نمونه دادخواست مطالبه ثمن مستحق للغیر بودن مبیع

وقتی مالی رو می خریم و بعداً متوجه می شیم که فروشنده اصلاً مالک اون نبوده، انگار دنیا رو سرمون خراب میشه! اینجاست که پای «مستحق للغیر بودن مبیع» به میون میاد و شما حق دارید پولتون رو به نرخ روز و با جبران تمام ضرر و زیان ها پس بگیرید. برای این کار، یک دادخواست درست و حسابی لازمه.

فکرشو بکنید، یه عمر پس انداز کردید و با هزار امید و آرزو یه ملک یا ماشین خریدید، بعد یه دفعه میگن اونی که به شما فروخته، اصلاً صاحب مال نبوده! خب معلومه که خون آدم به جوش میاد. توی این جور مواقع، خریدار بیچاره ای که خبر از هیچی نداشته، باید بدونه که قانون ازش حمایت می کنه. حق دارید هم اصل پولتون رو پس بگیرید، هم خسارت هایی که بهتون وارد شده، خصوصاً کاهش ارزش پولی که پرداخت کردید (همون «ثمن به نرخ روز» که خیلی مهمه) و بقیه غرامت ها رو. این مقاله دقیقاً برای همین نوشته شده؛ یه راهنمای کامل و یه نمونه دادخواست عملی که بهتون کمک می کنه حق وحقوقتون رو پس بگیرید.

مفهوم مستحق للغیر بودن مبیع چیست؟

بیایید رک و راست بریم سر اصل مطلب. مستحق للغیر بودن مبیع یعنی چی؟ خیلی ساده بخوام بگم، یعنی اون مال (مثلاً خونه، ماشین، زمین یا هرچیز دیگه ای) که شما خریدید، در زمان معامله متعلق به فروشنده نبوده و در واقع مال یکی دیگه بوده! فروشنده بدون اینکه مالک باشه یا اجازه از مالک اصلی رو داشته باشه، اون رو به شما فروخته. این دقیقاً فرقش با معاملات فضولی همینه؛ توی فضولی، فروشنده بدون اجازه مالک می فروشه ولی ممکنه بعداً مالک اصلی اجازه بده و معامله رو تأیید کنه. ولی توی مستحق للغیر بودن، مالکیت از اساس ایراد داره.

مثلاً تصور کنید از یه نفر یه آپارتمان می خرید، کلی هم پول پرداخت می کنید و قرارداد می بندید. بعداً می فهمید که این آپارتمان اصلاً سندش به نام فروشنده نبوده و مال برادرش بوده که خارج از کشوره و اصلاً خبر نداشته! اینجا می گیم مبیع (آپارتمان) مستحق للغیر درآمده. یعنی حقش برای یکی دیگه بوده و اون آقا نباید می فروخته. اینجاست که معامله از ریشه باطل میشه و دردسر شروع می شه.

آثار حقوقی مستحق للغیر درآمدن مبیع بر معامله

خب، حالا که فهمیدیم «مستحق للغیر بودن» یعنی چی، بیایید ببینیم وقتی این اتفاق میفته، چه بلاهایی سر معامله ما میاد و چه حقوقی برای ما به عنوان خریدار پیش میاد. این بخش خیلی مهمه، چون همون طور که گفتم، اینجا فقط بحث پس گرفتن پول نیست، بلکه جبران همه ضررهایی هست که بهتون وارد شده.

بطلان معامله

اولین و مهم ترین اثر، بطلان معامله است. طبق ماده ۳۶۵ قانون مدنی، «بیع فاسد اثری در تملک ندارد». یعنی چی؟ یعنی وقتی فروشنده مالک نبوده، اصلاً از اول معامله ای شکل نگرفته که بخواد صحیح باشه. مثل این می مونه که یه ساختمون رو روی یه فونداسیون شل و ول بسازی؛ هرچی هم بالاش بری، آخرش میریزه. معامله ای که پایه اش (مالکیت فروشنده) لرزون بوده، از اساس باطله و شما هیچ وقت مالک اون مال نشدید. اینجا بحث «فسخ» (بهم زدن معامله) نیست، بحث «بطلان» (از اول وجود نداشته) هست.

ضمان درک فروشنده

حالا که معامله باطل شد، تکلیف پول شما چی میشه؟ اینجا قانون میگه فروشنده ضامن «درک مبیع» هست. این یعنی چی؟ یعنی فروشنده باید مسئولیت این اشتباه رو بپذیره. ماده ۳۹۰ و ۳۹۱ قانون مدنی دقیقاً همین رو میگن. فروشنده باید اون پولی رو که از شما گرفته، پس بده. حتی اگه خودش هم نمی دونسته که مال مستحق للغیر بوده، باز هم باید پول شما رو پس بده. این دیگه مسئولیتیه که قانون برای فروشنده در نظر گرفته.

حق مطالبه اصل ثمن

بنابراین، اولین و بدیهی ترین حق شما اینه که اصل پولی که بابت اون مال پرداخت کردید (همون «ثمن معامله») رو از فروشنده پس بگیرید. این دیگه جای بحث نداره. وقتی معامله باطل شده و شما صاحب مال نشدید، پولتون هم باید برگرده سر جاش. اما خب، فقط پس گرفتن اصل پول توی این دوره زمونه، شاید اصلاً کافی نباشه.

حق مطالبه خسارات (شامل ثمن به نرخ روز و غرامات)

اینجا می رسیم به قسمت هیجان انگیز و در عین حال خیلی مهم قضیه! یعنی حق مطالبه خسارات. فرض کنید شما پنج سال پیش یه زمین خریدی ۵۰ میلیون تومن. الان فهمیدی زمین مستحق للغیر بوده. خب اگه فقط ۵۰ میلیون رو پس بگیری، با این تورم و گرونی که داریم، عملاً ضرر کردی! اون ۵۰ میلیون الان دیگه ۵۰ میلیون نیست. اینجا پای «ثمن به نرخ روز» و «غرامات» به میون میاد که نقطه قوت و تمایز مقاله ما هم هست.

تشریح کامل و تفصیلی رای وحدت رویه شماره 733 و 811:

خوشبختانه، دیوان عالی کشور با صدور چند رأی وحدت رویه مهم، دست خریداران رو برای گرفتن حقشون بازتر کرده. دو تا از این آراء، یعنی رأی وحدت رویه شماره ۷۳۳ مورخ ۱۳۹۳/۰۷/۱۵ و ۸۱۱ مورخ ۱۴۰۰/۰۴/۰۱ هیأت عمومی دیوان عالی کشور، واقعاً انقلابی در این زمینه ایجاد کردن.

قبل از این آراء، معمولاً فقط اصل پول به خریدار برگردونده می شد و خریدار باید ضررهای ناشی از افت ارزش پول رو خودش به دوش می کشید. اما این آراء به صراحت میگن که اگه خریدار موقع معامله از اینکه مال مستحق للغیر هست خبر نداشته (جاهل بوده)، فروشنده علاوه بر اصل ثمن، باید غرامات وارده رو هم جبران کنه. منظور از غرامات وارده، فقط هزینه های دادرسی یا حق الوکاله نیست، بلکه مهم ترین بخش اون، کاهش ارزش ثمن معامله (همون ثمن به نرخ روز) هست. این یعنی چی؟ یعنی دادگاه می تونه با کمک کارشناس رسمی، تشخیص بده که اون پولی که شما اون روز دادی، الان چقدر ارزش داره و فروشنده رو مکلف به پرداخت اون مبلغ کنه. این واقعاً خبر خوبیه!

رأی وحدت رویه ۸۱۱ حتی این موضوع رو برای مواردی که حکم به بطلان معامله (بیع فاسد) صادر شده، صریح تر و شفاف تر کرده و تأکید کرده که فروشنده باید غرامت کاهش ارزش ثمن رو به نرخ روز پرداخت کنه. این رای، تیر خلاص رو به اون دسته از فروشنده هایی می زنه که می خواستن از تورم به نفع خودشون استفاده کنن و فقط اصل پول رو برگردونن. حالا دیگه خریدار بیچاره مجبور نیست تورم رو هم به عنوان جریمه بی اطلاعی خودش قبول کنه.

پس دقت کنید، وقتی دادخواست می دید، باید حتماً هم «اعلام بطلان معامله»، هم «استرداد اصل ثمن»، هم «مطالبه غرامت کاهش ارزش ثمن به نرخ روز» (با استناد به همین آرای وحدت رویه) و هم «خسارت تأخیر تأدیه» (اگه فروشنده پول رو دیر پس بده) و «خسارات دادرسی» رو بخواهید. این ها حق شماست.

آرای وحدت رویه ۷۳۳ و ۸۱۱ دیوان عالی کشور، نقطه ی عطفی در احقاق حقوق خریدار جاهل در معاملات باطل شده به دلیل مستحق للغیر بودن مبیع هستند و راه را برای مطالبه «ثمن به نرخ روز» و «غرامات کاهش ارزش پول» هموار کرده اند.

مسئولیت کیفری فروشنده (انتقال مال غیر، کلاهبرداری)

یه نکته خیلی مهم دیگه! اگه فروشنده از همون اول می دونسته که مال متعلق به خودش نیست و با علم و آگاهی این کار رو کرده، کارش فقط جنبه حقوقی نداره، بلکه ممکنه جرم هم محسوب بشه! این کار می تونه مصداق «انتقال مال غیر» یا حتی «کلاهبرداری» باشه. در این صورت، شما می تونید علاوه بر دادخواست حقوقی، شکایت کیفری هم مطرح کنید. البته یادتون باشه اثبات علم و قصد مجرمانه فروشنده توی دادگاه کیفری ممکنه کمی پیچیده تر باشه و نیاز به دلایل محکم تری داره.

شرایط و مدارک لازم برای طرح دادخواست مطالبه ثمن و بطلان معامله

تا اینجا همه چیز عالی بود، اما حالا چطور باید این حق رو از راه قانونی پس بگیریم؟ برای اینکه دادخواست شما توی دادگاه شانس پیروزی داشته باشه و قاضی حرف شما رو قبول کنه، باید یه سری شرایط وجود داشته باشه و یه سری مدارک رو هم آماده کنید.

زمان کشف مستحق للغیر بودن مبیع

یکی از مهم ترین چیزها اینه که شما کی فهمیدید مال مستحق للغیر بوده. این «زمان کشف» خیلی مهمه. به محض اینکه متوجه شدید، باید توی یه مدت معقول اقدام کنید. البته قانون مدنی زمان مشخصی تعیین نکرده، ولی بهتره زیاد طولش ندید.

وجود قرارداد (مبایعه نامه) معتبر و مستندات پرداخت ثمن

شما باید ثابت کنید که اصلاً معامله ای انجام شده و پولی پرداخت کرده اید. پس:

1. مبایعه نامه یا قرارداد بیع: حتماً باید یک سند کتبی (حتی اگه قولنامه عادی باشه) داشته باشید که معامله رو ثابت کنه.
2. مدارک پرداخت ثمن: فیش بانکی، رسید، شاهد یا هر مدرک دیگه ای که نشون بده شما پول رو به فروشنده داده اید.

این ها پایه و اساس دعوای شماست.

صلاحیت دادگاه

کجا باید شکایت کنید؟ دادگاهی که صلاحیت رسیدگی به این پرونده رو داره، دادگاه عمومی حقوقی هست. حالا کدوم دادگاه عمومی حقوقی؟ معمولاً دادگاه محل اقامت خوانده (فروشنده) یا دادگاه محل وقوع ملک (اگه ملک بوده) صالح به رسیدگیه. برای اینکه مطمئن بشید، بهتره از یه وکیل مشورت بگیرید.

جهل خریدار به مستحق للغیر بودن

این نکته رو خوب به خاطر بسپارید: برای اینکه بتونید «غرامات کاهش ارزش ثمن» (همون ثمن به نرخ روز) رو مطالبه کنید، باید جاهل باشید. یعنی چی؟ یعنی شما موقع معامله نباید می دونستید که مال مستحق للغیر هست. اگه ثابت بشه که شما از اول خبر داشتید و با این حال معامله رو انجام دادید، ممکنه فقط بتونید اصل پولتون رو پس بگیرید و از غرامات محروم بشید. پس «جهل شما» خیلی مهمه و باید در دادخواست بهش اشاره کنید.

مدارک و مستندات ضروری

برای اینکه دستتون پر باشه و توی دادگاه کم نیارید، این مدارک رو آماده کنید:

• فتوکپی مصدق مبایعه نامه یا قرارداد بیع.
• فتوکپی مصدق اسناد مالکیت یا آرای قضایی حاکی از مستحق للغیر بودن مبیع (مثلاً اگه قبلاً دادگاهی مالکیت شخص ثالث رو تأیید کرده یا سند فروشنده باطل شده).
• فتوکپی مصدق فیش های واریزی ثمن یا هر مدرک دیگه برای اثبات پرداخت پول.
• فتوکپی کارت ملی خواهان.
• وکالت نامه وکیل (اگه وکیل گرفتید).
• سایر مدارکی که فکر می کنید به اثبات ادعای شما کمک می کنه (مثلاً شهادت شهود، کارشناسی و…).

راهنمای گام به گام تنظیم و ارائه دادخواست

خب، حالا که همه چیز آماده ست، بیایید ببینیم چطور باید دادخواستمون رو تنظیم کنیم و به دادگاه بدیم. این قسمت رو مرحله به مرحله توضیح میدم که گیج نشید.

۱. مراجعه به دفاتر خدمات الکترونیک قضایی

امروزه دیگه مثل قدیم نیست که برید دادگستری و فرم بگیرید. همه کارها از طریق دفاتر خدمات الکترونیک قضایی انجام میشه. پس اولین قدم اینه که به یکی از این دفاتر برید.

۲. نحوه تکمیل دقیق مشخصات خواهان، خوانده و وکیل

داخل دفتر، کارشناس فرم دادخواست رو جلوی شما میذاره. شما باید مشخصات خودتون (خواهان)، مشخصات فروشنده (خوانده) و اگه وکیل دارید، مشخصات وکیل رو خیلی دقیق وارد کنید. حواستون به کد ملی، آدرس و شماره تماس باشه که درست باشه.

۳. نحوه نگارش صحیح خواسته

«خواسته» یعنی چی؟ یعنی شما دقیقاً از دادگاه چی می خواید. این بخش خیلی مهمه و باید دقیق و کامل باشه. یادتونه گفتم هم اصل پول، هم غرامات؟ اینجا باید به تفکیک بنویسید:

1. اعلام بطلان معامله مورخ [تاریخ معامله] موضوع [نوع و مشخصات مبیع، مثلاً: یک باب آپارتمان به پلاک ثبتی …] فی مابین خواهان و خوانده به جهت مستحق للغیر بودن مبیع.
2. استرداد اصل ثمن معامله به مبلغ [مبلغ پرداختی به ریال] ریال.
3. مطالبه غرامت کاهش ارزش ثمن معامله از تاریخ پرداخت ثمن (یا از تاریخ اطلاع از بطلان) تا زمان اجرای حکم بر اساس شاخص بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران یا نظریه کارشناس رسمی دادگستری، با استناد به رأی وحدت رویه شماره 733 و 811 هیأت عمومی دیوان عالی کشور.
4. مطالبه خسارت تأخیر تأدیه اصل ثمن از تاریخ [تاریخ سررسید یا مطالبه اولیه] تا زمان اجرای حکم بر اساس شاخص بانک مرکزی.
5. مطالبه کلیه خسارات دادرسی (شامل هزینه دادرسی، حق الوکاله وکیل، هزینه کارشناسی و …).

همون طور که می بینید، مطالبه غرامت کاهش ارزش ثمن رو با جزئیات کامل و استناد به آرای وحدت رویه آوردیم. این از اهمیت بالایی برخورداره.

۴. نحوه نگارش دلایل و منضمات

«دلایل و منضمات» یعنی مدارک و مستنداتی که شما برای اثبات حرف هاتون به دادگاه ارائه میدید. این مدارک رو باید اینجا لیست کنید و کپی مصدق اون ها رو هم به دادخواست پیوست کنید. دقیقاً همون هایی که توی بخش قبلی گفتیم:

• فتوکپی مصدق مبایعه نامه مورخ [تاریخ].
• فتوکپی مصدق اسناد مالکیت یا آرای قضایی حاکی از مستحق للغیر بودن مبیع (مثلاً دادنامه اثبات مالکیت ثالث، یا ابطال سند).
• فتوکپی مصدق فیش های واریزی ثمن یا هرگونه دلیل بر پرداخت ثمن.
• کارت ملی خواهان.
• وکالت نامه (در صورت وجود وکیل).
• (هر مدرک دیگری که برای اثبات ادعایتان لازم می دانید).

۵. نحوه نگارش شرح خواسته

اینجا قلب دادخواست شماست و باید تمام ماجرا رو واضح و مختصر توضیح بدید. اتفاقاتی که افتاده، پولی که دادید، کی فهمیدید مال مستحق للغیر بوده، جهل خودتون رو به این موضوع و نهایتاً استنادتون به مواد قانونی و آرای وحدت رویه رو بنویسید. این قسمت باید روایتگر داستان شما به زبان حقوقی باشه. یادتون باشه لحن محاوره ای رو حفظ کنید و خیلی خشک ننویسید.

نمونه دادخواست مطالبه ثمن به نرخ روز و غرامات به جهت مستحق للغیر بودن مبیع

حالا می رسیم به مهم ترین بخش، یعنی خود نمونه دادخواست. این نمونه رو می تونید کپی کنید و با اطلاعات پرونده خودتون پرش کنید. حتماً به دقت بخش های مشخص شده رو ویرایش کنید.

خواهان: (نام و نام خانوادگی، نام پدر، کد ملی، شماره شناسنامه، آدرس کامل، شماره تماس)

خوانده: (نام و نام خانوادگی، نام پدر، کد ملی، شماره شناسنامه، آدرس کامل، شماره تماس)

وکیل/نماینده قانونی: (در صورت وجود، مشخصات وکیل شامل نام و نام خانوادگی، شماره پروانه، آدرس دفتر)

خواسته:

1. اعلام بطلان معامله مورخ [تاریخ دقیق معامله] موضوع [نوع مبیع و مشخصات آن – مثال: یک باب آپارتمان به پلاک ثبتی …، یا یک دستگاه خودروی … مدل …] فی مابین خواهان و خوانده به جهت مستحق للغیر بودن مبیع.
2. استرداد اصل ثمن معامله به مبلغ [مبلغ پرداختی به عدد و حروف، مثلاً: ۱.۰۰۰.۰۰۰.۰۰۰ (یک میلیارد) ریال] ریال.
3. مطالبه غرامت کاهش ارزش ثمن معامله از تاریخ پرداخت ثمن (یا از تاریخ اطلاع از بطلان) تا زمان اجرای حکم بر اساس شاخص بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران یا نظریه کارشناس رسمی دادگستری، با استناد صریح به رأی وحدت رویه شماره 733 مورخ 1393/07/15 و 811 مورخ 1400/04/01 هیأت عمومی دیوان عالی کشور.
4. مطالبه خسارت تأخیر تأدیه اصل ثمن از تاریخ [تاریخ مطالبه پول یا تاریخ اطلاع از بطلان] تا زمان اجرای حکم بر اساس شاخص بانک مرکزی.
5. مطالبه کلیه خسارات دادرسی (شامل هزینه دادرسی، حق الوکاله وکیل، هزینه کارشناسی و …) و هزینه های اجرایی.

دلایل و منضمات:

1. فتوکپی مصدق مبایعه نامه مورخ [تاریخ مبایعه نامه].
2. فتوکپی مصدق اسناد مالکیت یا آرای قضایی حاکی از مستحق للغیر بودن مبیع (مثلاً دادنامه شماره […] صادره از شعبه […] که مالکیت ثالث را اثبات کرده، یا ابطال سند).
3. فتوکپی مصدق فیش های واریزی ثمن یا هرگونه دلیل بر پرداخت ثمن [ذکر جزئیات، مثلاً: فیش واریزی بانک […] به مبلغ …].
4. کارت ملی خواهان.
5. وکالت نامه [در صورت وجود وکیل].
6. [سایر مدارک مرتبط و موثر در اثبات دعوی مانند استشهادیه، استعلام ثبتی و …].

شرح خواسته:

با سلام و احترام، به استحضار عالی می رساند:

۱. اینجانب خواهان به موجب مبایعه نامه مورخ [تاریخ دقیق معامله] که فتوکپی مصدق آن ضمیمه دادخواست می باشد، یک [نوع مبیع، مثلاً: یک باب آپارتمان] به مشخصات [آدرس دقیق یا پلاک ثبتی یا مشخصات خودرو] را از خوانده محترم خریداری نموده و کل ثمن معامله به مبلغ [مبلغ به ریال] ریال را به ایشان پرداخت کرده ام.

۲. متاسفانه پس از انجام معامله و پرداخت ثمن، بنده مطلع گشتم که مبیع موصوف در زمان انعقاد قرارداد، در مالکیت شخص ثالثی به نام [نام و نام خانوادگی مالک واقعی، در صورت اطلاع] بوده و خوانده محترم، فاقد اختیار یا مالکیت قانونی برای فروش آن بوده است. [در این قسمت به صورت خلاصه و دقیق به دلیل اثبات مستحق للغیر بودن اشاره شود، مثلاً: مستند به دادنامه شماره […] صادره از شعبه […] که به موجب آن مالکیت ثالث اثبات گردیده است، یا: بر اساس استعلام ثبتی پیوست، ملک در زمان معامله به نام شخص دیگری ثبت شده بود.] لازم به ذکر است اینجانب در زمان انجام معامله از مستحق للغیر بودن مبیع کاملاً بی اطلاع بوده و هیچ گونه تقصیری در این خصوص متوجه اینجانب نمی باشد.

۳. لذا با توجه به ماده ۳۶۵ قانون مدنی که صراحتاً بیان می دارد: بیع فاسد اثری در تملک ندارد، معامله منعقده از اساس باطل بوده و هیچ اثری در انتقال مالکیت به اینجانب ایجاد نکرده است.

۴. بر اساس مواد ۳۹۰ و ۳۹۱ قانون مدنی، فروشنده ضامن درک مبیع بوده و مکلف به رد ثمن پرداختی به همراه جبران غرامات وارده به خریدار جاهل می باشد. همچنین، با استناد به آرای وحدت رویه بسیار مهم شماره 733 مورخ 1393/07/15 و 811 مورخ 1400/04/01 هیأت عمومی دیوان عالی کشور، فروشنده مکلف به جبران کاهش ارزش ثمن معامله به نرخ روز و سایر غرامات وارده به خریدار جاهل است. لذا اینجانب با استناد به این آراء، مطالبه غرامت کاهش ارزش ثمن را از تاریخ پرداخت وجه تا زمان اجرای حکم به نرخ روز، حق قانونی خود می دانم.

۵. بنابراین، با توجه به مراتب فوق و مواد قانونی و آرای وحدت رویه یاد شده، از محضر محترم دادگاه تقاضای رسیدگی و صدور حکم بر اعلام بطلان معامله، استرداد اصل ثمن، مطالبه غرامت کاهش ارزش ثمن به نرخ روز (بر اساس شاخص بانک مرکزی یا نظریه کارشناس رسمی دادگستری)، خسارت تأخیر تأدیه و کلیه خسارات دادرسی (از جمله حق الوکاله وکیل و هزینه کارشناسی) مورد استدعاست.

با تشکر و احترام

نام و نام خانوادگی خواهان (یا وکیل خواهان)

امضا

تاریخ

نکات مهم و توصیه های حقوقی

قبل از اینکه با عجله برید سراغ دادخواست، یه سری نکات مهم رو باید بدونید. این ها میتونن کمک کنن تا پرونده تون با موفقیت بیشتری پیش بره.

اهمیت مشاوره با وکیل متخصص

اول از همه، تاکید می کنم که هیچ چیزی جای یه وکیل متخصص و باتجربه رو نمی گیره. هر پرونده ای جزئیات خاص خودش رو داره و این نمونه دادخواست فقط یه راهنماست. وکیل می تونه با بررسی دقیق مدارک شما، بهترین راه رو نشونتون بده، کمکتون کنه مدارک رو جمع آوری کنید و تو دادگاه از حقتون دفاع کنه. خصوصاً توی بحث تعیین «ثمن به نرخ روز» و «غرامات» که نیاز به دانش حقوقی و رویه قضایی داره.

تفاوت بطلان و فسخ و اهمیت انتخاب صحیح در دادخواست

همون طور که قبلاً گفتم، وقتی مبیع مستحق للغیر درمیاد، معامله باطل هست، نه قابل فسخ. خیلی ها این دو تا رو اشتباه می گیرن. «فسخ» یعنی معامله صحیح بوده اما به دلایلی (مثلاً یکی از طرفین به تعهداتش عمل نکرده یا یکی از خیارات فسخ وجود داشته) الان می خوایم بهم بزنیمش. اما «بطلان» یعنی از همون اول معامله ای نبوده که بخواد بهم بخوره. پس توی دادخواست حتماً باید «اعلام بطلان معامله» رو بخواهید، نه «فسخ».

مدت زمان احتمالی دادرسی و تخمین هزینه ها

پرونده های حقوقی معمولاً زمان بر هستن و نمی شه یک شبه به نتیجه رسید. این نوع دعاوی هم ممکنه چند ماه تا حتی چند سال طول بکشه، به خصوص اگه کار به تجدیدنظر یا دیوان عالی کشور بکشه. همچنین، هزینه های دادرسی، حق الوکاله وکیل (در صورت گرفتن وکیل) و احتمالا هزینه کارشناسی برای تعیین ارزش روز ثمن یا سایر غرامات رو هم باید در نظر بگیرید. ولی یادتون باشه، این هزینه ها در نهایت از فروشنده مطالبه میشه، به شرطی که دعوای شما پیروز بشه.

نحوه اثبات جهل خریدار به مستحق للغیر بودن مبیع

گفتیم برای مطالبه غرامات، باید ثابت کنید که موقع معامله از مستحق للغیر بودن مبیع بی خبر بودید. خب چطوری این رو ثابت کنیم؟

• اصل بر جهل خریدار است: معمولاً توی دادگاه، فرض بر اینه که خریدار بی خبر بوده، مگر اینکه فروشنده بتونه ثابت کنه شما خبر داشتید.
• عدم وجود مدارک دال بر اطلاع شما: اگه مدرکی مبنی بر اطلاع شما از این موضوع وجود نداشته باشه، معمولاً جهل شما پذیرفته میشه.
• شهادت شهود: ممکنه شهودی داشته باشید که بتونن تایید کنن شما از وضعیت مال بی خبر بودید.
• قرائن و امارات: اگه شرایط معامله طوری بوده که عرفاً خریدار نمی تونسته بدونه (مثلاً دسترسی به مدارک رسمی نداشته)، این خودش می تونه قرینه ای بر جهل شما باشه.

امکان طرح دعوای کیفری (فروش مال غیر / کلاهبرداری) در کنار دعوای حقوقی

اگه مطمئن هستید یا دلایل کافی دارید که فروشنده با علم و آگاهی مال دیگری رو به شما فروخته، می تونید علاوه بر دادخواست حقوقی، شکایت کیفری هم مطرح کنید. این شکایت می تونه با عنوان «انتقال مال غیر» یا «کلاهبرداری» باشه. مزیت شکایت کیفری اینه که علاوه بر مجازات فروشنده، می تونه روند رسیدگی حقوقی شما رو هم تسریع کنه و فشار بیشتری روی فروشنده برای جبران خسارت وارد کنه. اما حتماً قبلش با وکیلتون مشورت کنید.

احتمال نیاز به کارشناسی رسمی دادگستری برای تعیین میزان غرامات و کاهش ارزش ثمن

توی قسمت خواسته دادخواست گفتیم که مطالبه غرامت کاهش ارزش ثمن «بر اساس شاخص بانک مرکزی یا نظریه کارشناس رسمی دادگستری» رو می خوایم. توی بیشتر پرونده ها، دادگاه برای اینکه ارزش واقعی پول شما رو به نرخ روز محاسبه کنه، پرونده رو به کارشناس رسمی دادگستری ارجاع میده. کارشناس بر اساس معیارهای اقتصادی و شاخص های تورمی، مبلغ دقیق کاهش ارزش ثمن رو محاسبه می کنه. پس آماده باشید که این مرحله هم ممکنه توی پرونده شما اتفاق بیفته.

نتیجه گیری

باور کنید یا نه، توی زندگی واقعی اینجور اتفاق ها زیاد میفته. شما به عنوان یه خریدار که کلی زحمت کشیده و پول داده، حق دارید بدون نگرانی از کلاهبرداری یا فروش مال غیر، معامله کنید. وقتی هم که خدای نکرده دچار مشکل «مستحق للغیر بودن مبیع» میشید، قانون پشت شماست. مهم اینه که حقوق خودتون رو بدونید و برای گرفتن اون ها اقدام کنید.

یادتون باشه، دانستن مفهوم بطلان معامله، مسئولیت فروشنده (ضمان درک) و خصوصاً حق مطالبه ثمن به نرخ روز و غرامات با استناد به آرای وحدت رویه ۷۳۳ و ۸۱۱ دیوان عالی کشور، اسلحه ی شما در این مبارزه حقوقی هست. جمع آوری مدارک درست، تنظیم یک دادخواست کامل و دقیق و پیگیری منظم پرونده، می تونه شما رو به حقتون برسونه. اما از همه مهم تر، در این مسیر تنها نیستید و بهترین دوست شما، یک وکیل متخصص و مجرب خواهد بود.

فراخوان به اقدام (Call to Action)

حالا که با ابعاد مختلف این مشکل حقوقی آشنا شدید و می دونید چقدر مطالبه «ثمن به نرخ روز» و «غرامات» اهمیت داره، وقتشه که برای احقاق حق خودتون اقدام کنید. برای دریافت مشاوره حقوقی تخصصی در مورد پرونده خودتان و تنظیم دادخواستی کامل، مستند و موثر که تمامی جزئیات لازم برای مطالبه «ثمن به نرخ روز» را در بر گیرد، با ما تماس بگیرید. نگذارید حق تان پایمال شود!