در طلاق توافقی حضور زوجین الزامی است؟

نه، همیشه لازم نیست هر دو نفر در تمام مراحل طلاق توافقی حاضر باشند. درسته که بعضی مراحل مثل جلسات مشاوره اولیه حضور خود زوجین رو می طلبه، اما در بقیه مراحل، بخصوص با کمک گرفتن از وکیل دادگستری، میشه خیلی از کارها رو بدون حضور فیزیکی زن و شوهر پیش برد. این موضوع نگرانی خیلی هاست، مخصوصاً اونایی که به هر دلیلی دلشون نمی خواد یا نمی تونن توی دادگاه و محضر حاضر بشن.

طلاق توافقی، اسمی که شاید این روزها بیشتر از همیشه به گوشمون می خوره. یه جور جدا شدن که برخلاف طلاق های دیگه، زن و شوهر با هم سر همه چیز به توافق می رسن و خب همین باعث میشه که پروسه هم سریع تر و کم دردسرتر پیش بره. دیگه دعوا و کشمکش و سال ها دادگاه رفت و آمد کمتر دیده میشه. اما خب، همین طلاق توافقی هم قلق های خاص خودش رو داره. یکی از بزرگترین سوالاتی که تو ذهن خیلی ها هست اینه که: «اصلاً مگه میشه طلاق بگیریم و توی دادگاه یا محضر حاضر نشیم؟» این سوال خیلی هاست، خصوصاً برای زوجینی که نمی خوان یا به هر دلیلی نمی تونن توی این فضاها حضور داشته باشن. حالا میخوایم با هم ببینیم که واقعاً قضیه از چه قراره و آیا میشه بدون حضور زن و شوهر، طلاق توافقی رو به سرانجام رسوند یا نه.

طلاق توافقی چیه و چه مراحلی داره؟

قبل از اینکه بریم سراغ بحث اصلی، بیایید یه مرور کوچیک داشته باشیم که اصلاً طلاق توافقی یعنی چی و چه جوری انجام میشه. طلاق توافقی یعنی زن و شوهر با رضایت کامل و بدون هیچ اجبار یا دعوایی، تصمیم می گیرن از هم جدا بشن و سر همه مسائل مهم زندگیشون، از مهریه و نفقه و حضانت بچه گرفته تا جهیزیه و اجرت المثل، با هم به یه تفاهم کامل می رسن. این توافقات رو توی یه برگه می نویسن که بهش میگن توافق نامه طلاق.

مراحل کلی طلاق توافقی هم معمولاً اینجوریه:

1. اول باید توی سامانه «تصمیم» یا همون مرکز غربالگری ثبت نام کنید. اینجا شما رو به جلسات مشاوره ارجاع میدن.
2. بعد از تموم شدن جلسات مشاوره و اگه دیگه واقعاً راهی برای ادامه زندگی مشترک نموند، شما یه گواهی عدم امکان سازش می گیرید.
3. با این گواهی و توافق نامه تون، به دادگاه خانواده درخواست طلاق میدید.
4. بعد از اینکه دادگاه حکم صادر کرد، با رای دادگاه به یکی از دفترخانه های رسمی ثبت طلاق (محضر) مراجعه می کنید و طلاق رو ثبت نهایی می کنید.

خب، حالا سوال اینه که توی همه این مراحل، حتماً باید خود زن و شوهر حضور داشته باشن؟ یا میشه کسی رو فرستاد جای خودشون؟

حضور توی طلاق توافقی: اصل بر حضوره یا عدم حضور؟

راستش رو بخواید، اگه بخوایم کلی بگیم، اصل بر حضور خود زوجین هست. یعنی قانون دوست داره که زن و شوهر خودشون توی مراحل طلاق حضور داشته باشن. اما خب، همیشه هم اینجوری نیست. بعضی جاها حضورشون واجبه و بعضی جاها میشه این وظیفه رو به یه نفر دیگه سپرد. اون نفر دیگه کیه؟ آفرین، وکیل دادگستری! اینجا نقش وکیل دادگستری مثل ناجی ظاهر میشه، خصوصاً برای کسانی که به هر دلیلی نمی تونن یا نمی خوان مستقیم توی فضای دادگاه و محضر قرار بگیرن. پس یادتون باشه، اگه دنبال راهی هستید که حضور کمتری داشته باشید، پای وکیل وسط میاد.

در طلاق توافقی، حضور خود زوجین در جلسات مشاوره اولیه الزامی است، اما در مراحل دادگاه و ثبت طلاق، می توان با سپردن کار به وکیل متخصص، از حضور فیزیکی پرهیز کرد.

بررسی حضور زوجین در مراحل مختلف طلاق توافقی

حالا بیایید مرحله به مرحله بررسی کنیم که توی هر بخش از طلاق توافقی، حضور شما چقدر واجبه و چقدر میشه از شرش خلاص شد!

۱. جلسات مشاوره مرکز غربالگری (سامانه تصمیم)

خب، اول از همه میرسیم به مهمترین مرحله ای که حضور هر دو نفر، یعنی زن و مرد، قطعاً الزامیه. اینجا جای وکیل نیست! شما باید خودتون شخصاً توی این جلسات شرکت کنید. چرا؟ چون هدف از این جلسات اینه که مشاورین سعی کنن اختلافات شما رو کم کنن، شاید راهی برای آشتی پیدا بشه و اگر هم نشد، حداقل به شما کمک کنن که یه طلاق سالم تر و با آسیب های روحی کمتر رو تجربه کنید. مشاور باید از زبان خود شما بشنوه که چی شده و واقعاً به توافق رسیدید یا نه. اینجا جای وکیل نیست که حرفای شما رو بزنه، بلکه باید خودتون حرف بزنید و احساسات و دلایلتون رو مطرح کنید. پس اگه قصد طلاق توافقی دارید، این مرحله رو باید با حضور خودتون انجام بدید و هیچ راه فراری ازش نیست.

۲. حضور در دادگاه خانواده

بعد از اینکه جلسات مشاوره رو گذروندید و گواهی عدم امکان سازش رو گرفتید، نوبت میرسه به دادگاه خانواده. اینجا همون جاییه که خیلی ها نگران حضور در اون هستن. خبر خوب اینه که اگه وکیل گرفته باشید، حضور زوجین در دادگاه خانواده دیگه الزامی نیست! یعنی وکیل کارکشته شما می تونه همه کارهاتون رو پیگیری کنه، لایحه ها رو بده، توافق نامه تون رو به دادگاه ارائه کنه و مراحل رو جلو ببره. وکیل به جای شما توی جلسات حاضر میشه، از حقوق شما دفاع می کنه و تمام کارهای اداری و قانونی رو انجام میده تا حکم طلاق صادر بشه. شرطش هم اینه که یه وکالت نامه جامع و کامل به وکیل داده باشید که تمام اختیارات لازم رو برای پیگیری پرونده طلاق توافقی داشته باشه.

۳. حضور در دفترخانه ثبت طلاق

مرحله آخر، بعد از صدور حکم دادگاه و گرفتن گواهی عدم امکان سازش، رفتن به دفترخانه یا همون محضر برای ثبت نهایی طلاقه. اینجا هم سوال پیش میاد که بالاخره باید خودمون باشیم یا نه؟

• اگه وکیل داشته باشید: اگه هر دو طرف وکیل داشته باشن، وکلا میتونن به جای زوجین توی دفترخانه حاضر بشن و طلاق رو ثبت کنن. حتی اگه فقط یکی از طرفین وکیل داشته باشه و طرف دیگه خودش حاضر بشه، بازم مشکلی نیست. وکیل هر طرف به جای موکلش میاد و کار رو انجام میده.
• عدم حضور یکی از طرفین (مثلاً زوج) با وجود وکیل زوجه: فرض کنید زن وکیل گرفته و مرد وکیل نداره یا نمی خواد وکیل بگیره و همزمان هم توی محضر حاضر نمیشه. اگه گواهی عدم امکان سازش صادر شده باشه و زن (یا وکیلش) به محضر مراجعه کنه، سردفتر برای مرد اخطاریه میفرسته. اگه مرد بعد از مهلت قانونی (معمولاً یک هفته) بازم نیومد، طلاق ثبت میشه و نیازی به حضور فیزیکی مرد نیست. این یعنی پشیمانی مرد بعد از صدور گواهی عدم امکان سازش دیگه خیلی اثرگذار نیست.
• تفاوت با طلاق غیابی: اینجا یه نکته خیلی مهم هست. عدم حضور یکی از طرفین توی دفترخانه (اون هم وقتی گواهی عدم امکان سازش صادر شده)، با طلاق غیابی فرق داره. توی طلاق غیابی، یکی از طرفین اصلاً توی مراحل دادگاه حضور نداشته و از کل پروسه خبر نداره. اما اینجا، توافق شده، حکم دادگاه اومده و فقط برای ثبت نهایی طرف حاضر نمیشه. پس با هم قاطیشون نکنید!

عدم حضور زوجه در طلاق توافقی (سناریوهای رایج و راهکارها)

گاهی اوقات خانم ها بنا به دلایلی مثل دوری راه، مشغولیت زیاد، یا حتی مسائل روحی و عاطفی، تمایلی به حضور در مراحل طلاق ندارن. حالا بیایید ببینیم توی این شرایط چه راهکارهایی هست:

۴.۱. حضور وکیل به جای زوجه

همونطور که گفتیم، بهترین و رایج ترین راه حل اینه که زوجه یه وکیل پایه یک دادگستری بگیره. وکیل می تونه توی تمام مراحل بعد از مشاوره، یعنی توی دادگاه و دفترخانه، به جای زوجه حاضر بشه و کارها رو پیش ببره. اینجوری زوجه دیگه لازم نیست توی این محیط ها حضور پیدا کنه و استرس کمتری رو تحمل می کنه.

۴.۲. در صورت داشتن وکالت در طلاق (حق طلاق)

اگر زن از ابتدا یا در طول زندگی مشترک، از شوهرش «وکالت در طلاق» داشته باشه، دیگه نیازی به حضور زوج (مرد) نیست. در این حالت، زن می تونه خودش (یا وکیلی که از طرف خودش گرفته) اقدام به طلاق کنه و مراحل رو پیش ببره، حتی اگه مرد هیچ تمایلی به طلاق نداشته باشه یا توی هیچ مرحله ای حاضر نشه. در این شرایط، زن هم نیاز به حضور فیزیکی خودش توی دادگاه یا محضر نداره و وکیلش به راحتی می تونه کار رو تموم کنه. این یه امتیاز بزرگ برای خانم هاست که حق طلاق دارن.

۴.۳. پشیمانی زوجه از طلاق توافقی

اگه زن بعد از توافق پشیمون بشه، چه اتفاقی می افته؟

• قبل از صدور گواهی عدم امکان سازش: اگه زن قبل از اینکه دادگاه گواهی عدم امکان سازش رو صادر کنه، پشیمون بشه و انصراف بده، پرونده طلاق توافقی متوقف میشه و دیگه دادگاه حکم طلاق رو صادر نمی کنه. چون همونطور که از اسمش پیداست، توافقی بودن شرط اصلیه.
• بعد از صدور گواهی و قبل از ثبت در دفترخانه: اگه گواهی عدم امکان سازش صادر شده باشه (و اعتبار سه ماهه اون هنوز تموم نشده باشه)، پشیمانی زن توی این مرحله می تونه روند طلاق رو متوقف کنه. یعنی اگه زن به دفترخانه مراجعه نکنه یا از وکیلش بخواد که نره، طلاق ثبت نمیشه و گواهی بعد از سه ماه باطل میشه. مگر اینکه مرد هم طبق توافق، حق طلاق داشته باشه که در اون صورت مرد میتونه طلاق رو ثبت کنه.

عدم حضور زوج در طلاق توافقی (سناریوهای رایج و راهکارها)

برای مردان هم مثل خانم ها، ممکنه دلایلی برای عدم حضور در مراحل طلاق توافقی وجود داشته باشه. بیایید به این سناریوها هم نگاهی بندازیم.

۵.۱. حضور وکیل به جای زوج

دقیقاً مثل زوجه، زوج هم می تونه یه وکیل خبره بگیره تا به جای اون توی دادگاه و دفترخانه حاضر بشه. اینجوری مرد هم نیازی به حضور فیزیکی توی مراحل دادگاه و ثبت طلاق نداره و وکیلش همه کارها رو از طرف اون انجام میده. این راهکار، خصوصاً برای آقایونی که خارج از کشور هستن یا مشغله کاری زیادی دارن، خیلی مفیده.

۵.۲. پشیمانی زوج از طلاق توافقی

اگه مرد بعد از توافق، از طلاق پشیمون بشه، وضعیت چیه؟

• قبل از صدور گواهی عدم امکان سازش: اگه زوج قبل از صدور گواهی عدم امکان سازش پشیمون بشه و انصراف بده، دقیقاً مثل پشیمانی زن، پرونده طلاق متوقف میشه و طلاق توافقی به نتیجه نمیرسه. چون این طلاق روی توافق دو طرف بنا شده.
• بعد از صدور گواهی و قبل از ثبت در دفترخانه: اینجا فرق میکنه! اگه گواهی عدم امکان سازش صادر شده باشه و زن (یا وکیلش) برای ثبت طلاق به دفترخانه مراجعه کنه، پشیمانی مرد دیگه جلوی ثبت طلاق رو نمی گیره. یعنی اگه مرد نیاد، سردفتر براش اخطاریه میفرسته و اگه باز هم حاضر نشه، طلاق رو ثبت می کنه. این یه نکته خیلی مهمه که خیلیا ازش خبر ندارن. پس اگه گواهی صادر شد، مرد نمیتونه با عدم حضورش جلوی ثبت طلاق رو بگیره، مگر اینکه زن هم منصرف بشه.

نقش حیاتی وکیل در طلاق توافقی بدون حضور زوجین

همونطور که تا اینجا گفتیم، اگه قرار باشه طلاق توافقی رو با حداقل حضور فیزیکی پیش ببرید، نقش وکیل میشه مثل نقش یه بازیکن کلیدی تو یه تیم فوتبال؛ بدون اون عملاً کارها خیلی سخت، زمان بر و شاید نشدنی بشن.

چگونه یک وکیل می تواند تمامی مراحل را بدون حضور شما انجام دهد؟

وکیل با داشتن یه وکالت نامه جامع و کامل از طرف شما، می تونه تمام کارهای قانونی رو به جای شما انجام بده. این شامل:

• ثبت درخواست طلاق توی سامانه ثنا و پیگیری های اداری.
• حضور در جلسات دادگاه و ارائه دفاعیات و توافق نامه شما.
• گرفتن گواهی عدم امکان سازش.
• حضور در دفترخانه ثبت طلاق و انجام صیغه طلاق و ثبت نهایی.

البته یادتون باشه که همونطور که قبلاً گفتیم، جلسات مشاوره اولیه رو باید خودتون برید، اما بعد از اون، وکیل مثل یه سایه دنبال کارهاتون هست و شما رو از رفت و آمدهای خسته کننده و مواجهه با طرف مقابل توی محیط دادگاه راحت می کنه.

مزایای سپردن کار به وکیل

اینکه کار رو دست وکیل بسپارید، کلی مزیت داره که مهمترین هاش ایناست:

• کاهش استرس و فشار روانی: طلاق به خودی خود سخته، چه برسه به اینکه بخواید توی دادگاه و محیط های رسمی هم مدام حاضر بشید. وکیل این بار رو از دوش شما برمی داره.
• سرعت بیشتر: وکیل ها به مسیر اداری و قانونی آشنایی کامل دارن و می دونن چطور کارها رو سریع تر پیش ببرن. این یعنی زمان کمتری برای اتمام پروسه طلاق.
• دقت حقوقی بالا: یه وکیل متخصص، حواسش به تمام جزئیات حقوقی هست و اجازه نمیده اشتباهی توی توافق نامه یا مراحل قانونی پیش بیاد که بعداً براتون مشکل ساز بشه.
• عدم مواجهه با طرف مقابل: برای خیلی ها، دیدن همسر سابقشون توی دادگاه یا محضر خیلی سخته. وکیل این امکان رو فراهم می کنه که اصلاً نیازی به این مواجهه نباشه.

اهمیت انتخاب وکیل متخصص در امور خانواده

یادتون باشه، هر وکیلی نمیتونه به بهترین شکل پرونده طلاق توافقی شما رو پیش ببره. حتماً دنبال وکیلی باشید که توی امور خانواده و به خصوص طلاق توافقی تخصص و تجربه کافی رو داشته باشه. وکیلی که با ظرافت های این نوع طلاق آشنا باشه، میتونه توافقات شما رو به بهترین شکل قانونی تنظیم کنه و مطمئن بشه که بعداً مشکلی پیش نمیاد.

مدارک مورد نیاز برای طلاق توافقی

برای اینکه طلاق توافقی رو شروع کنید، چه با وکیل چه بدون وکیل، یه سری مدارک اولیه لازم دارید. اگه وکیل می گیرید، اون خودش به شما میگه که دقیقاً چی لازم داره، اما به طور کلی این موارد حتماً باید آماده باشن:

• سند ازدواج: اصل یا رونوشت محضری اون.
• شناسنامه و کارت ملی زوجین: برای احراز هویت.
• توافق نامه طلاق: این همون برگه ایه که شما با همسرتون سر همه مسائل (مهریه، نفقه، حضانت و…) به توافق رسیدید و توش همه چیز رو نوشتید. اگه وکیل بگیرید، اون خودش میتونه تو تنظیم یه توافق نامه حقوقی و محکم کمکتون کنه.
• وکالت نامه (در صورت وجود وکیل): این مدرک خیلی مهمه. وکیل شما با همین وکالت نامه میتونه به جای شما کارها رو انجام بده. حواستون باشه که وکالت نامه باید جامع و کامل باشه.
• گواهی عدم امکان سازش: این گواهی رو بعد از گذروندن جلسات مشاوره از مرکز غربالگری میگیرید.

اگه مدارکتون کامل باشه، پروسه طلاق توافقی با سرعت بیشتری پیش میره.

خیلی ها فکر می کنن توی طلاق توافقی حتماً باید مهریه بخشیده بشه، اما این یه تصور غلطه. توی طلاق توافقی، همه چیز بستگی به توافق زن و شوهره. اگه توافق کنن که مهریه بخشیده بشه، خب بله. اما اگه توافق کنن که مثلاً مهریه کامل یا بخشی از اون پرداخت بشه، این هم از نظر قانونی کاملاً معتبره و جای هیچ بحثی نداره. پس اینجوری نیست که بگیم طلاق توافقی یعنی حتماً بخشش مهریه.

نکات مهم حقوقی پرتکرار

تا اینجا سعی کردیم به سوالات اصلی در مورد حضور زوجین تو طلاق توافقی جواب بدیم. حالا بذارید به چند تا سوال پر تکرار دیگه هم که ممکنه توی ذهنتون باشه اشاره کنیم:

مدت زمان اعتبار گواهی عدم امکان سازش چقدر است؟

گواهی عدم امکان سازش که از دادگاه می گیرید، یه تاریخ انقضا داره و فقط سه ماه اعتبار داره. یعنی شما بعد از صدور این گواهی، فقط سه ماه فرصت دارید تا به دفترخانه مراجعه کنید و طلاقتون رو ثبت کنید. اگه توی این سه ماه مراجعه نکنید، این گواهی باطل میشه و باید کل مراحل رو از اول شروع کنید. پس حواستون به این مهلت باشه و کارها رو به موقع انجام بدید.

آیا طلاق توافقی می تواند کاملاً غیابی باشد؟

نه، طلاق توافقی نمی تونه به صورت کاملاً غیابی انجام بشه. همونطور که قبلاً گفتیم، توی طلاق غیابی، یکی از طرفین اصلاً از پرونده خبر نداره و توی هیچ مرحله ای حاضر نبوده. در صورتی که توی طلاق توافقی، اصل بر رضایت و آگاهی دو طرفه و حداقل باید در جلسات مشاوره حاضر باشن و از وجود پرونده مطلع باشن. پس نمی شه گفت طلاق توافقی کاملاً غیابیه.

در صورت پشیمانی از طلاق توافقی، چه باید کرد؟

اگه شما یا همسرتون بعد از توافق پشیمون شدید، باید قبل از اینکه دادگاه گواهی عدم امکان سازش رو صادر کنه، این موضوع رو به دادگاه اعلام کنید. در این صورت، پرونده متوقف میشه و طلاق به توافق نمیرسه. اما اگه گواهی صادر شده باشه و زن برای ثبت طلاق به دفترخانه مراجعه کنه، پشیمانی مرد دیگه خیلی اثری نداره. و برعکس، اگر مرد برای ثبت طلاق مراجعه کنه، پشیمانی زن می تونه مانع ثبت طلاق بشه (مگر اینکه مرد حق طلاق داشته باشه).

آیا برای ثبت نام در سامانه تصمیم، حضور فیزیکی لازم است؟

برای ثبت نام اولیه در سامانه تصمیم (مرکز غربالگری)، بله، هر دو نفر باید حضور فیزیکی داشته باشن. این اولین مرحله برای شروع طلاق توافقی هست و از اونجایی که قراره به مشاور ارجاع داده بشید، حضور خودتون ضروریه.

جمع بندی

خلاصه کلام اینکه، جواب سوال «در طلاق توافقی حضور زوجین الزامی است؟» یه «بله یا خیر» مطلق نیست. میشه گفت: «بله، در مراحل مشاوره اولیه حضور خودتون الزامیه، اما در بقیه مراحل دادگاه و محضر، با کمک گرفتن از یه وکیل پایه یک دادگستری، می تونید بدون حضور فیزیکی طلاقتون رو نهایی کنید.»

پس اگه به هر دلیلی دلتون نمی خواد یا نمی تونید توی مراحل طلاق توافقی خودتون حاضر باشید، اصلاً نگران نباشید. راهکار قانونی برای این موضوع هست و اون هم استفاده از خدمات یه وکیل متخصص در امور خانواده است. وکیل می تونه نه تنها استرس و فشار روانی رو از دوشتون برداره، بلکه باعث میشه پروسه طلاق با دقت و سرعت بیشتری پیش بره و شما خیالتون از بابت تمام مسائل حقوقی راحت باشه.

امیدوارم این راهنمای جامع به تمام سوالات شما در مورد حضور در طلاق توافقی جواب داده باشه. همیشه بهتره قبل از هر اقدامی، با یه وکیل متخصص مشورت کنید تا بهترین راهکار رو برای شرایط خاص خودتون پیدا کنید و یه تصمیم آگاهانه بگیرید.