صلح عمری دست نویس: صفر تا صد نگارش و تنظیم قانونی
صلح عمری دست نویس
صلح عمری دست نویس یک راه حل برای انتقال مالکیت اموال با حفظ حق استفاده برای خودتان تا پایان عمر است. این سند به شما کمک می کند تا تکلیف اموالتان را در زمان حیات مشخص کنید، اما چون به صورت دستی نوشته می شود، ممکن است در دادگاه چالش هایی برای اثبات اعتبار آن پیش بیاید. حالا بیایید ببینیم اصلاً صلح عمری چیه، چه فرقی با سند محضری داره و چطور میشه یه صلح نامه دستی مطمئن نوشت.
حتماً تا به حال شنیده اید که فلان شخص، قبل از فوتش، تمام اموالش را به اسم فرزندانش زده یا به فرد دیگری بخشیده است. این جور کارها، بیشتر وقت ها از طریق یک عقد حقوقی به اسم صلح عمری انجام می شود. صلح عمری یک ابزار قانونی قدرتمند است که به شما اجازه می دهد در طول زندگی تان، تکلیف اموالتان – مثل خانه، ماشین یا حتی پول – را مشخص کنید. اینجوری هم خیالتان راحت است و هم جلوی خیلی از دعواهای احتمالی وراث را می گیرید. اما خب، همیشه هم پای دفترخانه و تشریفات رسمی در میان نیست؛ گاهی اوقات افراد ترجیح می دهند این توافق مهم را به صورت صلح عمری دست نویس انجام دهند.
شاید برای شما هم سؤال باشد که صلح عمری دست نویس اصلاً چیست؟ آیا اعتبار قانونی دارد؟ در دادگاه به آن استناد می کنند یا نه؟ فرقش با صلح عمری محضری چیست و اگر بخواهیم یکی از این سندها را بنویسیم، باید به چه نکاتی توجه کنیم تا بعدها دچار مشکل نشویم؟ در این مقاله قرار است قدم به قدم به این سؤالات پاسخ دهیم و حتی یک نمونه کامل از صلح عمری دست نویس را برایتان آماده کنیم تا با خیال راحت تری تصمیم بگیرید و قدم بردارید.
صلح عمری، یعنی چی اصلاً؟
قبل از اینکه برویم سراغ جزئیات صلح عمری دست نویس، بیایید ببینیم اصلاً عقد صلح و مفهوم عمری در کنار هم یعنی چه و چرا اینقدر در مسائل حقوقی و خانوادگی مهم شده اند.
عقد صلح چیست؟ از قانون مدنی بپرسیم!
در دنیای حقوق، عقد صلح یک قرارداد خیلی کاربردی است. ماده ۷۵۲ قانون مدنی ما می گوید که عقد صلح می تواند برای دو منظور اصلی استفاده شود: یکی برای رفع اختلافات موجود یا جلوگیری از اختلافات آینده (یعنی سازش و مصالحه)، و دیگری هم برای انتقال مالکیت یا منافع یک مال (شبیه خرید و فروش، هبه یا اجاره).
به زبان ساده تر، صلح یعنی «بیایید با هم کنار بیاییم» یا «بیایید این مال رو به این شکل به هم منتقل کنیم». خوبی صلح این است که خیلی انعطاف پذیر است و می توانید شرایط زیادی را در آن بگنجانید که شاید در بقیه قراردادها نشود.
چرا عمری؟ مفهومش چیه؟
حالا که با عقد صلح آشنا شدیم، می رسیم به کلمه عمری. وقتی می گوییم صلح عمری، یعنی انتقال مالکیت یا منافع یک مال (مثلاً خانه) از طرف یک نفر (که به او می گویند مصالح یا صلح کننده) به نفر دیگر (که به او می گویند متصالح یا صلح گیرنده) انجام می شود، با این شرط که حق استفاده یا بهره برداری از آن مال تا پایان عمر مصالح، برای خودش باقی می ماند.
تصور کنید پدر یا مادری می خواهد خانه خود را به نام فرزندش بزند، اما دوست دارد تا زمانی که زنده است، خودش در آن خانه زندگی کند یا اگر اجاره اش داد، اجاره اش را بگیرد. اینجا صلح عمری بهترین گزینه است. مالکیت خانه از همان لحظه صلح به فرزند منتقل می شود، اما حق سکونت یا دریافت اجاره بها تا لحظه فوت پدر یا مادر، با خود اوست.
این نوع صلح با هبه (بخشش) و وصیت فرق اساسی دارد:
- تفاوت با هبه: هبه معمولاً قابل رجوع است، یعنی کسی که مالی را بخشیده، می تواند زیر قولش بزند و مالش را پس بگیرد (البته با شرایط خاص). اما صلح عمری یک عقد لازم است، یعنی وقتی امضا شد، هیچ کدام از طرفین (مگر با شروط خاصی که در خود صلح نامه ذکر شده) نمی توانند آن را به هم بزنند.
- تفاوت با وصیت: وصیت تنها بعد از فوت وصیت کننده اجرایی می شود و فقط تا یک سوم اموال شخص اعتبار دارد. در حالی که در صلح عمری، مالکیت فوراً منتقل می شود و شامل تمام مال مورد صلح است.
صلح عمری معوض یا بلاعوض: کدوم به درد شما می خوره؟
صلح عمری می تواند به دو شکل اصلی انجام شود:
- صلح عمری معوض: یعنی در ازای انتقال مال، مصالح چیزی از متصالح دریافت می کند. این عوض می تواند پول باشد، نگهداری از مصالح تا آخر عمر، یا هر چیز دیگری که مورد توافق طرفین است. مثلاً پدر خانه را به پسرش صلح عمری می کند و در عوض، پسر متعهد می شود ماهیانه مبلغی را به پدر بپردازد یا از او مراقبت کند.
- صلح عمری بلاعوض: در این حالت، مصالح بدون دریافت هیچ گونه عوضی، مالش را به متصالح منتقل می کند. این بیشتر شبیه یک بخشش است، اما با همان ویژگی لازم الاجرا بودن عقد صلح. مثلاً مادر خانه را به دخترش صلح عمری می کند بدون اینکه چیزی در مقابلش بگیرد، فقط حق سکونت را تا پایان عمر برای خودش حفظ می کند.
اصلاً چرا باید صلح عمری کنیم؟
خب، حالا چرا اصلاً کسی باید سراغ صلح عمری برود؟ این کار چه مزایایی دارد؟
- مدیریت اموال در زمان حیات: شما می توانید در زمان زنده بودن خودتان، برنامه ریزی دقیقی برای اموالتان داشته باشید و از آینده آن ها مطمئن شوید.
- جلوگیری از اختلافات ورثه: خیلی از دعواهای خانوادگی سر ارث و میراث است. با صلح عمری، شما از قبل تکلیف اموال اصلی تان را مشخص می کنید و جلوی خیلی از درگیری های احتمالی را می گیرید.
- اجتناب از شمول ارث: مالی که از طریق صلح عمری منتقل شده، دیگر جزء ترکه (ارث) متوفی محسوب نمی شود و ورثه نمی توانند ادعایی روی آن داشته باشند.
- حفظ حق استفاده: مهم ترین مزیت این است که شما مالکیت را منتقل می کنید، اما تا پایان عمر می توانید از مال مورد صلح بهره مند شوید.
صلح عمری دست نویس، با محضری چه فرقی داره؟
وقتی صحبت از سند و قرارداد می شود، همیشه پای دو نوع سند در میان است: سند عادی و سند رسمی. صلح عمری دست نویس همان طور که از اسمش پیداست، یک سند عادی است، در حالی که صلح عمری محضری یک سند رسمی به حساب می آید. اما این تفاوت چقدر مهم است و چه تأثیری در کار ما دارد؟
سند عادی و سند رسمی: ریشه ی تفاوت کجاست؟
برای اینکه فرق این دو را بهتر بفهمیم، باید به تعریفی که قانون از سند رسمی و عادی می دهد، نگاه کنیم:
- سند رسمی: به سندی می گویند که در اداره ثبت اسناد و املاک یا دفاتر اسناد رسمی یا نزد مأمورین رسمی دیگر، در حدود صلاحیت آن ها و طبق مقررات قانونی تنظیم شده باشد. صلح نامه ای که در دفترخانه اسناد رسمی نوشته و ثبت می شود، یک سند رسمی است.
- سند عادی: هر سندی که شرایط سند رسمی را نداشته باشد، سند عادی محسوب می شود. صلح عمری دست نویس که خودتان یا با کمک یک نفر غیر از دفترخانه تنظیم می کنید، یک سند عادی است.
ویژگی های صلح عمری دست نویس: ساده و بی دردسر؟
صلح عمری دست نویس چند ویژگی مهم دارد که آن را از نوع محضری متمایز می کند:
- تنظیم توسط خود طرفین: این سند را خودتان یا وکیل تان یا یک مشاور حقوقی می توانید بنویسید، بدون اینکه نیاز به مراجعه به دفترخانه باشد.
- عدم نیاز به تشریفات اداری و هزینه های محضری: یکی از دلایل اصلی که افراد سراغ این نوع صلح می روند، همین است که لازم نیست مراحل اداری طولانی را طی کنند یا هزینه های بالا به دفترخانه بپردازند.
- امضای طرفین و شهود: برای اینکه صلح نامه دست نویس اعتبار داشته باشد، حتماً باید توسط مصالح و متصالح امضا شود. اضافه کردن امضای شهود هم می تواند به تقویت اعتبار آن کمک زیادی کند.
چرا بعضیا میرن سراغ دست نویس؟
خب، با توجه به دردسرهای کمتر صلح عمری دست نویس، طبیعی است که افراد به دلایل مختلفی به آن گرایش پیدا کنند:
- کاهش هزینه: هزینه های ثبت اسناد در دفترخانه، به خصوص برای املاک گران قیمت، می تواند بالا باشد.
- سرعت و سادگی: تنظیم یک سند دستی خیلی سریع تر و راحت تر از طی کردن مراحل محضری است.
- عدم دسترسی به دفترخانه: در برخی مواقع (مثلاً بیماری، کهولت سن یا دوری راه)، مراجعه به دفترخانه برای افراد مشکل است.
- انعطاف پذیری بیشتر: در اسناد عادی، دست شما برای نگارش شروط و توافقات خاص بازتر است.
اعتبار صلح عمری دست نویس: دادگاه بهش نگاه می کنه؟
یکی از مهم ترین سؤال ها درباره صلح عمری دست نویس این است که آیا این سند در دادگاه اعتبار دارد؟ آیا قاضی به آن عمل می کند؟ جواب کوتاه این است: بله، صلح عمری دست نویس می تواند اعتبار داشته باشد، اما اثباتش در دادگاه پیچیدگی های خودش را دارد.
اصل صحت قراردادها: پایه و اساس اعتبار صلح نامه شما
قانون مدنی ایران، به خصوص ماده ۱۰ و ۱۹۰، بر اصل صحت قراردادها تأکید دارد. یعنی اگر یک قرارداد (مثل صلح عمری دست نویس) با رعایت شرایط اساسی صحت معامله تنظیم شده باشد، از نظر قانونی معتبر است و طرفین ملزم به اجرای آن هستند. این شرایط عبارت اند از:
- قصد و رضایت: طرفین باید واقعاً قصد انجام معامله را داشته باشند و با میل و اراده خود آن را امضا کنند، نه با زور یا فریب.
- اهلیت طرفین: یعنی باید عاقل، بالغ و رشید باشند و ممنوعیتی برای معامله نداشته باشند (مثلاً دیوانه، سفیه یا کودک نباشند).
- موضوع معین و مشروع: مال مورد صلح باید مشخص و قابل تحویل باشد و انجام این صلح هم از نظر شرع و قانون ممنوع نباشد.
اگر صلح عمری دست نویس شما این شرایط را داشته باشد، در ذات خود یک قرارداد معتبر است.
اعتبار اثباتی و اجرایی: تفاوت اصلی در عمل
اینجا جایی است که تفاوت اصلی بین سند عادی (دست نویس) و سند رسمی (محضری) خودش را نشان می دهد:
| ویژگی | صلح عمری محضری (سند رسمی) | صلح عمری دست نویس (سند عادی) |
|---|---|---|
| اعتبار اجرایی | لازم الاجرا: بدون نیاز به حکم دادگاه، از طریق اداره ثبت قابل اجراست. | قابل اجرا نیست: برای اجرا باید حتماً از دادگاه حکم قطعی گرفت. |
| قابلیت انکار و تردید | غیرقابل انکار و تردید: فقط می توان ادعای جعل کرد. | قابل انکار و تردید: می توان گفت امضا یا خط من نیست. |
| اثبات در دادگاه | دادگاه صحت آن را مفروض می داند. سرعت رسیدگی بالاست. | نیاز به اثبات اصالت سند (کارشناسی خط و امضا، شهادت شهود) دارد. رسیدگی طولانی تر است. |
یعنی اگر شما یک صلح عمری محضری داشته باشید و طرف مقابل به تعهداتش عمل نکند، می توانید مستقیماً از طریق اداره ثبت اقدام کنید. اما اگر صلح عمری دست نویس باشد، باید ابتدا به دادگاه بروید و ثابت کنید که سند شما معتبر است، سپس از دادگاه بخواهید که حکم به اجرای آن دهد. این فرآیند می تواند زمان بر و پرهزینه باشد.
صلح عمری دست نویس مثل یک چک سفید امضا نیست که هرطور خواستید پرش کنید. اعتبارش به این است که تمام شرایط قانونی یک قرارداد را داشته باشد و بتوانید در دادگاه از آن دفاع کنید.
قاضی چطور سند دستی رو بررسی می کنه؟
اگر یک صلح عمری دست نویس به دادگاه برود، قاضی برای بررسی اعتبار آن، چند کار انجام می دهد:
- کارشناسی خط و امضا: اگر طرف مقابل منکر امضا یا خط خود شود، سند به کارشناس خط شناس ارجاع داده می شود تا اصالت امضا یا دست خط بررسی شود.
- شهادت شهود: اگر در هنگام تنظیم صلح نامه، شهود معتبری حضور داشته و آن را امضا کرده باشند، شهادت آن ها می تواند نقش بسیار مهمی در اثبات صحت سند داشته باشد.
- دلایل و قرائن دیگر: قاضی تمام مدارک، شواهد و قرائن دیگر را بررسی می کند تا به یک نتیجه گیری جامع برسد.
چه چیزهایی صلح عمری دست نویس رو باطل می کنه؟
همان طور که گفتیم، اگر شرایط صحت معامله رعایت نشود، صلح عمری دست نویس می تواند باطل شود:
- عدم اهلیت طرفین: اگر مصالح یا متصالح، صغیر (زیر ۱۸ سال کامل شمسی)، مجنون یا سفیه (کسی که توانایی مدیریت اموال خود را ندارد) باشند.
- عدم قصد یا رضایت: اگر یکی از طرفین تحت اکراه، زور یا اشتباه، صلح نامه را امضا کرده باشد.
- موضوع نامشروع یا نامعین: اگر مال مورد صلح، وجود نداشته باشد، مبهم باشد یا موضوع صلح از نظر قانونی یا شرعی ممنوع باشد (مثلاً صلح مال دزدی).
- عدم امضای طرفین: مهم ترین رکن یک سند عادی، امضای طرفین آن است. بدون امضا، سند هیچ اعتباری ندارد.
چطور یه صلح عمری دست نویس محکم بنویسیم؟ (راهنمای تنظیم جامع)
با اینکه صلح عمری دست نویس ریسک های خودش را دارد، اما اگر با دقت و رعایت نکات حقوقی تنظیم شود، می تواند تا حد زیادی قابل اتکا باشد. اینجا یک راهنمای جامع برای تنظیم یک صلح عمری دست نویس مطمئن ارائه می دهیم. هدف ما این است که هرچه بیشتر، اعتبار اثباتی این سند را در دادگاه بالا ببریم.
بخش های مهم و ضروری صلح نامه شما
برای اینکه صلح نامه شما کامل و کم نقص باشد، باید این بخش ها را حتماً در آن بگنجانید:
۱. عنوان صلح نامه
حتماً در بالای سند، به وضوح بنویسید: صلح نامه عمری بلاعوض/معوض (ملک/منقول). مشخص کردن نوع صلح (بلاعوض یا معوض) و نوع مال (ملک یا مال منقول مثل خودرو) خیلی مهم است.
۲. مشخصات کامل طرفین
اطلاعات مصالح (صلح کننده) و متصالح (صلح گیرنده) باید به طور کامل و بدون نقص ذکر شود:
- نام و نام خانوادگی
- نام پدر
- شماره ملی
- تاریخ تولد
- آدرس دقیق پستی و شماره تماس
از کپی شناسنامه و کارت ملی هر دو طرف برای تطبیق اطلاعات استفاده کنید.
۳. موضوع صلح (مال مورد صلح)
این بخش حیاتی است و باید مال مورد صلح را با دقیق ترین جزئیات ممکن توصیف کنید تا هیچ ابهامی باقی نماند:
- برای ملک:
- پلاک ثبتی اصلی و فرعی
- نشانی دقیق ملک (آدرس)
- مشخصات کامل سند مالکیت (شماره و تاریخ سند، دفتر املاک، صفحه، مشخصات شش دانگ، مفروز یا مشاع بودن)
- متراژ دقیق و کاربری (مسکونی، تجاری، اداری)
- شامل پارکینگ، انباری، انشعابات آب، برق، گاز و تلفن
- برای سایر اموال (مثلاً خودرو، سهام، پول نقد):
- خودرو: شماره موتور، شماره شاسی، رنگ، مدل، سال ساخت، شماره پلاک، توضیحات سند مالکیت خودرو.
- سهام: مشخصات کامل شرکت، تعداد سهام، نوع سهام (با نام یا بی نام).
- پول نقد یا حساب بانکی: مبلغ دقیق، شماره حساب، نام بانک و شعبه، کد شبا (در صورت امکان).
۴. عوض صلح (در صورت معوض بودن)
اگر صلح شما از نوع معوض است، باید عوض صلح را به طور کامل و دقیق مشخص کنید:
- مبلغ دقیق (به عدد و حروف) یا شیء مورد توافق.
- نحوه پرداخت (نقد، چک، حواله بانکی) و زمان پرداخت (مثلاً در چند قسط و تاریخ هر قسط).
- تعهدات متصالح در قبال مصالح (مثلاً نگهداری، پرستاری، پرداخت هزینه).
۵. شروط و تعهدات کلیدی صلح عمری
این بخش، اصلی ترین و مهم ترین قسمت صلح عمری دست نویس است که آن را از سایر اسناد متمایز می کند و بیشتر از همه نیاز به دقت دارد:
- تصریح به حفظ حق انتفاع (منافع) برای مصالح: حتماً ذکر کنید که مصالح حق دارد تا پایان عمر خود از مال مورد صلح استفاده کند، در آن سکونت داشته باشد، یا منافع آن (مانند اجاره بها) را دریافت کند. این حق باید به صراحت و بدون ابهام قید شود.
- نحوه پرداخت هزینه ها و عوارض مال: مشخص کنید که هزینه های نگهداری، تعمیرات، عوارض شهرداری، مالیات و قبوض در طول حیات مصالح بر عهده چه کسی است. (معمولاً بر عهده مصالح است تا زمانی که حق انتفاع دارد).
- شروط مربوط به عدم امکان انتقال یا تصرف متصالح: برای حمایت بیشتر از مصالح، می توانید شرط کنید که متصالح تا زمانی که مصالح در قید حیات است، حق ندارد مال مورد صلح را به شخص دیگری منتقل کند، اجاره دهد، به رهن بگذارد یا هرگونه تصرف حقوقی دیگری در آن انجام دهد.
- وضعیت فسخ و حق رجوع: همان طور که گفتیم، عقد صلح اصولاً لازم است و نمی توان آن را یک طرفه فسخ کرد. مگر اینکه شما حق فسخ خاصی را در خود صلح نامه پیش بینی کنید (مثلاً اگر متصالح به تعهدات خود عمل نکند، مصالح حق فسخ دارد). اگر حق فسخی قید نشود، فقط با توافق دو طرف (اقاله) یا حکم دادگاه می توان آن را به هم زد.
- تعهدات خاص متصالح: مثلاً تعهد به نگهداری از مصالح، پرداخت مستمری و…
۶. اسقاط کافه خیارات
یک عبارت حقوقی مهم در قراردادها «اسقاط کافه خیارات خصوصاً خیار غبن فاحش» است. این یعنی طرفین توافق می کنند که تمام راه های قانونی برای بر هم زدن معامله (مثل خیار غبن که یعنی اگر یکی از طرفین از معامله ضرر زیادی کرده باشد) را از خود سلب می کنند. گنجاندن این شرط باعث می شود صلح نامه شما محکم تر شود و کمتر بتوان آن را به هم زد. البته در برخی موارد و بسته به شرایط، ممکن است نخواهید تمام خیارات را اسقاط کنید. حتماً در مورد این بند با یک حقوقدان مشورت کنید.
۷. تاریخ تنظیم صلح نامه
حتماً تاریخ دقیق تنظیم صلح نامه (روز، ماه، سال) را به عدد و حروف بنویسید. این کار در اثبات زمان تنظیم سند بسیار مهم است.
۸. امضا و اثر انگشت طرفین
مصالح و متصالح باید تمام صفحات صلح نامه را (نه فقط صفحه آخر) امضا کنند و اثر انگشت بزنند. این کار جلوی این ادعا را می گیرد که فقط صفحه آخر امضا شده و بقیه متن بعداً اضافه شده است.
۹. امضا و مشخصات کامل شهود (حداقل دو شاهد)
این یکی از مهم ترین عوامل افزایش اعتبار صلح عمری دست نویس است. حتماً از حداقل دو نفر شاهد بخواهید که متن صلح نامه را کامل بخوانند، از صحت آن مطمئن شوند، و تمام صفحات را امضا کنند. مشخصات کامل شهود (نام، نام خانوادگی، نام پدر، شماره ملی، آدرس و شماره تماس) را هم زیر امضای آن ها بنویسید. شهود باید مورد اعتماد و ترجیحاً از نزدیکان خارج از دایره مستقیم ورثه باشند (مثلاً از دوستان نزدیک نه الزاماً فرزندان دیگر).
چند تا نکته طلایی برای بالا بردن اعتبار صلح عمری دست نویس
علاوه بر بخش های بالا، رعایت این نکات می تواند صلح نامه دست نویس شما را قدرتمندتر کند:
- وضوح و عدم ابهام: هرچه مفاد صلح نامه واضح تر، روشن تر و بدون ابهام باشد، احتمال بروز اختلاف یا سوءتفاهم کمتر می شود.
- استفاده از عبارت پردازی حقوقی صحیح: تا جای ممکن، سعی کنید از اصطلاحات حقوقی درست استفاده کنید. اگر با این اصطلاحات آشنا نیستید، حتماً از یک وکیل یا مشاور حقوقی کمک بگیرید.
- ترجیحاً در حضور شهود معتبر و آشنا: حضور شهود آگاه و معتمد که از جزئیات توافق خبر دارند، در صورت نیاز به اثبات در دادگاه، بسیار کمک کننده است.
- تعدد نسخه ها: حداقل دو نسخه از صلح نامه (یکی برای مصالح، یکی برای متصالح) تهیه شود و هر دو نسخه عیناً یکسان بوده و توسط همه طرفین و شهود امضا شده باشد. حتی می توانید یک نسخه هم به شهود بدهید.
- امضای تمامی صفحات: حتماً تأکید می کنیم که تمام صفحات صلح نامه (نه فقط صفحه آخر) باید توسط مصالح، متصالح و شهود امضا و اثر انگشت شود.
- تهیه فیلم یا عکس: در شرایط خاص و برای افزایش اطمینان، می توانید از لحظه امضای صلح نامه (در حضور شهود) فیلم یا عکس تهیه کنید تا در صورت لزوم، دلیل دیگری برای اثبات صحت سند داشته باشید.
صلح عمری دست نویس: خوبیاش چیه، بدیاش کدومه؟
مثل هر ابزار حقوقی دیگری، صلح عمری دست نویس هم مزایا و معایب خاص خودش را دارد. شناخت این موارد به شما کمک می کند تا با دیدی بازتر تصمیم بگیرید که آیا این روش برای شما مناسب است یا نه.
مزایای صلح عمری دست نویس: چرا بعضیا ترجیحش میدن؟
اول از خوبی هایش بگوییم:
- سادگی و سرعت در تنظیم: مهم ترین مزیت این است که برای تنظیم آن نیازی به فرآیندهای اداری پیچیده و زمان بر دفترخانه ها نیست. کافیست متن را بنویسید و امضا کنید.
- کاهش هزینه ها: از آنجایی که نیازی به مراجعه به دفترخانه و پرداخت حق الثبت و سایر هزینه های محضری نیست، این روش از نظر مالی به صرفه تر است.
- انعطاف پذیری بالا: در یک سند دست نویس، شما آزادی عمل بیشتری برای گنجاندن شروط و جزئیات خاص خودتان دارید که شاید در فرم های از پیش آماده محضری امکان پذیر نباشد.
معایب صلح عمری دست نویس: قبل از اقدام، حواستون باشه!
اما این سادگی و سرعت، بدون ریسک هم نیست:
- ریسک های اثباتی بالا در دادگاه: این بزرگترین عیب است. همان طور که گفتیم، هر کسی می تواند امضا یا دست خط زیر سند عادی را انکار یا نسبت به آن تردید کند. در این صورت، اثبات صحت سند بر عهده کسی است که به آن استناد می کند، که این فرآیند می تواند زمان بر و پرهزینه باشد و حتی ممکن است سند باطل شود.
- دشواری در اجرای مفاد بدون حکم قضایی قطعی: اگر متصالح به تعهدات خود عمل نکند، نمی توانید مانند سند محضری، مستقیماً به اداره ثبت مراجعه کرده و درخواست اجرا دهید. حتماً باید به دادگاه مراجعه کنید و پس از طی مراحل طولانی، حکم قطعی بگیرید.
- ایجاد چالش در معاملات بعدی مال: اگر متصالح بخواهد در آینده و در زمان حیات مصالح، مال را به شخص دیگری منتقل کند (اگر چنین حقی در صلح نامه به او داده شده باشد)، سند دست نویس ممکن است مشکلاتی در فرآیند انتقال سند رسمی (خصوصاً در مورد ملک) ایجاد کند، زیرا اعتبار آن برای خریدار بعدی ممکن است محل تردید باشد.
- افزایش احتمال اختلافات خانوادگی و ورثه ای: با اینکه هدف صلح عمری جلوگیری از اختلاف است، اما اگر صلح نامه دست نویس ناقص یا مبهم باشد، ممکن است خود به منشأ اختلافات جدی تر در آینده (به خصوص بین ورثه) تبدیل شود.
- عدم امکان استعلام رسمی: سند عادی در هیچ سامانه رسمی ثبت نمی شود و بنابراین امکان استعلام رسمی آن وجود ندارد.
- مشکل در اثبات صحت شروط پیچیده: اگر شروط خیلی خاص یا پیچیده ای در صلح نامه دست نویس گنجانده شده باشد، اثبات دقیق آن ها در دادگاه می تواند دشوار باشد.
یه نمونه کاربردی صلح عمری دست نویس (برای ملک)
حالا که با تمام ابعاد صلح عمری دست نویس آشنا شدید، وقت آن است که یک نمونه کاربردی از این سند را ببینید. این نمونه شامل تمام بخش هایی است که قبلاً توضیح دادیم و به شما کمک می کند تا ایده بهتری از نحوه نگارش آن پیدا کنید. این فقط یک الگوست و باید آن را بر اساس شرایط و توافقات خاص خودتان تغییر دهید.
متن صلح نامه عمری بلاعوض/معوض (ملک/منقول)
بسمه تعالی
صلح نامه عمری بلاعوض (با حفظ حق انتفاع)
(این صلح نامه در تاریخ ………………….. (روز، ماه، سال) به صورت دست نویس و در صحت و سلامت کامل عقل و اراده طرفین و در حضور شهود ذیل تنظیم و امضا گردید.)
ماده ۱: طرفین صلح
- مصالح (صلح کننده):
نام و نام خانوادگی: ……………………………………. فرزند: ……………………………………. شماره ملی: ……………………………………. تاریخ تولد: ……………………………………. آدرس کامل: ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………. شماره تماس: …………………………………….
- متصالح (صلح گیرنده):
نام و نام خانوادگی: ……………………………………. فرزند: ……………………………………. شماره ملی: ……………………………………. تاریخ تولد: ……………………………………. آدرس کامل: ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………. شماره تماس: …………………………………….
ماده ۲: موضوع صلح و مشخصات آن
عبارت است از شش دانگ یک دستگاه آپارتمان مسکونی به پلاک ثبتی …………….. فرعی از …………….. اصلی، واقع در بخش ثبتی …………….. شهرستان ……………..، به نشانی دقیق: ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………. دارای سند مالکیت به شماره چاپی …………………………………….، صادره از اداره ثبت اسناد و املاک …………………………………….، دفتر املاک شماره …………………………………….، صفحه …………………………………….، با متراژ تقریبی …………….. متر مربع و کاربری مسکونی، به همراه کلیه توابع، لواحق، ملحقات و منصوبات از جمله انباری به پلاک …………….. و پارکینگ به پلاک …………….. (در صورت وجود) و انشعابات آب، برق، گاز و تلفن که همگی در سند مالکیت ذکر شده اند.
(اگر مال منقول است، جزئیات کامل آن را ذکر کنید، مثلاً برای خودرو: نوع، مدل، سال ساخت، رنگ، شماره موتور، شماره شاسی، شماره پلاک، توضیحات سند مالکیت خودرو.)
ماده ۳: عوض صلح
الف) در صورت بلاعوض بودن:
این صلح به صورت بلاعوض (بدون دریافت هیچ گونه عوضی) از سوی مصالح به متصالح انجام می گیرد.
ب) در صورت معوض بودن:
عوض صلح مبلغ ……………………………………. ریال (به حروف: ………………………………………………………………………………. ریال) وجه نقد می باشد که متصالح متعهد می گردد آن را به صورت ……………………………………. (نقد/چک/حواله بانکی) در تاریخ ……………………………………. به مصالح پرداخت نماید.
(یا هر تعهد دیگری مثلاً: متصالح متعهد می گردد تا پایان عمر مصالح، از ایشان نگهداری و مراقبت کرده و ماهانه مبلغ ……………………………………. ریال بابت هزینه های زندگی به حساب بانکی شماره ……………………………………. مصالح واریز نماید.)
ماده ۴: شرایط و تعهدات
- مصالح به موجب این صلح نامه، شش دانگ ملک فوق الذکر را با جمیع توابع و لواحق شرعی و قانونی به متصالح صلح قطعی و دائمی نمود و متصالح نیز قبول صلح نمود.
- با اینکه مالکیت ملک از تاریخ امضای این صلح نامه به متصالح منتقل می گردد، مصالح حق انتفاع و بهره برداری کامل از منافع و اعیان ملک را به مدت طول عمر خود (تا زمان حیات) خواهد داشت. بدین معنا که مصالح می تواند تا پایان عمر خود در ملک سکونت کند، آن را اجاره دهد و اجاره بهای آن را دریافت نماید، یا هرگونه استفاده مشروع دیگری از آن بنماید.
- متصالح حق هیچ گونه دخل و تصرفی که مغایر با حق انتفاع و سکونت مصالح باشد، در ملک مورد صلح نخواهد داشت. همچنین، متصالح متعهد می گردد تا زمان حیات مصالح، هیچ گونه معامله ای اعم از فروش، رهن، اجاره و یا انتقال حقوقی ملک مورد صلح را انجام ندهد.
- پرداخت کلیه هزینه های مربوط به نگهداری، تعمیرات جزئی، قبوض مصرفی (آب، برق، گاز، تلفن) و عوارض شهرداری مربوط به ملک در طول مدت حیات مصالح و در زمان انتفاع ایشان، بر عهده ……………………………………. (مصالح/متصالح) می باشد.
- طرفین با اسقاط کافه خیارات، خصوصاً خیار غبن ولو به بالاترین مراتب آن (غبن فاحش و افحش)، حق هرگونه فسخ یا بر هم زدن یکجانبه این صلح نامه را از خود سلب و ساقط نمودند.
- ……………………………………. (سایر شروط و تعهدات مورد نظر طرفین را اینجا بنویسید) …………………………………….
ماده ۵: حل و فصل اختلافات (اختیاری)
در صورت بروز هرگونه اختلاف در تفسیر یا اجرای مفاد این صلح نامه، طرفین ابتدا تلاش می کنند از طریق مذاکره و حسن تفاهم آن را حل و فصل نمایند. در صورت عدم حصول توافق، اختلاف به داوری آقای/خانم ……………………………………. به شماره ملی ……………………………………. ارجاع خواهد شد و رأی داور قطعی و لازم الاجرا خواهد بود. (یا: اختلافات از طریق مراجع قضایی ذی صلاح پیگیری خواهد شد.)
ماده ۶: نسخ صلح نامه
این صلح نامه در ………………. (تعداد) نسخه کاملاً یکسان تنظیم گردید که هر یک از نسخه ها در حکم واحد می باشند و هر دو طرف و شهود ذیل، تمامی صفحات را امضا نموده اند.
امضای مصالح:
نام و نام خانوادگی:
امضا:
اثر انگشت:
امضای متصالح:
نام و نام خانوادگی:
امضا:
اثر انگشت:
شهود:
شاهد ۱:
نام و نام خانوادگی: ……………………………………. فرزند: ……………………………………. شماره ملی: ……………………………………. آدرس: ……………………………………………………………………………………………… امضا: …………………………………….
شاهد ۲:
نام و نام خانوادگی: ……………………………………. فرزند: ……………………………………. شماره ملی: ……………………………………. آدرس: ……………………………………………………………………………………………… امضا: …………………………………….
حرف آخر و یه پیشنهاد دوستانه
دیدیم که صلح عمری دست نویس، یک ابزار حقوقی با مزایا و معایب خاص خود است. با اینکه از نظر قانونی می تواند معتبر باشد، اما به دلیل ماهیت سند عادی، اثبات اعتبار و اجرای آن در دادگاه با چالش هایی همراه است. سادگی و کاهش هزینه ها وسوسه کننده است، اما ریسک های حقوقی آن را نمی شود نادیده گرفت.
پیشنهاد نهایی و دوستانه ما این است: قبل از اینکه بخواهید یک صلح نامه عمری دست نویس تنظیم کنید، حتماً و حتماً با یک وکیل یا مشاور حقوقی مجرب مشورت کنید. او می تواند شرایط خاص شما را بررسی کند، بهترین راهکار را پیشنهاد دهد، و در تنظیم سندی محکم و بی عیب و نقص به شما کمک کند تا بعدها، خدای ناکرده، دچار مشکلات حقوقی و خانوادگی نشوید. یادتان باشد، کمی هزینه مشاوره در ابتدا، می تواند شما را از هزاران برابر هزینه و دردسر در آینده نجات دهد!
