شورای ششم؛ یکدستی پرحاشیه، شهرداری بی پاسخ و تقابل های بی نتیجه

نوراحسینی: اگر مجلس به تمدید ۱۰ ماهه عمر شوراهای ششم رأی نمی داد تنها چند ماه دیگر تا پایان دوره شورای ششم تهران باقی مانده بود. شورایی که با وجود یکدستی سیاسی یکی از پرحاشیه ترین ادوار خود را سپری کرد. عدم هماهنگی میان اعضا به گونه ای بود که برخلاف دوره های گذشته حتی مدیران میانی شهرداری نیز بی پروا علیه برخی اعضای شورا موضع می گرفتند و شهرداران مناطق گاه بدون هیچ ملاحظه ای از همراهی با نمایندگان مردم در شورا سر باز می زدند.
در تمام سال های فعالیت شورای ششم منتقدان از بی پاسخ ماندن تذکرات خود یا دریافت پاسخ های کلی و اداری گلایه داشتند. شهردار تهران نیز بارها نقدها را ناشی از ناآگاهی دانسته و تذکرات برخی اعضا را کم اهمیت تلقی کرده بود. یکی از بارزترین نمونه های این نادیده گرفتن ماجرای ورود تراموا به تهران بود. در حالی که رئیس شورا و کمیسیون تخصصی درخواست ارسال مطالعات این طرح حمل ونقلی را داشتند شهردار بدون توجه به نظر شورا مجوز احداث دو خط تراموا را از دولت گرفت ترامواهای چرخ لاستیکی را در تهران تست کرد و حتی قول توسعه آن را برای سال ۱۴۰۴ به تهرانی ها داد.

همیشه در هر دوره شورای شهر گروهی از اعضا بیش از دیگران منتقد عملکرد شهردار هستند اما در این دوره فاصله میان حامیان و منتقدان شهردار بیش از پیش نمایان شد. طرفداران شهردار تریبون شورا را عمدتاً برای دفاع از او و تبلیغ پروژه های شهری به کار می گرفتند در حالی که منتقدان با تذکرات صریح کنایه های گزنده و حتی شعرخوانی ناکارآمدی های مدیریت شهری را به چالش می کشیدند.
کارزارهای مردمی و بی اعتنایی شورا یکی از شاخص های بررسی عملکرد شورا است. در سالی که گذشت دو کارزار پرامضا خطاب به اعضای شورای شهر شکل گرفت: یکی برای توقف تخریب فضای سبز پارک قیطریه و دیگری درخواست برکناری شهردار تهران. اما واکنش شورا ناامیدکننده بود؛ اعضای همسو با شهردار نخستین مطالبه را کم اهمیت جلوه دادند و درباره درخواست دوم منتقدان شورا صراحتاً اعلام کردند که اختیاری برای تغییر شهردار ندارند.

زنان شورای ششم؛ از سکوت تا چالش طلبی

شورای شهر تهران چهار عضو زن دارد که در سال های نخست به طور نانوشته در جلسات علنی سکوت می کردند. اما در سال ۱۴۰۳ بسیاری از تذکرات تند و چالش برانگیز علیه شهردار از سوی زنان شورا مطرح شد.
سوده نجفی عضو هیئت رئیسه با طرح سؤالی درباره پروژه های مسکونی شهردار را وادار به پاسخگویی کرد. او خواستار ارائه آدرس ۲۰۰ هزار واحد مسکونی شد که شهردار پیش از انتخابات کلنگ آن را به زمین زده بود. زاکانی در این جلسه مجبور شد اعتراف کند که برخلاف ادعای اولیه اش مبنی بر ساخت ۱۸۰ هزار واحد در سال نقش شهرداری تنها تسهیل گر است.

در سالی که گذشت دو کارزار پرامضا خطاب به اعضای شورای شهر شکل گرفت: یکی برای توقف تخریب فضای سبز پارک قیطریه و دیگری درخواست برکناری شهردار تهران. اما واکنش شورا ناامیدکننده بود.

نرجس سلیمانی نیز در تذکرات خود با بهره گیری از اشعار انتقادی ناکارآمدی مدیریت شهری را به چالش کشید. او زمانی که زاکانی در رقابت های انتخابات ریاست جمهوری حضور داشت گفته  که «تهران بدون شهردار بهتر اداره شد.» همچنین در جریان طرح «من شهردارم» پرده از برخی آمارسازی های غیرواقعی شهرداری از جمله استفاده از مشوق هایی مانند بلیت رایگان مترو یا کارت شارژ برای افزایش مشارکت برداشت. با این حال پس از آن تذکرات صریح سلیمانی در جلسات پایانی سال ۱۴۰۳ بار دیگر به سکوت روی آورد.

در این میان نرگس معدنی پور برخلاف برخی دیگر از اعضای زن شورا معتقد بود که نقش زنان شورا در این دوره چشمگیر بوده است. او به افزایش بودجه فرهنگی و اجتماعی شهر تهران و همچنین ارتقای اداره کل حوزه زنان به یک مرکز مستقل به عنوان نمونه هایی از عملکرد مثبت اعضای زن شورا اشاره می کرد.

جلسات پرحاشیه شورا؛ از توهین تا افشاگری

سال ۱۴۰۳ صحن شورای شهر تهران بارها شاهد تنش های لفظی میان موافقان و مخالفان شهردار بود. یکی از جنجالی ترین جلسات تقابل میان نرجس سلیمانی و مهدی آقامیری بود. پس از انتقاد سلیمانی آقامیری در واکنشی تند گفت: «اینکه چشمان خود را ببندیم و دهان خود را باز کنیم در شأن فرزند شهید سلیمانی نیست.» این سخنان اعتراض برخی اعضای شورا را برانگیخت.
اما یکی از جنجالی ترین موضوعات قرارداد شهردار تهران با طرف های چینی بود. برخی اعضای شورا نسبت به عدم شفافیت این قراردادها اعتراض داشتند و معتقد بودند اطلاعات آن تنها در اختیار برخی افراد خاص از جمله برخی فعالان رسانه ای قرار گرفته است. در جلسه ای که شهردار برای توضیح در این باره به صحن شورا آمده بود یکی از اعضا قصد اصلاح یک اشتباه زمانی او را داشت اما شهردار با واکنشی تند گفت: «وسط حرف بزرگ تر خود نپر!» همچنین وقتی وقت صحن علنی تمام شد و برخی اعضا قصد ترک جلسه را داشتند زاکانی خطاب به آنان گفت: «کجا می روید؟ اگر نقدی مطرح کردید بایستید و پاسخ خود را بشنوید.» سپس رو به میثم مظفر یکی از اعضای شورا کرد و پرسید: «این اعضا در جلسات هم اندیشی حضور دارند؟» و پس از دریافت پاسخ منفی ادامه داد: «مشخص است که چه کسی برای اینترنشنال خارجی ها و دشمن خوراک درست می کند!»

جعفر تشکری هاشمی رئیس کمیسیون عمران و حمل ونقل شورا در پاسخ به این حواشی توضیح داد که غیبت برخی اعضا در جلسات هم اندیشی شهردار به دلیل برخوردهای نامناسب در این جلسات بوده است. او تصریح کرد که در یکی از جلسات به جای ارائه پاسخ های منطقی فضای جلسه به توهین و بی احترامی کشیده شد و برخی اعضای شورا با عباراتی غیرمتعارف و خارج از شأن مواجه شدند.
این رویه تنها به جلسات حضوری محدود نماند و برخی از مدیران میانی شهرداری نیز در فضای مجازی به اعضای منتقد شورا حمله کردند. سال گذشته اعضای شورا نسبت به توییت توهین آمیز یکی از مدیران شهری واکنش نشان داده و خواستار برکناری او شدند اما این مدیر نه تنها برکنار نشد بلکه به مقام بالاتری نیز رسید. با این حال در مورد دیگری که یک مدیر در فضای مجازی به یکی از اعضای شورا توهین کرده بود رئیس شورا شخصاً وارد عمل شد و او را از صحن اخراج کرد.

شایعه استعفای دسته جمعی؛ اعتراض یا تاکتیک سیاسی؟

یکی دیگر از حواشی مهم سال ۱۴۰۳ شایعه استعفای دسته جمعی برخی اعضای منتقد شورای شهر بود. درست قبل از آغاز یکی از جلسات صحن علنی خبری منتشر شد که ۱۰ عضو شورا در اعتراض به رویه های مدیریتی شهرداری قصد استعفا دارند. در ابتدا این شایعه چندان جدی گرفته نشد اما برخی اعضای منتقد در مصاحبه هایی این احتمال را تأیید کردند.ناصر امانی عضو شورا در این باره گفت: «قانون راهکارهای زیادی پیش بینی کرده است. اگر ببینیم که به بن بست رسیده ایم و هیچ راهی برای اصلاح نیست این گزینه را بررسی خواهیم کرد.» جعفر تشکری هاشمی نیز تأکید کرد که استعفای دسته جمعی آخرین راه حل است و اعضای منتقد تلاش دارند کم هزینه ترین مسیر را برای بازگرداندن قطار مدیریت شهری به مسیر صحیح انتخاب کنند.

بیشتر بخوانید:

تهران ۱۴۰۳ دوست داشتنی نبود/ پایتخت دچار رهاشدگی است/ اینکه آقای زاکانی در شورای شهر دست به سینه ایستاد یک دستاورد بود

شورایی که به دو جبهه تقسیم شد

در سالی که گذشت شکاف میان موافقان و مخالفان شهردار در شورا آشکارتر از همیشه شد. در یکی از جلسات یکی از اعضای شورا به صراحت اعلام کرد که شورا به دو گروه مخالفان و موافقان شهردار تقسیم شده است؛ موضوعی که با واکنش مهدی چمران رئیس شورا روبه رو شد. او این ادعا را رد کرد اما بررسی مذاکرات شورا نشان می داد که این تقسیم بندی عملاً وجود دارد.
اعضای منتقد پیش از آنکه شهرداری پاسخی به تذکراتشان بدهد با حملات رسانه ای از سوی حامیان شهردار مواجه می شدند. حتی تلاش شد که رئیس شورا اختیارات بیشتری برای محدود کردن تذکرات منتقدان به دست آورد.
این دودستگی در انتخابات هیئت رئیسه شورا نیز به وضوح دیده شد. در حالی که مهدی چمران با ۲۱ رأی همچنان رئیس شورا ماند پرویز سروری نایب رئیس شورا با افت آرای خود مواجه شد. پیش از این رأی گیری برخی کانال های خبری نزدیک به منتقدان شورا از احتمال کنار گذاشته شدن سروری خبر داده بودند و مدعی بودند که ۱۱ رأی برای این تغییر وجود دارد. اما در نهایت تنها شش عضو به سروری رأی ندادند.به اعتقاد ناظران این نتیجه نشان داد که تعداد واقعی مخالفان زاکانی در شورا بسیار کمتر از آن چیزی است که رسانه ها عنوان می کنند. برخی از اعضای منتقد در مواقع حساس حاضر به امضای استیضاح شهردار نشدند و ترجیح دادند با طرح سناریوهای کم هزینه تر از جمله استعفای دسته جمعی موضع خود را بیان کنند.

نامه های بی پاسخ شورا؛ دغدغه های بی نتیجه

در سالی که گذشت شورای شهر تهران دو نامه مهم به سران قوا ارسال کرد؛ نامه ای درباره آلودگی هوا که به موضوع افزایش آلاینده ها و ضرورت اقدامات فوری برای بهبود کیفیت هوا پرداخته بود. دیگری نامه ای درباره چاه های عمیق و خطر فرونشست زمین در تهران که نگرانی های شورا را در این خصوص بیان می کرد.
علاوه بر این علی اصغر قائمی عضو شورا فهرستی از وعده های شهردار تهران را که در صحن علنی مطرح شده اما عملی نشده بود تهیه و طی نامه ای به مهدی چمران ارائه کرد تا پیگیری شود. اما تا پایان سال ۱۴۰۳ این نامه همچنان بی پاسخ ماند و مشخص نشد که چمران آن را برای پیگیری به شهرداری ارسال کرده است یا خیر.

مبارزه با فساد؛ شعاری بدون عملکرد واقعی

مدیریت شهری بارها اعلام کرده است که مبارزه با فساد یکی از اولویت های شهرداری تهران است. اما بررسی عملکرد شورا و شهرداری نشان می دهد که در حوزه شفافیت و مبارزه عملی با فساد اقدامات قابل توجهی انجام نشده است.
یکی از مهم ترین ابزارهای کشف فساد سوت زنی و حمایت از گزارشگران فساد است. ششمی ها در عمل هیچ اقدامی برای اجرای آن صورت نگرفت. نادیده گرفتن قانون انتشار آزاد اطلاعات نیز از دیگر مواردی است که عملکرد شورا را زیر سؤال می برد. مهدی چمران رئیس شورا درباره این قانون گفته بود: «این قانون قدیمی است و در حال حاضر جلسات شورا به صورت آنلاین پخش می شود.» این اظهارنظر نشان می دهد که رئیس کهنه کار شورای شهر حتی متن این قانون را مطالعه نکرده است.

پرسش های بی پاسخ از شهردار
یکی از ابزارهای نظارتی شورا استفاده از حق سؤال از شهردار است. شورای ششم بارها از این حق استفاده کرد اما باوجودآنکه طراحان سؤال از پاسخ های زاکانی قانع نشدند گام بعدی یعنی استیضاح را برنداشتند. در سالی که گذشت شهردار تهران تنها برای پاسخ به دو سؤال به صحن شورا آمد سؤال درباره پروژه های مسکن سازی منتقدان خواستار توضیح درباره ۲۰۰ هزار واحد مسکونی شدند که شهرداری پیش از انتخابات کلنگ آن را به زمین زده بود. زاکانی در پاسخ برخلاف ادعاهای قبلی خود اعتراف کرد که نقش شهرداری در این پروژه ها تنها تسهیل گر است.
سوال دیگر هم درباره سرنوشت ون های اهدایی دولت بود اعضای شورا نسبت به سرنوشت این ون ها و عدم استفاده از آن ها برای حمل ونقل عمومی اعتراض داشتند. اما زاکانی با ادعای اینکه «طی دو روز گذشته این مشکل حل شده است» از ارائه پاسخ دقیق طفره رفت.
در این جلسه فضای شورا به شدت ملتهب شد. مهدی چمران اجازه نداد که سوده نجفی یکی از طراحان سؤال گزارش خود را به طور کامل بخواند. زاکانی نیز همچون جلسات گذشته به جای پاسخگویی اصل سؤالات را زیر سؤال برد و منتقدان را به «سیاسی کاری» متهم کرد.

شورایی پرحاشیه و بی نتیجه

سال ۱۴۰۳ شورای شهر تهران بیش از هر زمان دیگری دچار دودستگی شد. حامیان شهردار منتقدان را به سیاه نمایی متهم کردند و اعضای مخالف هم از فضاسازی های رسانه ای و عملیات رسانه ای بر علیه منتقدان سخن می گفتند. از انتشار خبرهای تخریبی بی منبع در فضای مجازی گرفته تا گفت وگوهای تخریبی بی نام در رسانه های رسمی همه نشان می داد که مخالفان شهرداری با هجمه های گسترده ای مواجه اند.
با این حال روند نظارت متوقف نشد. گزارش های حسابرسی و گزارش های خزانه دار در صحن شورا بررسی شد و سامانه شفافیت با فشار و تذکرات مکرر اعضای شورا به روزرسانی شد و درحالی که شورا بارها نسبت به مسائل کلیدی شهر از آلودگی هوا تا نظافت شهر و فضای سبز هشدار داد بسیاری از این تذکرات بی نتیجه ماند.

۴۷۴۷