چراغ دار؛ روایتی از زندگی شهدای شاهچراغ – خبرگزاری ساینس بلاگ | اخبار ایران و جهان

خبرگزاری ساینس بلاگ گروه استان ها: حادثه تروریستی حرم شاهچراغ در ۲۲ مرداد ۱۴۰۲ ایران را در سوگ فرو برد. این رویداد تلخ با عناوین تکان دهنده ای همچون «حمام خون شاهچراغ» و «غروب خونین شاهچراغ» در صدر اخبار رسانه ها قرار گرفت.

کتاب «چراغ دار» با هدف گرامی داشت یاد و خاطره شهدای این حادثه و روایت زندگی آن ها به نگارش درآمده است.

در این کتاب تلاش شده تا با استفاده از شیوه تاریخ شفاهی ابعاد مختلف زندگی شهدا و نحوه شهادت آن ها به تصویر کشیده شود.

همچنین این اثر حاصل تلاش جمعی از پژوهشگران حسینیه هنر شیراز است که به بررسی ابعاد مختلف این حادثه تروریستی و انگیزه های دشمنان پرداخته است.

روایت های مردمی از حادثه حرم شاهچراغ (ع)

سید حامد ترابی مدیر تولید کتاب «چراغ دار» به خبرنگار ساینس بلاگ گفت: از همان شب پس از حادثه اول و سپس حادثه دوم به همت حسینیه هنر شیراز شروع به اخذ مصاحبه و انتشار روایت کردیم. این مصاحبه ها در قالب مکتوب و کلیپ های تصویری منتشر می شد. در طول ۲۰ روز و به مرور مستندهایی نیز ساخته شد.

وی ادامه داد: هدف ما این بود که راوی اولین روایت های مردمی از حادثه شاهچراغ باشیم چه در قالب خود واقعه چه درباره شهدا جانبازان و افرادی که به نوعی با موضوع مرتبط بودند. تعدادی محتوای متنی و پادکست نیز تولید شد. حجم زیادی از مصاحبه ها فیلم ها و عکس ها جمع آوری شد و متوجه شدیم که می توانیم با عمق بخشی به مصاحبه ها ابعاد مختلف این ماجرا را روایت کنیم.

وی گفت: ایده اولیه کتاب «چراغ دار» از همین جا شکل گرفت. پس از بررسی مصاحبه ها متوجه شدیم که می توانیم قصه شهدای این حادثه را با دو مزیت روایت کنیم؛ اول اینکه می توانیم شهدا را که هرکدام داستان خاص خود را داشتند جزئی از همین مردم روایت کنیم. دوم اینکه این شهدا معمولاً از خلال حوادث و شلوغی های سال ۱۴۰۱ عبور می کردند و در حرم شاهچراغ (ع) درگیر حادثه تروریستی می شدند.

ترابی افزود: کتاب چراغ دار با ۱۲۰ ساعت مصاحبه تولید شد که هم زندگی شهدا را مرور می کند هم خواننده را با ابعاد دقیقی از حادثه تروریستی آشنا می کند. تولید محتوا و چاپ کتاب با چالش های خاصی همراه بود. یکی از چالش ها فضای امنیتی بود که باعث شد در مصاحبه با خادمان دچار مشکل شویم. برخی از راویان مجبور بودند در مکان های خاصی قرار بگیرند تا بتوانند روایت های خود را بیان کنند. همچنین برای مستند کردن روایت ها از دوربین های مداربسته فیلم ها و عکس ها استفاده کردیم تا خاطرات دقیق تری را بیان کنیم.

«کتاب چراغ دار» الهام بخش بسیاری از آثار تلویزیونی و مستند در خصوص حادثه حرم بود

مدیر تولید «کتاب چراغ دار» درباره مدت زمان تولید اثر گفت: پژوهش ها از همان روز اول حادثه شروع شد و طی یکسال به پایان رسید. حدود هشت ماه نیز مراحل نویسندگی و تدوین زمان برد و پس از گذشت حدود یک سال و هشت ماه از حادثه تروریستی اول کتاب چراغ دار منتشر شد که روایت زندگی شهدا و دو حادثه تروریستی سال ۱۴۰۱ و ۱۴۰۲ حرم حضرت شاهچراغ (ع) است.

وی ادامه داد: برای اینکه کتاب از لحاظ بازخوانی حادثه ابعاد خوبی داشته باشد در هر روایت یک یا دو «کیوآرکد» درج شده که از مصاحبه های تصویری با شاهدان حادثه است و یا از دوربین های مداربسته گرفته شده است. این کار به خواننده کمک می کند تا تصویرسازی بهتری از وقایع داشته باشد. همچنین در صفحات ابتدایی کتاب یک مجموعه از تصاویر دوربین ها و خاطرات شاهدان عینی چاپ شده که به نوعی یک نمایشگاه برای روایت واقعه است و این امکان را به مخاطب می دهد که ارتباط بهتری با فضا برقرار کند.

ترابی افزود: حسینیه هنر شیراز تنها مرجع پژوهشی روایی از حادثه تروریستی شاهچراغ بود که علاوه بر بررسی ابعاد ماجرا سعی داشت به عمق زندگی مردمی که درگیر ماجرا بودند نیز بپردازد. پژوهش های این مجموعه الهام بخش ساخت آثار مختلفی از جمله سریالی به نام «روز خون» و برنامه تلویزیونی «چراغ دار» بوده است. این پژوهش ها در اختیار عوامل سریال روز خون قرار گرفت و از بخشی از این پژوهش ها در تولید فیلم نامه استفاده کردند. البته روز خون یک سریال صرفاً اقتباسی نبود و عنصر تخیل در آن دیده می شد. علاوه بر این از این پژوهش ها مستندهایی مانند «آرشام» «غیبت موجه» و چند کار تلویزیونی کوتاه مانند «روایت قهرمان جهان» و مجموعه روایت های «حرامی در حرم» و مجموعه «سایه بالا سر» نیز تولید شد.

توانستیم از طریق گفتگو با افراد مختلف و گذر از لایه ها به روایت اصلی برسیم

سید حامد ترابی در ادامه درباره آثار منتشر شده از طریق پژوهش ها گفت: از روز اول پژوهش آثار کوتاه سه دقیقه ای برای شبکه های تلویزیونی تولید شد. مستند «آرشام» در هفته اول پس از واقعه یا تقریباً در ۱۳ آبان منتشر شد. چند هفته بعد مستند «قهرمان جهان» نیز منتشر شد. همچنین در ماه رمضان همان سال مجموعه ای تحت عنوان «سال بالاسر» پخش شد که زائران شاهچراغ روایت های خود را بیان می کردند. نمایشگاه «روایت واقعه» نیز در دی ماه همان سال برگزار شد.

وی ادامه داد: یکی از دستاوردهای خوب پژوهش کتاب «چراغ دار» این است که مرجعیت پیدا کرده است. دو محقق حسینیه هنر شیراز در زمان برگزاری دادگاه متهمان ماجرای شاهچراغ شرکت کردند و روایت دادگاه را به صورت مستند نوشتند. این پژوهش ها اکنون موجود است و علاوه بر چاپ کتاب چراغ دار می تواند سر منشأ تولید آثار دیگر نیز باشد. ما سعی کردیم از طریق گفتگو با افراد مختلف و گذر از لایه های مختلف به روایت اصلی برسیم. در برخی مواقع روایت هایی عجیب و غریب می شنیدیم که با راستی آزمایی در کتاب چاپ شده است.

مدیر تولید کتاب در خصوص مسابقه کتابخوانی چراغ دار افزود: چاپ اول کتاب به پایان رسیده و اکنون مسابقه کتابخوانی در حال برگزاری است که امید داریم با استقبال خوبی مواجه شود. صفحات مجازی انتشارات راهیار و کانال حافظه رسانه حسینیه هنر شیراز که از ابتدای ماجرای شاهچراغ مرجع روایت بوده در زمینه پویش کتابخوانی چراغ دار و مسابقه در حال فعالیت اند. این مسابقه از روز ۴ آبان همزمان با سالگرد حادثه تروریستی آغاز شده و تا ۴ دی ماه ادامه دارد. جوایز مسابقه نیز متنوع و ارزشمند است؛ از یک تا پنج میلیون تومان.

ترابی در پایان تصریح کرد: مطالعه این کتاب علاوه بر آشنا کردن ما با ابعاد مختلف دو حادثه تروریستی باعث آشنایی با زیست شهدای این واقعه نیز می شود و فضای متفاوتی به مخاطب منتقل خواهد کرد.