روز تعلل یا کوتاهی در بهره برداری از میدان به هیچ وجه جایز نیست. ضرر افزایش هزینه تولید و استخراج نفت، متوجه همه مردم کشور است.

آیا این دو نماد را می توان جایگزین حقایق کرد؛ به ویژه در هنگامی که تجربه عملی امکان پذیر نیست؟

نمادها همچنین چندظرفیتی هستند؛ یعنی می توانند معنای متعدد و هم زمان خود را نشان دهند. در جهان نمادها، هیچ چیز بسته نیست و هیچ کنشی جدا از دیگری نیست. همه چیزها در یک نظام یکپارچه و همساز مستقر هستند. صورت هر نماد باید جنبه عینی و محسوس داشته باشد (در اینجا کنش امضای قرارداد) و از سوی دیگر باید وجه چندمعنایی و امکان تاویل پذیری گوناگون ذاتی هم داشته باشد.

نماد باید وجوهی از ابهام هم داشته باشد (چنان که درباره تاریخ امضای این قرارداد به آن اشاره شد) و دیگر آنکه قابلیت برقرارکنندگی رابطه بین یک نظام جزیی و کلی را هم داشته باشد. این ویژگی نیز احرازپذیر است.

رابطه ما با دنیا را نمی توان فقط یک رابطه مکانیکی دانست. ما در ذهن مسیولان و برگزارکنندگان این مراسم نبوده ایم، اما می دانیم نمادها ارزش و معنای جدیدی به یک شیء یا یک کنش (مثل امضای همین قرارداد) می دهند، بدون اینکه ارزش واقعی آن را از بین ببرند.

23302