مقاله ای که عامل انفجار شد

یکی از خطاهای راهبردی شاه، طراحی و حمایت از این مقاله بود. شاید رژیم شاه تصور هم نمی کرد که یک مقاله می تواند حرکتی انفجاری بین مردم ایجاد کند. صبح آن روز حدود ساعت 10، بعد از تمام شدن کلاس درس، حرکت طلبه ها شروع شد و وارد خیابان ها شدند.

به گزارش ساینس بلاگ،سردار نصرالله فتحیان از پیشکسوتان دفاع مقدس و مسیول بهداری رزمی سپاه در جبهه جنوب در جنگ تحمیلی، در کتاب تاریخ شفاهی خود به بیان اقدامات و خاطرات انقلابی خود پرداخته که به مناسبت ایام بزرگداشت چهل و پنجمین سالگرد پیروزی انقلاب اسلامی منتشر آن را مرور می کنیم.

در این خاطره می خوانیم:

«سال اول یا دوم دبیرستان بودم که آقای ابطحی، معلم ادبیاتمان که اهل همایون فر اصفهان بود؛ در دبیرستان شهابی بروجن، من را با کتاب های دکتر شریعتی آشنا کرد. اولین کتابی که ابطحی از علی شریعتی به من داد: «پدر، مادر، ما متهمیم» بود. بعد از خواندن این کتاب ها، به قول پدرم، کم کم حرف هایم بوی سیاسی می داد و در هر جلسه خانوادگی یا جمع دوستانم در محله، کارهای مسیولان رژیم شاه را نقد می کردم.

یکی از بچه های گروه، محمد افغانی (معروف به میثم) بود؛ او از بچه های هوانیروز بود که محل خدمتش را ترک کرده بود و زندگی مخفی داشت.

چون بروجن محیط کوچکی بود و پدرم نگران رفتارهای سیاسی من بود، برای سال سوم دبیرستان من را به اصفهان فرستاد. پدرم مقلد امام خمینی بود و این موضوع خیلی در همراهی من با انقلاب اسلامی تاثیر داشت. سید احمد آقا، فرزند امام خمینی، برای خرید به محل کار پدرم رفت وآمد داشت.

به تدریج، پدرم از طریق احمد آقا با انصاری، مسیول دفتر امام که کرمانی بود، ارتباط پیدا کرد. پدرم از طریق حاج احمد آقا مقلد امام شده بود. من هم در 15 سالگی که به سن تکلیف رسیدم، مقلد امام خمینی شدم. در آن زمان، اولین سوالی که ذهنم را به خود مشغول کرد، چرایی تبعید امام خمینی به عراق بود.

سال 1353 زمانی که پدرم برای ادامه تحصیل در مقطع سوم دبیرستان من را به اصفهان فرستاد، برایم یک اتاق اجاره کرد. خودش زمانی که برای خرید اجناس مغازه اش از لردگان به اصفهان می آمد، به من سری می زد و نیازهایم را تامین می کرد. کم کم آشنایی من با امور سیاسی و انقلابی و آیت الله خمینی بیشتر شد. من خیلی دنبال این بودم که یک نوار صوتی از آیت الله خمینی به دست بیاورم. بالاخره بعد از یک سال از حضورم در اصفهان، اولین نوار صوتی ایشان در سال 1354 به دستم رسید.

من و سه نفر از دوستانم، این نوار را با حس و حال عجیبی گوش می کردیم. از اینکه یک نوار آیت الله خمینی به دستمان رسیده بود، خیلی خوشحال بودیم. این نوار سخنرانی مربوط به ماجرای قیام 15 خرداد سال 1342 بود که من اطلاعی از آن نداشتم. با شنیدن این نوار علاقه مان به ایشان خیلی بیشتر شد. بعدازآن، دنبال دست نوشته ها و پیام های امام بودیم.

واقعه 19 دی 56

سال 1356، خواهرم در مکتب توحید قم که محل آموزش خانم های طلبه و تحت نظارت مدرسه حقانی بود، ثبت نام کرد. من هم که سال آخر دبیرستان را (به خاطر بیماری) رها کرده بودم، برای اینکه خواهرم تنها نباشد، تصمیم گرفتم در حوزه علمیه مشغول تحصیل شوم. به همین منظور به مدرسه رسالت رفتم.

در 19 دی 1356، مردم قم به دلیل توهین یکی از نشریات به امام خمینی، تظاهرات گسترده ای در حمایت از ایشان به راه انداختند. تا آن زمان، نمی دانستیم که امام خمینی در بین طلبه های جوان حوزه های علمیه چقدر نفوذ و محبوبیت دارد. بعد از انتشار این مقاله، اعتراض ها به آن در حمایت از امام خمینی در مدرسه حقانی، مدرسه حجت، مدرسه رسالت و خود حوزه علمیه شروع شد.

می توان گفت که یکی از خطاهای راهبردی شاه، طراحی و حمایت از این مقاله بود. شاید رژیم شاه تصور هم نمی کرد که یک مقاله می تواند حرکتی انفجاری بین مردم ایجاد کند. صبح آن روز حدود ساعت 10، بعد از تمام شدن کلاس درس، حرکت طلبه ها شروع شد و وارد خیابان ها شدند. عده ای از مردم قم هم با طلبه ها همراهی کردند. نقطه تجمع، مقابل مدرسه حجت روبروی حرم و خیابان ارم بود.

ابتدا شعارها در حمایت از امام بود؛ ولی وقتی عوامل رژیم تیراندازی را شروع کردند، شعار مرگ بر شاه هم شروع شد. من هم یکی از کسانی بودم که در این تظاهرات شرکت کردم. نیروهای نظامی راه را کاملاً مسدود کرده بودند. ما تصور نمی کردیم که ماموران به طرف مردم تیراندازی کنند. در تیراندازی ها چند نفر شهید شدند. از مدرسه ما سه نفر شهید شدند.

باوجود این فضای خفقان آمیز، مردم حرکت خودشان را به رژیم تحمیل کردند و در روزهای هفتم و چهلم شهدا در قم و سرتاسر ایران مراسم هایی برگزار کردند. بعدازاین حادثه، تظاهرات ها ادامه پیدا کرد. من بعد از این واقعه، در قم نماندم و به اصفهان رفتم تا در تظاهرات این شهر شرکت کنم. بعد هم به تهران رفتم و در تظاهرات های مردم تهران شرکت کردم. دیگر در قم به طور ثابت نمی ماندم و فقط به دلیل حضور خواهرم در آنجا به قم رفت وآمد می کردم؛ لذا تحصیل حوزوی را رها کردم.

تحصن در منزل آیت الله سید حسین خادمی

تابستان 57، آیت الله طاهری را دستگیر کردند. در اعتراض به بازگشت ایشان، تحصنی در منزل آیت الله خادمی شکل گرفت. من هم در آن تحصن حضور داشتم. من اولین بار، آیت الله مرتضی مطهری و دکتر سید محمد بهشتی را در بیت آیت الله خادمی دیدم. آیت الله بهشتی برای اظهار هم دردی با مردم اصفهان و آزادی آیت الله طاهری به مراسم تحصن آمده بود. رحیم صفوی را هم که مدتی در لبنان آموزش چریکی دیده بود، در آنجا دیدم.

به نظر من این تحصن یکی از بزرگ ترین کارهایی بود که در اصفهان صورت گرفت و سبب شد که روند انقلاب در ابعاد گوناگون در اصفهان توسعه پیدا کند. یکی از شهرهایی که اولین حکومت نظامی در آنجا اعلام شد، اصفهان بود. برای مبارزه با انقلابیون، تیمسار ناجی که جزء قوی ترین نظامیان شاه بود، فرمانده نظامی اصفهان شد.

در اصفهان، پایگاه هوایی، مرکز هوانیروز، صنایع نظامی و مرکز توپخانه وجود داشت و واحدهای زیادی از ارتش شاه مستقر بودند. بالاخره مردم از تحصنشان نتیجه گرفتند و آیت الله طاهری آزاد شد.

17 شهریور 57

در ماجرای 17 شهریور هم من همراه پدرم به تهران آمده بودم و در میدان ژاله (شهدای فعلی) شرکت داشتم. وقتی تیراندازی شد، ما در جوی های خیابان فرح آباد (پیروزی فعلی) پناه گرفته بودیم. در آستانه پیروزی انقلاب، مرکز اصلی هماهنگی ها و برنامه ریزی های بچه های مذهبی و انقلابی، مساجد بود. پاتوق ما هم مسجد المهدی (عج) شاهین شهر بود.

در این مسجد، یک گروه پنج نفره شدیم که امور انقلاب را داخل شهر برنامه ریزی می کردیم. یکی از بچه های گروه، محمد افغانی (معروف به میثم) بود؛ او از بچه های هوانیروز بود که محل خدمتش را ترک کرده بود و زندگی مخفی داشت. اطلاعات نظامی خوبی داشت. دوره های زیادی را در هوانیروز گذرانده بود. بعدها باهم رفت وآمد خانوادگی پیدا کردیم.

نفر دوم، نقی معمار کریمی، پدر حاج محمود کریمی مداح مشهور، بود. او از بسازبفروش های شاهین شهر بود. ایام تعطیلات تابستان، پیش ایشان می رفتم و کار می کردم. او اهل خمین و فردی انقلابی بود. نفر بعدی، محمد فلاح، اهل خمین و گچ کار خیلی ماهری بود که با معمار کریمی همکار بود. نفر چهارم، بهروز آذر باد بود که لیسانس حسابداری داشت و کارمند بود.

ما پنج نفر در مسجد المهدی (عج) شاهین شهر باهم رفیق شدیم و کم کم رفاقتمان عمق بیشتری پیدا کرد. اگر من از امام خمینی اعلامیه ای به دست می آوردم، به آن ها می دادم. آن ها هم اگر نواری از امام به دستشان می رسید، به من می دادند.

ما پنج نفر در خانه هایمان جلسه های قرآن داشتیم، باهم کوه می رفتیم و کار ساماندهی مردم شاهین شهر را در تظاهرات بر ضد رژیم پهلوی به عهده گرفته بودیم.

یک روز قبل از ورود امام خمینی به ایران هم همراه پدرم برای استقبال ایشان به تهران آمدیم. محل استقرار ما در محله پامنار بود که عموهایم در آنجا زندگی می کردند. بعد از 12 بهمن و شرکت در مراسم استقبال، به اصفهان و شاهین شهر برگشتیم.

در 22 بهمن، با ماشین شورلت شخصی بهروز آذرباد به همراه نقی کریمی و محمد فلاح به سمت تهران حرکت کردیم. ابتدای ورودی جاده قم به تهران، ما را متوقف کردند و مجبور شدیم به اصفهان برگردیم.

منبع:

علی اصغر ملا، عباس حیدری مقدم آرانی، تاریخ شفاهی دفاع مقدس: بهداری رزمی، روایت نصرالله فتحیان، سپاه پاسداران انقلاب اسلامی: مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس، تهران 1402، صص، 30، 31، 32، 35، 36، 37، 38، 39، 40

پایان خبر ساینس بلاگ