شرایط درخواست صدور اجراییه چک

اگه شما هم از اون دسته آدم هایی هستید که چکتون برگشت خورده و حالا نمی دونید چطوری پولتون رو پس بگیرید، بدونید که درخواست صدور اجراییه چک یک راهکار سریع و قانونی برای وصول مطالبات شماست. این روش، با حذف روند طولانی دادگاه، به شما کمک می کنه تا زودتر به پولتون برسید. در ادامه مفصل راجع بهش صحبت می کنیم.

چک، این رفیق قدیمی و البته گاهی دردسرساز مبادلات ما، وقتی برگشت می خوره، میشه قوز بالا قوز. اصلاً کی فکرشو می کرد یه برگه کاغذی کوچیک این همه ماجرا داشته باشه؟ درسته که خیلی وقت ها بهمون کمک می کنه معامله ها رو راحت تر انجام بدیم، اما وای از روزی که موجودی نداشته باشه یا هزار جور مشکل دیگه براش پیش بیاد. اون وقته که صاحب چک می مونه و یه دنیا نگرانی و کلی سوال: حالا چطوری پولم رو بگیرم؟ برم دادگاه؟ چقدر طول می کشه؟ چقدر هزینه داره؟

همین جاست که پای یک کلمه حقوقی به اسم «اجراییه» به میون میاد. اجراییه چک، یه راه میان بر و خیلی وقتا کم هزینه تر از دعواهای حقوقی معمولیه. یعنی چی؟ یعنی به جای اینکه سال ها تو راهروهای دادگستری دنبال حق و حقوقتون بدوید و منتظر حکم قاضی باشید، می تونید از یه مسیر مستقیم تر، پولتون رو وصول کنید. این راهکار، هم سرعت بالاتری داره و هم دردسرهای کمتری. پس اگه می خواید با تمام زیر و بم این موضوع آشنا بشید و بهترین تصمیم رو برای وصول طلب تون بگیرید، جای درستی اومدید. بیایید با هم ببینیم این اجراییه چی هست و چطور باید براش اقدام کرد.

اجراییه چک چیه و چرا اینقدر مهمه؟ (مفهوم و مبانی قانونی)

اول از همه، بیاید با خود کلمه «اجراییه» آشتی کنیم و بفهمیم اصلاً چی هست و چرا چک ما بهش نیاز پیدا می کنه. فکر کنید یه قراردادی دارید که توش نوشته شده فلان مبلغ باید پرداخت بشه. اگه طرف مقابل پول رو نده، شما باید برید دادگاه، شکایت کنید، قاضی رأی بده، بعد اون رأی اجرا بشه. این میشه یه پروسه طولانی و زمان بر. حالا اجراییه چطور عمل می کنه؟

اصلاً اجراییه یعنی چی؟ یه سند لازم الاجرا چه فرقی داره؟

اجراییه در واقع یک دستور قضایی یا اداریه که به شما اجازه می ده بدون نیاز به صدور حکم دادگاه، مفاد یک سند رو اجرا کنید. یعنی یه جورایی سند شما خودش به قدری اعتبار داره که مستقیماً می تونه وارد مرحله اجرا بشه. به این سندها می گیم «سند لازم الاجرا». سند لازم الاجرا مثل یه شمشیر دولبه است؛ هم برای کسی که باید پول رو بده مسئولیت سنگینی میاره و هم برای دارنده سند، سرعت و اطمینان رو به ارمغان میاره.

تفاوت اصلی سند لازم الاجرا با سند عادی اینه که سند عادی (مثل یه قولنامه دست نویس) برای اجرا شدن نیاز به تأیید دادگاه داره، اما سند لازم الاجرا (مثل سند رسمی خونه یا همین چک برگشتی) خودش اعتبار اجرایی داره و با یه سری تشریفات ساده تر، می تونه منجر به توقیف اموال و وصول طلب بشه. همین ویژگی باعث میشه که دارنده چک، در مواجهه با بدقولی صادرکننده، دستش بازتر باشه و بتونه سریع تر به حقش برسه.

چرا چک، سند لازم الاجراست؟ (ماده 2 قانون صدور چک)

خب، شاید بپرسید چرا چک که یه برگه عادیه، اینقدر اعتبار داره؟ داستان از این قراره که چک توی معاملات تجاری و زندگی روزمره ما خیلی نقش مهمی داره. اگه قرار بود هر چک برگشتی رو مثل یه قولنامه عادی، سال ها تو دادگاه دنبال کنیم، سنگ روی سنگ بند نمی شد و نظم اقتصادی جامعه به هم می ریخت. به همین خاطر، قانون گذار برای حمایت از دارنده چک و اینکه مردم به این سند اعتماد کنن، توی ماده 2 قانون صدور چک گفته که چک، در حکم اسناد لازم الاجراست. این یعنی قانون، چک رو خیلی جدی گرفته و بهش قدرت اجرایی زیادی داده تا دارنده اون، برای گرفتن حقش خیلی تو دردسر نیفته.

این خاصیت لازم الاجرا بودن، به دارنده چک کمک می کنه که به جای درگیر شدن در یک دعوای حقوقی طولانی با تمام مراحل دادرسی، از طریق دو مرجع مشخص و با سرعت بیشتری برای وصول طلبش اقدام کنه. این حمایت قانونی، نقش کلیدی در حفظ اعتبار چک در مبادلات ما ایفا می کنه.

کجاها می تونیم برای اجراییه چک اقدام کنیم؟

حالا که فهمیدیم چک چه قدرت قانونی داره، نوبت به این می رسه که بدونیم برای صدور اجراییه، باید به کجا مراجعه کنیم. دو تا مرجع اصلی برای این کار وجود داره:

1. دادگاه های حقوقی: که طبق ماده 23 قانون صدور چک، صلاحیت صدور اجراییه رو دارن.
2. ادارات اجرای ثبت اسناد: این روش هم از قدیم برای چک های برگشتی وجود داشته و هنوز هم قابل استفاده ست.

هر کدوم از این مراجع، شرایط و مراحل خاص خودشون رو دارن که در ادامه مفصل تر در موردشون صحبت می کنیم تا بتونید با توجه به شرایط چکتون، بهترین مسیر رو انتخاب کنید.

پایه های اصلی درخواست اجراییه چک (شرایط عمومی)

قبل از اینکه سراغ جزئیات هر روش بریم، چند تا شرط اساسی هست که برای صدور اجراییه چک، چه از طریق دادگاه و چه از طریق اداره ثبت، باید رعایت بشه. اینا مثل ستون های اصلی ساختمون می مونن که اگه نباشن، کل بنا فرو می ریزه.

گواهی عدم پرداخت (برگشتی) از بانک، اولین قدم!

اولین و مهمترین شرط اینه که چک شما حتماً باید برگشت خورده باشه و از بانک، گواهی عدم پرداخت گرفته باشید. تا چک برگشت نخوره، نمی تونید برای اجراییه اقدام کنید. این گواهی در واقع نشون می ده که صادرکننده چک، پول کافی توی حسابش نداشته یا به هر دلیل دیگه ای، بانک نتونسته چک رو نقد کنه. یادتون باشه که توی این گواهی عدم پرداخت، حتماً باید کد رهگیری هم درج شده باشه. بدون کد رهگیری، کارتون لنگ می مونه.

برای دریافت این گواهی، فقط کافیه چک رو به بانکی که حساب صادرکننده توی اونه (بانک محال علیه) ببرید و درخواست گواهی عدم پرداخت بدید. بانک هم مشخصات چک، مبلغ، علت عدم پرداخت و البته کد رهگیری رو توی گواهی درج می کنه و به شما تحویل می ده. این گواهی، برگ برنده شما برای شروع اقدامات حقوقی بعدی هست.

کی می تونه درخواست اجراییه بده؟ (دارنده قانونی چک)

حالا سوال پیش میاد که کی اصلاً حق داره درخواست اجراییه بده؟ دارنده قانونی چک. منظور از دارنده قانونی کیه؟

• کسی که چک در وجه اون صادر شده (یعنی اسمش روی چک هست).
• کسی که چک به اسمش پشت نویسی شده (یعنی یکی دیگه چک رو به اسمش امضا کرده و بهش داده).
• حامل چک (در مورد چک های در وجه حامل که اسم خاصی روش نیست و دست هر کی باشه مال اونه).
• قائم مقام قانونی اون اشخاص (مثلاً ورثه دارنده اصلی).

نکته مهم و پر بحث: سرنوشت انتقال چک پس از صدور گواهینامه عدم پرداخت چی میشه؟
اینجا یه بحث حقوقی مهم پیش میاد که بین حقوقدان ها هم اختلاف نظره. اگه شما یه چک رو گرفتید، برگشت خورد و بعدش اون رو به یکی دیگه منتقل کردید، آیا اون شخص دوم (انتقال گیرنده) می تونه برای صدور اجراییه اقدام کنه؟

بعضی ها می گن بله، چون توی قانون تجارت محدودیتی برای انتقال چک بعد از برگشت خوردن نیست. اما نظر قوی تر و مورد تأیید نظریه مشورتی قوه قضاییه (که تو عمل هم خیلی مهمه)، اینه که با برگشت خوردن چک و صدور گواهی عدم پرداخت، وصف تجاری بودن چک از بین می ره و انتقال اون بعد از برگشت، مثل انتقال یه سند عادیه. یعنی چی؟ یعنی کسی که چک بعد از برگشت خوردن بهش منتقل شده، دیگه «دارنده قانونی» به اون معنایی که توی ماده 21 مکرر و ماده 23 قانون صدور چک گفته شده، نیست و نمی تونه درخواست صدور اجراییه بده. در این صورت، انتقال گیرنده فقط می تونه از طریق طرح دعوای مطالبه وجه در دادگاه، اقدام کنه که خب، همون مسیر طولانی و پردردسر هست.

طبق نظریه مشورتی شماره 7/1404/124 مورخه 29-04-1404 اداره حقوقی قوه قضاییه، شخصی که چک بعد از برگشت خوردن (صدور گواهی عدم پرداخت) به وی منتقل شده، دارنده قانونی موضوع تبصره 1 ماده 21 مکرر قانون صدور چک و ماده 23 همان قانون نبوده و درخواست صدور اجراییه چک از وی (منتقل الیه) پذیرفته نمی شود.

حواسمون به زمان باشه! (مرور زمان)

برای خیلی از اسناد، یه مدت زمان مشخصی برای پیگیری قانونی وجود داره که بهش میگن «مرور زمان». اگه از اون مدت بگذره، دیگه نمی تونید برای مطالبه حقتون اقدام کنید. چک هم از این قاعده مستثنا نیست، البته با یه تبصره مهم.

• چک های قدیمی و غیرصیادی: برای این چک ها، اگر از تاریخ صدور چک یا گواهی عدم پرداخت، بیش از پنج سال گذشته باشه، دیگه نمی تونید برای اجراییه اقدام کنید. یعنی پنج سال مهلت دارید تا دست به کار بشید.
• چک های صیادی: خوبی چک های صیادی جدید اینه که این مشکل مرور زمان رو تا حد زیادی حل کردن. یعنی دیگه اون محدودیت 5 ساله برای اجراییه چک های صیادی مثل چک های قدیمی وجود نداره. این یه امتیاز بزرگ برای چک های جدید محسوب میشه.

پس، اگر چک تون مربوط به قبل از قانون جدید و صیادی هست، حتماً حواستون به مهلت 5 ساله باشه تا حقتون از بین نره.

چطوری از طریق دادگاه برای اجراییه چک اقدام کنیم؟ (ماده 23 قانون صدور چک)

یکی از راه های اصلی و پرکاربرد برای صدور اجراییه چک، مراجعه به دادگاهه که توی ماده 23 قانون صدور چک بهش اشاره شده. این روش، شرایط خاص خودش رو داره که باید بهشون دقت کنید.

چه چک هایی از دادگاه اجراییه می گیرن؟ (شرایط اختصاصی)

دادگاه برای صدور اجراییه چک، یه سری شرایط اختصاصی داره که فقط در صورت رعایت اون ها، درخواست شما رو قبول می کنه:

1. چک مشروط نباشه: یعنی توی متن چک نباید هیچ شرط و شروطی برای پرداختش گذاشته شده باشه. مثلاً ننوشته باشن: «در صورت انجام فلان کار، این چک قابل وصول است.» اگه چک شرطی باشه، دادگاه اجراییه صادر نمی کنه.
2. چک بابت تضمین نباشه: اگه توی متن چک قید شده باشه که این چک بابت تضمین انجام یه تعهد یا معامله صادر شده، باز هم نمی تونید از این طریق برای اجراییه اقدام کنید.
3. دستور عدم پرداخت (ماده 14) صادر نشده باشه: اگر صادرکننده چک به دلیل مفقودی، سرقت، جعل یا کلاهبرداری، به بانک دستور داده که چک رو پرداخت نکنه (ماده 14 قانون صدور چک)، دادگاه در حالت عادی اجراییه صادر نمی کنه. اما یه تبصره داره: اگه صادرکننده ظرف یک هفته از تاریخ دستور، دعوای خودش رو توی دادگاه مطرح نکنه و گواهی اون رو به بانک نده، دارنده چک می تونه برای اجراییه اقدام کنه.

مراحل درخواست اجراییه از دادگاه، گام به گام:

خب، حالا که مطمئن شدیم چکمون شرایط لازم رو داره، بریم سراغ مراحل عملی کار:

1. مدارک رو آماده کنید: اصل چک برگشتی، گواهی عدم پرداخت با کد رهگیری، کپی شناسنامه و کارت ملی خودتون (دارنده چک)، و اگه وکیل دارید، وکالت نامه اش.
2. به دفاتر خدمات الکترونیک قضایی مراجعه کنید: این روزها دیگه مثل قدیم نیست که برای همه کارها بریم دادگاه. می رید دفاتر خدمات الکترونیک قضایی و اونجا دادخواست صدور اجراییه چک رو ثبت می کنید. اونها هم راهنمایی تون می کنن.
3. دادگاه صالح رو مشخص کنید: دادگاهی که صلاحیت رسیدگی داره، می تونه دادگاه محل صدور چک، یا محل اقامت صادرکننده چک، یا محل بانک محال علیه (بانکی که چک روش صادر شده)، یا حتی محل ایفای تعهد (اگه توی چک محل مشخص شده باشه) باشه. شما مختارید هر کدوم رو که براتون راحت تره، انتخاب کنید.
4. قاضی بدون تعیین وقت رسیدگی، اجراییه صادر می کنه: یکی از بزرگترین مزیت های این روش اینه که قاضی نیاز به تشکیل جلسه دادگاه و شنیدن دفاعیات طرفین نداره. به محض اینکه درخواست شما به دستش برسه، بدون اتلاف وقت و در وقت فوق العاده، دستور صدور اجراییه رو می ده.
5. اجراییه به صادرکننده چک ابلاغ میشه: بعد از صدور، اجراییه از طریق سیستم قضایی به صادرکننده چک ابلاغ میشه و بهش 10 روز فرصت داده میشه تا پول رو پرداخت کنه.
6. اگه پرداخت نکرد، پرونده میره اجرای احکام: اگه صادرکننده توی اون 10 روز پول رو نپردازه، شما می تونید درخواست بدید و پرونده تون به واحد اجرای احکام دادگستری فرستاده میشه تا اقدامات اجرایی برای وصول پولتون شروع بشه.

ریزه کاری های حقوقی و نکات کلیدی اجراییه از دادگاه:

این بخش خیلی مهمه، چون پر از نکاتیه که شاید کمتر کسی بهتون بگه:

• اجراییه فقط علیه صادرکننده و صاحب حساب: یادتون باشه که از این طریق فقط می تونید علیه کسی که چک رو صادر کرده یا صاحب اصلی حساب هست، اجراییه بگیرید. یعنی ظهرنویس ها (کسانی که چک رو پشت نویسی کردن) یا ضامن های چک، توی این مرحله مسئول نیستن و اگه می خواید از اون ها پولتون رو بگیرید، باید یه دعوای حقوقی جداگانه مطرح کنید.
• چی می تونید بگیرید؟ توی اجراییه دادگاه، فقط می تونید اصل مبلغ چک و حق الوکاله وکیل (طبق تعرفه قانونی) رو بگیرید. خسارت تأخیر تأدیه (یعنی ضرری که بابت دیرکرد پول به شما وارد شده) رو نمی تونید از این طریق بگیرید و اگه اون رو هم می خواید، باید یک دعوای جداگانه توی دادگاه مطرح کنید.
• رأی وحدت رویه 812 دیوان عالی کشور: یه خبر خوب برای خسارت تأخیر تأدیه! طبق این رأی، از تاریخ سررسید چک (یعنی تاریخی که روی چک نوشته شده بوده)، خسارت تأخیر تأدیه بهتون تعلق می گیره و دیگه نیازی نیست شرایط سخت ماده 522 قانون آیین دادرسی مدنی رو اثبات کنید. این یعنی محاسبه خسارت برای چک خیلی راحت تر شده.
• هزینه اش کمه و دعوا هم نیست: درخواست صدور اجراییه چک، اصلاً «دعوا» به حساب نمیاد، برای همین هزینه دادرسی خیلی کمی داره.
• دادگاه حقوقی، حتی برای مبالغ کم: فرقی نمی کنه مبلغ چک چقدر باشه، حتی اگه خیلی کم باشه، باز هم دادگاه صالح برای صدور اجراییه، «دادگاه حقوقی» هست، نه «دادگاه صلح» یا شورای حل اختلاف. این موضوع توی قانون شوراهای حل اختلاف سال 1402 هم تأیید شده.
• ممنوع الخروجی و توقیف اموال؟ بله! اگه بعد از ابلاغ اجراییه، صادرکننده پول رو نده، شما می تونید از طریق اجرای احکام، هم درخواست توقیف اموالش رو بدید و هم ممنوع الخروجیش رو بخواید تا نتونه از کشور خارج بشه.
• تأمین خواسته چی؟ چون اینجا مرحله دادرسی وجود نداره، نمی تونید درخواست تأمین خواسته (یعنی توقیف اموال قبل از صدور اجراییه) رو بدید. اما طبق تبصره 1 ماده 35 قانون اجرای احکام مدنی، بعد از ابلاغ اجراییه و قبل از اینکه 10 روز مهلت پرداخت تموم بشه، می تونید درخواست توقیف اموال رو بدید.
• چک های قدیمی و غیرصیادی: برای این چک ها، علاوه بر شرایط ماده 23، دو تا شرط دیگه هم لازمه: اول اینکه توی گواهی عدم پرداخت، کد رهگیری درج شده باشه، و دوم اینکه از تاریخ صدور چک یا گواهی عدم پرداخت، بیشتر از 5 سال نگذشته باشه.
• چک های موردی: چک هایی که اشخاص بدون دسته چک از بانک می گیرن (چک موردی)، هم کاملاً مثل چک های عادی قابل پیگیری هستن و می تونید براشون اجراییه بگیرید.
• اگه صادرکننده فوت کنه؟ اگه خدای نکرده صادرکننده چک فوت کرده باشه، می تونید درخواست صدور اجراییه رو علیه ورثه اون مطرح کنید، البته با رعایت قوانین مربوط به امور حسبی.
• ابطال اجراییه: اگه دادگاه اشتباهی برای یه چک مشروط یا تضمینی اجراییه صادر کرده باشه، باید اون رو باطل کنه. اما اگه شرط و شروط توی یه برگه جداگانه نوشته شده باشه و نه روی خود چک، شما باید اول توی یه دادگاه دیگه، ثابت کنید که چک مشروط یا تضمینی بوده، بعد با رأی اون دادگاه، اجراییه قبلی رو باطل کنید.
• اعسار صادرکننده: صادرکننده ای که اجراییه علیهش صادر شده، می تونه بعد از ابلاغ اجراییه، درخواست اعسار (یعنی ناتوانی در پرداخت) بده تا اقساطی پول رو پرداخت کنه.

روش درخواست اجراییه چک از طریق اداره ثبت اسناد

علاوه بر دادگاه، می تونید برای صدور اجراییه چک، سراغ اداره ثبت اسناد هم برید. این روش هم مثل دادگاه، مزایا و معایب خودش رو داره و یه سری شرایط اختصاصی می خواد.

برای اجراییه از ثبت، چی لازمه؟ (شرایط اختصاصی)

برای اینکه از طریق اداره ثبت برای اجراییه اقدام کنید، باید حواستون به این نکات باشه:

1. تطابق امضاء از سوی بانک: این مهمترین تفاوت با دادگاهه. بانک باید در گواهی عدم پرداخت، تأیید کنه که امضای روی چک با نمونه امضای صادرکننده در بانک، مطابقت داره. اگه بانک این تطابق رو گواهی نکنه، اداره ثبت اجراییه صادر نمی کنه.
2. فقط اصل وجه چک: برخلاف دادگاه که حق الوکاله وکیل هم می تونستید بگیرید، از طریق ثبت فقط می تونید اصل مبلغ چک رو مطالبه کنید و خبری از خسارت تأخیر تأدیه یا حق الوکاله نیست.

گام های درخواست اجراییه از اداره ثبت:

مراحل کلی کار برای اجراییه ثبتی هم تقریباً شبیه دادگاهه ولی با تفاوت هایی:

1. مدارک رو جمع کنید: اصل و کپی چک، گواهی عدم پرداخت، کپی شناسنامه و کارت ملی.
2. به یکی از دفاتر اسناد رسمی برید: شما باید به یکی از دفاتر اسناد رسمی مراجعه کنید، نه دفاتر خدمات قضایی.
3. فرم تقاضانامه رو پر کنید: اونجا یه فرم مخصوص تقاضانامه صدور اجراییه هست که باید تکمیلش کنید.
4. دفترخانه مدارک رو بررسی و اجراییه رو صادر می کنه: دفترخانه بعد از بررسی مدارک، اجراییه رو صادر می کنه و اصل چک رو مهر پذیرش اجرا شد می زنه و بهتون برمی گردونه.
5. پرونده میره اداره اجرای ثبت اسناد: بعد از صدور اجراییه، پرونده شما برای پیگیری به اداره اجرای ثبت اسناد فرستاده میشه.
6. ابلاغ و 10 روز مهلت پرداخت: اینجا هم مثل دادگاه، اجراییه به صادرکننده ابلاغ میشه و 10 روز بهش فرصت داده میشه تا پول رو بده.
7. اگه نده، توقیف اموال: اگه صادرکننده توی این مهلت پول رو پرداخت نکنه، اداره ثبت اقدامات لازم برای شناسایی و توقیف اموالش رو شروع می کنه.

نکات مهم و تفاوت های کلیدی اجراییه ثبتی:

این روش هم ریزه کاری های خاص خودش رو داره:

• چک مشروط، تضمینی، یا دستور عدم پرداخت؟ مانعی نیست! برخلاف دادگاه، اداره ثبت به این موضوعات کاری نداره. یعنی اگه چک شما مشروط یا بابت تضمین صادر شده باشه، یا حتی اگه صادرکننده دستور عدم پرداخت (ماده 14) داده باشه، باز هم می تونید از طریق ثبت برای اجراییه اقدام کنید. این یه مزیت بزرگ برای اجراییه ثبتی محسوب میشه.
• نمی تونید جلب بگیرید: یکی از محدودیت های مهم اجراییه ثبتی اینه که اگه صادرکننده پول رو نده و اموالی هم نداشته باشه، نمی تونید از طریق اجرای ثبت درخواست جلبش رو بگیرید. برای این کار، باید حتماً سراغ دادگاه برید.
• ممنوع الخروجی ممکنه: مثل دادگاه، از طریق اجرای ثبت هم می تونید درخواست ممنوع الخروجی مدیون رو بدید.
• چک های ارزی شعب خارجی: اگه چکتون از شعب خارجی بانک های ایرانی صادر شده باشه، باید برای اجراییه به دفاتر اسناد رسمی تهران مراجعه کنید.

کدوم روش بهتره؟ مقایسه اجراییه از دادگاه یا ثبت؟

حالا که با هر دو روش آشنا شدیم، شاید این سوال براتون پیش بیاد که خب، کدوم یکی رو انتخاب کنم؟ هر کدوم از این روش ها نقاط قوت و ضعف خودشون رو دارن که با توجه به شرایط چکتون، باید بهترین رو انتخاب کنید. جدول زیر بهتون کمک می کنه تا راحت تر تصمیم بگیرید:

ویژگی / مورد	اجراییه از طریق دادگاه	اجراییه از طریق اداره ثبت
شرط مطابقت امضاء	لازم نیست	بله، توسط بانک باید گواهی شود
چک مشروط/تضمینی	مانع صدور است	مانع صدور نیست
دستور عدم پرداخت (ماده 14)	مانع صدور است (مگر شرایط عدم اقامه دعوا)	مانع صدور نیست
مطالبات قابل وصول	اصل وجه + حق الوکاله وکیل	فقط اصل وجه
خسارت تأخیر تأدیه	نیاز به دعوای جداگانه دارد (با رأی وحدت رویه آسان تر)	قابل مطالبه نیست
طرفین اجراییه	فقط صادرکننده و صاحب حساب	فقط صادرکننده و صاحب حساب
امکان درخواست جلب	بله، از طریق اجرای احکام دادگستری	خیر
امکان ممنوع الخروجی	بله	بله
ماهیت حقوقی	درخواست قضایی	درخواست ثبتی
هزینه دادرسی	اندک	اندک (هزینه اوراق و تطبیق)
انتقال چک بعد از برگشت	معمولاً پذیرفته نمی شود (طبق نظر مشورتی)	معمولاً پذیرفته نمی شود
مدت زمان تقریبی	بسته به دادگاه و حجم کار	بسته به اداره ثبت و حجم کار

به طور خلاصه، اگه چکتون شرط و شروطی نداره و امضاش هم مطابقت داره، دادگاه می تونه انتخاب بهتری باشه چون حق الوکاله رو هم براتون می گیره و امکان جلب هم وجود داره. اما اگه چکتون شرطی یا تضمینیه، یا امضاش توسط بانک تأیید نشده، اجراییه ثبتی ممکنه تنها راه تون باشه. اما یادتون باشه که در این روش جلب وجود نداره و خسارت تأخیر تأدیه هم باید جداگانه پیگیری بشه. پس با دقت و با توجه به جزئیات چکتون تصمیم بگیرید.

جمع بندی و حرف آخر

خب، تا اینجا مفصل در مورد شرایط درخواست صدور اجراییه چک، راه هاش از طریق دادگاه و ثبت، و تفاوت های این دو روش حرف زدیم. دیدیم که چک، این سند پرکاربرد، اگه برگشت بخوره، چطور می تونیم از طریق قانونی و با سرعت بیشتری پولمون رو پس بگیریم. انتخاب روش درست، یعنی همون اجراییه از طریق دادگاه یا ثبت، واقعاً به جزئیات چک شما بستگی داره و ممکنه برای هر مورد، راهکار متفاوتی بهترین نتیجه رو بده.

اهمیت چک به عنوان یک سند لازم الاجرا، یک امتیاز بزرگ برای دارنده اونه تا بتونه در مقابل بدعهدی صادرکننده، سریع تر وارد عمل بشه. چه از طریق دادگاه (با مزایایی مثل امکان مطالبه حق الوکاله و جلب، اما با محدودیت هایی برای چک های مشروط یا تضمینی) و چه از طریق اداره ثبت (با انعطاف بیشتر برای چک های مشروط/تضمینی، اما بدون امکان جلب و مطالبه خسارت تأخیر تأدیه)، هدف نهایی یکی است: وصول مطالبات.

اما یادتون نره، مسائل حقوقی همیشه پر از ریزه کاری و تبصره های پنهونه. ممکنه توی پرونده شما، نکته ای وجود داشته باشه که مسیر رو کاملاً عوض کنه. برای همین، بهترین کار اینه که قبل از هر اقدامی، حتماً با یک وکیل متخصص توی دعاوی چک مشورت کنید. یه وکیل خوب می تونه با بررسی دقیق چکتون و شرایط خاص شما، بهترین راه رو نشونتون بده و از هدر رفتن وقت و پولتون جلوگیری کنه.

در نهایت، همیشه یادتون باشه که توی اینجور مواقع، سرعت عمل خیلی مهمه. هر چی زودتر اقدام کنید، شانس بیشتری برای وصول مطالباتتون دارید. پس معطل نکنید و حق خودتون رو پیگیری کنید. این مقاله فقط یه راهنما بود تا دید کلی بهتون بده، اما هیچ چیز جای مشاوره حضوری با یه متخصص رو نمی گیره.