شوری: آرزوهای خیلی بزرگ در سیاست خارجی نکنیم/ یک اشتباه کوچک تبعات سنگینی برای زندگی مردم دارد

مهسا مژدهی: از نخستین روزهای مشخص شدن کاندیداهای انتخابات ریاست‌جمهوری، مساله سیاست‌خارجی به موضوعی حیاتی در مبارزات انتخاباتی تبدیل شد. در شرایطی که تحریم در کشور مشکلات اقتصادی به وجود آورده و شرایط بیرونی، نابه‌سامان‌تر از همیشه است، مساله سیاست‌خارجی اهمیت دو چندانی پیدا کرده. در بین کاندیداها، پزشکیان و جلیلی بیش از بقیه مساله سیاست خارجی را جدی تلقی کرده‌اند و البته هر دو در دو سوی مختلف یک طناب قرار گرفته‌اند و راه عبور از بحران را از دو مسیر کاملا متفاوت می‌بینند. در اواسط هفته، حضور جواد ظریف به عنوان مشاور سیاست خارجی در میزگرد مرتبط با دیپلماسی در تلویزیون و نطق ۱۰ دقیقه‌ای او درمورد برجام و سیاست خارجی دولت یازدهم و دوازدهم، باعث شد تا نگاه‌ها به اهمیت سیاست خارجی در انتخابات جدی‌تر از قبل شود.

در ساینس بلاگ با محمد شوری کارشناس مسائل بین‌الملل در مورد اهمیت سیاست خارجی در انتخابات ریاست جمهوری به گفتگو نشسته‌ایم:

محمود شوری در مورد اهمیت مباحث مربوط به سیاست خارجی در بین کاندیداها و تاثیر آن بر روی رای‌دهندگان می‌گوید: بحث سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران مهم‌ترین موضوعی است که به همه امورات زندگی ما در ایران پیوند خورده و بر سیاست داخلی؛ اقتصاد و حتی فرهنگ تاثیر گذاشته. مهم‌ترین مساله سیاست‌خارجی بحث تحریم‌ها و چگونگی مدیریت کردن، مقابله کردن یا رفع آنها موضوعی است که در حیطه کار سیاست‌گذاران خارجی است. این موضوع عملا در اقتصاد ایران به شدت تاثیرگذار است. شرایط اقتصادی اکنون با موضوع تحریم تعریف می‌شود و به طبع آن موضوع فرهنگ هم تحت تاثیر شرایط اقتصادی و تحریم است. کشوری که به لحاظ اقتصادی دچار مشکلات زیادی می‌شود در نخستین گام‌ها به فرهنگ آسیب می‌زند. الان حتی در آموزش و پرورش مساله اصلی این است که چطور می‌توانند زندگی معلمان را تامین کنند.

همه این‌ها برمی‌گردد به مساله نوع تعامل ما با دنیا و نوع مدیریت کردن ما در مساله تحریم‌ها که با مساله برجام و مدیریت کردن مذاکرات هسته‌ای ایران پیوند خورده است. اینکه سیاست خارجی مهم‌ترین موضوع در مناظرات انتخاباتی ریاست‌جمهوری باشد، خیلی مساله عجیبی نیست و به نظر می‌رسد که نقش تعیین‌کننده‌ای هم در اینکه چه فردی از صندوق‌های رای نامش بیرون بیاید دارد.

شوری در مورد اینکه با توجه به وضعیت جهان و چرخش به راست افراطی در غرب، برخی اعتقاد دارند که سیاست‌خارجی ایران ممکن است نتواند منجر به رفع تحریم‌ها شود توضیح می‌دهد: دقیقا به همین دلیل است که سکان مدیریت کشور و به تبع آن مدیریت سیاست‌خارجی را باید به کسی سپرد که نسبت به پیچیدگی‌ها و این شرایط سخت در سطح بین‌المللی و در سطح داخلی آگاه باشد و بتواند از تهدیداتی که می‌تواند این وضعیت برای کشور داشته باشد بکاهد و در عین‌حال بتواند یک گام ایران را به پیش ببرد. ما نباید خیلی ایده‌آل‌گرایانه به این مساله فکر کنیم. هیچکس نمی‌تواند مساله تحریم‌ها را منتفی کرده و از بین ببرد یا رابطه ما را با جهان به وضعیتی عادی برساند. اساسا شرایط جهانی شرایطی نیست که بتوان در آن یک سیاست خارجی عادی را دنبال کنید. حداقل از نظر پیشینه سیاست‌های ایران و نوع نگاهی که ایران به جهان دارد و اصولی که در سیاست‌خارجی ما تعریف شده؛ همه چیز مبتنی بر این است که کسی که می‌آید و سکان سیاست‌خارجی را دست می‌گیرد باید کشتی دیپلماسی را از میان طوفان‌ها عبور دهد و حداقل اجازه ندهد که طوفان‌ها آسیب بیشتری به کشتی بزنند. در سیاست‌خارجی یک اظهارنظر اشتباه یا یک موضع‌گیری اشتباه تبعات جبران‌ناپذیری برای شرایط زیستی مردم ایران خواهد داشت. من فکر می‌کنم کسی که به ریاست جمهوری می‌رسد و کسی که می‌خواهد سیاست‌خارجی را مدیریت کند در این شرایط باید قوی‌ترین فرد ممکن از نظر اولا شناخت جهان و دوما شناخت ظرفیت‌ها و سیاست‌های جمهوری‌اسلامی ایران و اهداف کشور در مساله دیپلماسی باشد. در عین حال او باید از پیچیدگی‌ها داخلی و منطقه‌ای و جهانی شناخت داشته باشد که می‌توانند مانع از رسیدن به سیاست‌هایی که دنبالش هستیم شوند. تاثیر سیاست‌خارجی بر اقتصاد در جهان امروز به شدت زیاد است و کشورها از طریق نوع سیاست خارجی خود تلاش می‌کنند تا شرایط اقتصادی خود را بهبود ببخشند.

ما نباید خیلی آرزوهای بزرگی برای سیاست‌خارجی داشته باشیم. باید فکر کنیم که گام های کوچک عملی که می‌شود برای سیاست خارجی برداشت تا کمک به کاهش آسیب‌های ناشی از تحریم کند، در اولویت قرار بگیرد. کسانی که حرف‌های بزرگی زده و ارزوهای بزرگی دارند، احتمالا نمی‌توانند راه به جایی ببرند. در سیاست‌خارجی باید پا را روی زمین گذاشت و با توجه به شرایط موجود عمل کرد.

۳۱۱۳۱۲