سنت بی بی نوروز در آداب و رسوم مردم سیستان و بلوچستان

سنت بی بی نوروز، یکی از زیباترین و کهن ترین آیین های نوروزی در سیستان و بلوچستان است که با باور به آمدن بانوی باران و برکت، نوید بهار و سرسبزی را برای مردم این دیار به ارمغان می آورد. این سنت ریشه های عمیقی در فرهنگ و اساطیر مردم سیستان دارد و با آداب و رسوم خاص خودش، حال و هوای ویژه ای به نوروز این منطقه می بخشد.

نوروز، جشنی که از دل هزاران سال تاریخ ایران زمین بیرون آمده، همیشه برای ما ایرانی ها بوی تازگی و امید داده. هر گوشه ای از این خاک پهناور، نوروز را به سبک خودش، با آیین هایی که ریشه در باورها و اقلیم همان منطقه دارند، جشن می گیرد. اما راستش را بخواهید، وقتی صحبت از سیستان و بلوچستان می شود، انگار داستان فرق می کند. این منطقه، با وجود اینکه شاید کمتر به آن پرداخته شده، دریایی از فرهنگ و آیین های کهن را در خودش جای داده. آیین هایی که بوی خاک، آب، و صمیمیت آدم ها را می دهند. یکی از همین آیین های جذاب و پر از رمز و راز، «سنت بی بی نوروز» است. شاید اسمش برای خیلی ها ناآشنا باشد، اما برای مردم سیستان و بلوچستان، بی بی نوروز یک شخصیت خیالی نیست؛ او بانوی باران و برکت است، کسی که آمدنش نوید زندگی و سرسبزی را به دل های کویری این دیار می آورد. اینجا قرار است سفر کنیم به دل این سنت قدیمی، ببینیم بی بی نوروز کیست، چرا مردم این قدر برایش ارزش قائلند و چطور برای آمدنش خانه و دلشان را آماده می کنند.

بی بی نوروز کیست؟ بانوی باران، برکت و نوید بهار

شاید اولین سوالی که تو ذهن شما هم مثل من نقش می بنده، این باشه که اصلا این بی بی نوروز کیه؟ مردم سیستان و بلوچستان، به خصوص در منطقه ی سیستان، به این بانوی افسانه ای بی بی گل افروز هم می گن. ایشون رو به عنوان یک آریا بانو می شناسن که اومدنش یعنی رسیدن نوروز و مهم تر از اون، رسیدن باران. تو یک منطقه کویری و خشک مثل سیستان و بلوچستان، باران حکم زندگی رو داره؛ انگار که رگ های خشکیده زمین با هر قطره بارون، دوباره جون می گیرن و همه چیز سبز میشه. پس خیلی طبیعیه که شخصیتی که نوید باران رو میاره، این قدر عزیز باشه.

ریشه های اساطیری این شخصیت احتمالا برمی گرده به باورهای کهن ایران باستان. تو فرهنگ قدیمی ما، ایزدبانوهایی داشتیم که نماد آب، حاصلخیزی و سرسبزی بودن. شاید بی بی نوروز هم یک جورایی ادامه همون باورها باشه. یک جور پیوند عمیق بین انسان، طبیعت و قدرت های فراطبیعی که زندگی رو به زمین برمی گردونن. برای مردم سیستان، بی بی نوروز سیستان فقط یک اسطوره نیست، یک امید بزرگه. امید به اینکه سال جدید با برکت و فراوانی شروع میشه.

تو این منطقه، اهمیت آب و باران رو نمیشه دست کم گرفت. قرن هاست که مردم سیستان با خشکسالی و کم آبی دست و پنجه نرم می کنن. واسه همین هم هست که هر نمادی از آب و باران، برای اونا مقدس و دوست داشتنیه. بی بی نوروز دقیقا همون نماده؛ بانویی که با خودش رحمت الهی رو میاره و تضمینی میشه برای یک سال پرمحصول و پر از خیر و برکت. این باور نشون میده که چقدر فرهنگ مردم این دیار با طبیعت و چالش های اون گره خورده.

گاه شماری سیستانی و چله نشینی برای بی بی نوروز

مردم سیستان و بلوچستان مثل خیلی از نقاط دیگه ایران، از قدیم الایام برای خودشون یک گاه شماری سنتی داشتن که توش هر فصلی و هر روزی معنی خاصی داشته. یکی از بخش های مهم این گاه شماری، تقسیم بندی زمستون به دو چله است که نقش مهمی تو انتظار برای بی بی نوروز داره. اگه از شب یلدا حساب کنیم تا روز عید نوروز، این دوره به دو چله تقسیم میشه و هر چله هم برای خودش آداب و رسوم و باورهای خاصی داره.

چله بزرگ: سرمای از راه رسیده

چله بزرگ از اول دی ماه شروع میشه و تا دهم بهمن ادامه پیدا می کنه. تو این چله، سرما به اوج خودش می رسه و مردم خودشون رو برای روزهای سرد زمستون آماده می کنن. این دوره با وجود سختی هاش، بخشی از چرخه طبیعی زندگیه و سیستانی ها با روش های سنتی خودشون، مثل درست کردن غذاهای خاص یا پوشیدن لباس های گرم، باهاش کنار میان. چله بزرگ، در واقع یک جور آمادگی برای ورود به فاز بعدی ساله؛ فازی که بوی بهار و زندگی می ده.

چله کوچک: انتظار بانوی باران و آماده سازی برای بهار

چله کوچک از دهم بهمن شروع میشه و تا آخرین روز اسفند ادامه پیدا می کنه. اینجاست که داستان بی بی نوروز پررنگ تر میشه. مردم تو این مدت، چشم انتظار رسیدن بی بی نوروز و باران رحمت اون هستن. انگار که هر روزی که می گذره، اونا به اومدن بارون و سرسبزی نزدیک تر می شن. تو این دوره، دعاها و نیایش ها برای طلب باران بیشتر میشه و مردم سعی می کنن با کارهایی که انجام میدن، خودشون رو برای استقبال از بی بی نوروز و سال جدید آماده کنن. این چله، در واقع همون دوره ایه که مردم توش دارن بهار رو به خونه ها و دل هاشون دعوت می کنن.

انتظار برای باران رحمت بی بی نوروز، یک جور امید دائمی تو دل مردم سیستانه. اونا می دونن که بدون باران، زندگی سخت میشه، پس با تمام وجود برای اومدنش دعا می کنن. این دوره چله نشینی، فقط یک تقویم خشک و خالی نیست؛ یک جور پیوند عمیق بین انسان و طبیعت، یک انتظار عاشقانه برای فرارسیدن برکت و سبزی. مردم تو این مدت، حال و هوای خاصی دارن؛ هم بوی زمستون هست، هم بوی بهار که یواش یواش داره خودش رو نشون میده.

علفه: روز مهمان نوازی از بی بی نوروز

یکی از مهم ترین و قشنگ ترین آداب و رسوم مردم سیستان برای استقبال از نوروز و بی بی نوروز، سنت علفه است. علفه، همون روز قبل از تحویل سال نوئه. یعنی اگه نوروز چهارشنبه باشه، سه شنبه میشه روز علفه. این روز برای سیستانی ها خیلی خاصه و مثل یک فرش قرمز می مونه برای ورود بی بی نوروز و سال جدید.

مردم سیستان یک باور خیلی قشنگ دارن: اونا معتقدن که روز علفه، بی بی نوروز به تمام خونه ها سر می زنه، همه جا رو نگاه می کنه و اگه ببینه خونه ای تمیز و مرتبه، برکت خودش رو اونجا سرازیر می کنه. واسه همین هم هست که تو این روز، همه مردم دست به کار میشن و خونه هاشون رو برای استقبال از بی بی نوروز و البته سال جدید، آماده می کنن.

خانه تکانی و نظافت کامل: زدودن آلودگی، جذب برکت

همونطور که گفتم، مردم سیستان و بلوچستان با یک اعتقاد قلبی، خانه هاشون رو مثل دسته گل تمیز می کنن. این خانه تکانی فقط یک تمیزکاری ساده نیست؛ یک جور سمبولیکه. انگار که دارن تمام آلودگی ها، کدورت ها و انرژی های منفی سال گذشته رو از خونه و زندگیشون دور می کنن تا برکت و نیکی وارد بشه. فکر کن، چقدر قشنگه که یک پاکیزگی بیرونی، با یک پاکیزگی درونی گره می خوره!

پخت کلوچه محلی و نان تازه: بوی خوش برکت

تو روز علفه، اگه تو کوچه پس کوچه های سیستان قدم بزنی، بوی کلوچه های محلی و نون تازه مستت می کنه. این بوی دلنشین، نمادی از وفور و برکته. مردم معتقدن که بوی خوش غذا و نون تازه، بی بی نوروز رو بیشتر جذب می کنه و نشون میده که اهل خونه قدردان نعمت ها هستن. کلوچه های محلی که با دست های پرمهر مادرها و مادربزرگ ها پخته میشن، مزه ای خاص و فراموش نشدنی دارن.

پوشیدن لباس های نو و حنا بستن دست دختران: شادمانی و بخت نیک

واسه اینکه بهار و سال نو رو با یک شروع تازه جشن بگیرن، همه اعضای خانواده لباس های نو و تمیز می پوشن. این خودش یک جور شادمانی و احترام به سال جدید و بی بی نوروزه. اما یک رسم خیلی شیرین دیگه هم هست: دختران دم بخت، دست هاشون رو با حنا رنگ می کنن و نقش و نگار می بندن. این کار نه تنها نماد زیبایی و شادمانیه، بلکه آرزوی بخت نیک و ازدواج خوب رو هم تو خودش داره. یک جور آماده شدن برای اتفاقات خوب تو سال پیش رو.

چیدن جو بَل: سبز و سرزنده برای بی بی نوروز

یکی از قشنگ ترین و منحصربه فردترین آداب روز علفه، چیدن جو بَل هست. مردم میرن تو مزارع و خوشه های نارس جو رو که هنوز سبز و تازه ان، می چینن. بعد این خوشه ها رو به سردر خونه هاشون آویزون می کنن. این کار نماد سبزی، سرزندگی و تازه شدن طبیعته. باور سیستانی ها اینه که بی بی نوروز وقتی به خونه ها سر می زنه، با دیدن این خوشه های جو متوجه میشه که اهل این خونه آماده ی استقبال از برکت و بهار هستن.

مردم سیستان معتقدن که غروب روز علفه، وقتی آخرین تنور خونه ها خاموش میشه، بی بی نوروز به خونه خودش برمی گرده تا سال بعد دوباره برگرده. انگار که یک روز رو مهمون دل و خونه مردم سیستانه و بعد از اینکه برکت رو تقسیم کرد، میره تا برای سال دیگه آماده بشه. این سنت، فقط یک رسم خشک و خالی نیست؛ یک جور پیوند عمیق عاطفی با طبیعت و باورهای زندگی بخشه.

باران بی بی نوروز: رحمت الهی و گشایش بخت

همونطور که قبلاً هم اشاره کردم، تو سیستان و بلوچستان، باران جایگاه ویژه ای داره. اما باران خاصی هست که مردم بهش خیلی اعتقاد دارن و اون رو نشونه قطعی اومدن بی بی نوروز و رحمت الهی می دونن: اولین باران نزدیک سال نو یا تو همون ده روز اول فروردین ماه. اگه تو این ایام بارون بیاد، مردم سیستان حسابی خوشحال میشن و می گن: بی بی نوروز اومد!

این باران برای اونا فقط یک بارش ساده نیست؛ یک نشونه از برکت، از رحمت خدا و از توجه بی بی نوروزه. واسه همین هم، یک رسم خیلی مهم دارن: جمع آوری این آب باران. این آب برای اونا متبرکه و باور دارن که خواص درمانی و برکت زایی داره. مردم تو ظرف های تمیز، این آب رو جمع می کنن و برای کارهای مختلف ازش استفاده می کنن.

آیین آب پاشی بر سر دختران دم بخت: گشایش بخت

یکی از قشنگ ترین کاربردهای این آب متبرک، تو آیین آب پاشی بر سر دختران دم بخت هست. حتماً شنیده اید که خیلی از دختران جوان، آرزوی بخت نیک و ازدواجی خوب دارن. مردم سیستان تو منطقه بلوچستان و البته سیستان، معتقدن اگه این آب متبرک باران بی بی نوروز رو روی سر دختران دم بخت بریزن، بختشون باز میشه و به زودی ازدواج خوبی نصیبشون میشه. این یک جور دعای عملیه، یک امید برای زندگی بهتر و پر از خوشبختی.

مردم سیستان باور دارند که اگر اولین باران سال نو، یا باران ده روز اول فروردین، ببارد، این نشانه حضور و برکت بی بی نوروز است و آب آن را برای گشایش بخت و برکت جمع می کنند.

این آیین نشون میده که مردم چقدر به این باران و به بی بی نوروز اعتقاد دارن و چقدر برای آینده جوون هاشون آرزوهای خوب دارن. آب پاشی فقط یک رسم نیست، یک جور نماد برای شروعی نو و پر از امید و شادمانیه. این سنت، پیوند عمیق مردم رو با طبیعت و باورهای اسطوره ای خودشون نشون میده؛ باورهایی که سال هاست زندگی رو تو این سرزمین پر از امید نگه داشته.

جایگاه بی بی نوروز در میان سایر آیین های نوروزی سیستان و بلوچستان

گرچه سنت بی بی نوروز برای مردم سیستان و بلوچستان، بخصوص تو منطقه ی سیستان، جایگاه ویژه ای داره و یک جورایی نماد اصلی نوروز محسوب میشه، اما تنها آیین نوروزی این دیار نیست. سیستان و بلوچستان پر از رسوم و آیین های کهنه و باستانیه که هر کدومشون برای خودشون داستانی دارن و بخشی از تاریخ و فرهنگ این مردم رو تشکیل میدن. بی بی نوروز مثل نگین این آیین ها می درخشه، ولی در کنارش، مراسم های دیگه هم با شکوه خاص خودشون برگزار میشن.

بیاید نگاهی بندازیم به بعضی از این آیین های نوروزی دیگه که غنای فرهنگی سیستان و بلوچستان رو نشون میدن:

چهارشنبه سوری سیستانی: رهایی از سیاهی، جشن روشنایی

چهارشنبه سوری تو سیستان داستان خودش رو داره. مردم سیستان، سیاوش رو مظلوم ترین چهره شاهنامه می دونن و معتقدن که چهارشنبه سوری یادآور گذر سیاوش از آتش برای اثبات پاکیه. تو این شب، مردم آتش روشن می کنن و از روش می پرن، اما فقط پریدن از روی آتش نیست. رسم های دیگه ای هم هست؛ مثلاً گونی، پتو یا لباس های کهنه رو به صورت گلوله درمیارن و آتش می زنن تا نحوست شب از بین بره. خیلی ها هم تو گروه های سه تایی آتش درست می کنن چون عدد سه براشون مقدسه. بازی با گوی های پنبه ای آغشته به روغن که نماد خورشید و روشناییه، شاهنامه خوانی و گذاشتن فتیله های آتشین روی پشت بوم ها هم از جمله این آدابه.

کاسه شکستن: نو کردن زندگی

یک رسم خیلی قدیمی و جالب دیگه تو سیستان، رسم کاسه شکستنه. تو سپیده دم تحویل سال نو، مردم تمام ظروف سفالی قدیمی و فرسوده رو که تو طول سال استفاده کردن (مثل کاسه و کوزه)، می شکستن. تکه های شکسته رو هم بالای پشت بوم یا کنار دیوار می گذاشتن. این کار خیلی مقدس بوده چون معتقد بودن اگه این کار رو نکنن، ارواح پلید که ممکنه تو این ظروف پنهون شده باشن، خانواده رو بیمار و زردرو می کنن. این رسم، نمادی از نو کردن زندگی و دور ریختن بدی ها و کهنگی هاست.

سبزه بستن درب منازل: برکت و شادمانی دم در

سیستانی ها رسم دارن که دسته های سبزه (که معمولا از گندم هستن) رو با گل به سردر خونه هاشون می چسبونن. اونا باور دارن که این کار علاوه بر اینکه چشم روشنی میاره، باعث ایجاد روحیه شاد هم میشه. نکته جالب اینه که حتی بعد از خشک شدن هم این سبزه ها رو دور نمی ریزن. انگار که این سبزه، نگهبان برکت و شادمانی اون خونه می مونه.

نوید نوروز با وزش باد پلپلاسی (پرستو): پیک بهار

مردم سیستان، وقتی اوایل اسفند ماه پرستوها رو می بینن که بعد از سرمای زمستون برگشتن، می دونن که هوا داره معتدل میشه و بهار نزدیکه. پرستوها تو زمستون سیستان رو ترک می کنن و تو اسفند دوباره برمی گردن. علاوه بر این، یک باد خاص به نام باد پنجکه هم هست که بین ۲۴ تا ۲۸ اسفند می وزه و معمولاً یک روز بیشتر طول نمی کشه. این باد هم یکی دیگه از نشانه های قطعی اومدن بهار و نوید نوروزه.

باور تخم مرغ و آینه: چرخش جهان

یک باور قدیمی و خیلی بامزه بین مردم سیستان هست: اونا معتقد بودن که کره زمین روی شاخ یک گاو قرار داره و اون گاو هم روی پشت یک نهنگ ایستاده. موقع تحویل سال نو، این گاو زمین رو از روی یک شاخ به شاخ دیگه منتقل می کنه و همین حرکت باعث میشه زمین تکون بخوره و تخم مرغی که روی آینه گذاشتن، بچرخه. این باور، نشون دهنده نگاه اساطیری و خیال انگیز مردم به پدیده های طبیعیه.

رقص های سیستانی: شور و هیجان نوروزی

جشن نوروز بدون رقص و شادی که نمیشه! رقص های سیستانی مثل رقص چوب، رقص شمشیر و چاپ سیستانی، جزء جدانشدنی فرهنگ این مردم هستن. این رقص ها با حرکات موزون و پرشور، نه تنها شادمانی رو نشون میدن، بلکه پیام آور صلح، یکپارچگی و قدرت این مردم هستن. دیدن این رقص ها تو ایام نوروز، واقعاً لذت بخشه و شور و هیجان خاصی به فضا میده.

زیارت کوه خواجه در سیزده به در: پیوند با طبیعت و اعتقادات

تو روز سیزده به در، مردم سیستان و بلوچستان، به خصوص کسانی که تو منطقه سیستان زندگی می کنن، به کوه خواجه میرن. این کوه، که بهش خواجه غلطان هم میگن، یک مکان مقدس و تاریخی محسوب میشه و مردم اونجا مراسم مذهبی و جشن و سرور برگزار می کنن. این مراسم احتمالاً ریشه های زرتشتی داره و حتی دو هفته بعد از نوروز هم ادامه پیدا می کنه. یک جور پیوند با طبیعت، تاریخ و اعتقادات کهن.

تمام این آیین ها و رسم ها، در کنار سنت بی بی نوروز، یک تابلوی رنگارنگ از فرهنگ غنی سیستان و بلوچستان رو نشون میدن. هر کدومشون تکه ای از پازل هویت این مردم هستن و همه با هم، نوروز رو به یکی از پررنگ ترین و معنادارترین جشن های سال تبدیل می کنن.

بی بی نوروز در دوران معاصر: حفظ و احیای یک میراث کهن

خب، تا اینجا کلی حرف زدیم از ریشه ها و آیین های سنت بی بی نوروز. اما شاید براتون سوال باشه که امروز، تو این دنیای پر از تغییر و سرعت، این سنت قدیمی هنوز هم زنده است؟ آیا مردم سیستان و بلوچستان، بخصوص نسل های جوان تر، هنوز هم به این باورها پایبندن و مراسم بی بی نوروز رو اجرا می کنن؟

راستش را بخواهید، مثل خیلی از سنت های قدیمی دیگه تو کشورمون، بی بی نوروز هم تو طول زمان دستخوش تغییراتی شده. شاید دیگه اون شور و حال صدها سال پیش رو نداشته باشه و تو بعضی از مناطق، کمرنگ تر شده باشه. اما نکته مهم اینه که تو خیلی از روستاها و شهرهای کوچیک تر سیستان و بلوچستان، بخصوص تو منطقه سیستان، این سنت همچنان زنده است و مردم با عشق و علاقه خاصی برگزارش می کنن. هنوز هم خانواده هایی هستن که تو روز علفه، با همون شور و شوق قدیمی، خونه تکونی می کنن، نون تازه می پزن و چشم انتظار باران بی بی نوروز هستن.

خوشبختانه، این سال ها تلاش های زیادی برای حفظ و احیای این گنجینه های فرهنگی انجام شده. نهادهای فرهنگی، سازمان های مردم نهاد و حتی خود مردم منطقه، دارن دست به دست هم میدن تا این سنت ها رو به نسل های جدید آموزش بدن و اونا رو از فراموشی نجات بدن. کارگاه های آموزشی، جشنواره های محلی و حتی مستندسازی ها، همگی کمک می کنن که این آیین های کهن، دوباره جون بگیرن و تو دل جوون ها هم ریشه کنن. وقتی می بینم که تلاش میشه این سنت ها زنده بمونن، واقعاً دلم گرم میشه.

یک نکته خیلی مهم دیگه، اهمیت ثبت ملی و حتی جهانی آیین هایی مثل بی بی نوروزه. وقتی یک سنت تو لیست میراث ناملموس یک کشور یا جهان ثبت میشه، یعنی ارزش اون آیین به رسمیت شناخته شده و قدم های جدی تری برای حفظ و نگهداریش برداشته میشه. این کار نه تنها به حفظ خود سنت کمک می کنه، بلکه باعث میشه گردشگرها، محقق ها و علاقه مندان به فرهنگ از سراسر دنیا با این رسم های قشنگ آشنا بشن و شاید حتی برای تجربه شون، به این منطقه سفر کنن. آیین بی بی نوروز واقعاً ارزش این رو داره که به عنوان یک بخش مهم از هویت و فرهنگ ایرانی، بیشتر شناخته بشه و برای همیشه موندگار بمونه.

دیدن اینکه یک سنت باستانی، چطور تو دل زندگی مدرن، هنوز هم نفس می کشه و الهام بخش امید و برکته، واقعاً آدم رو به فکر فرو می بره. این نشون میده که چقدر فرهنگ می تونه قدرتمند باشه و چطور گذشته، حال و آینده یک ملت رو به هم گره می زنه. سنت بی بی نوروز، فقط یک مراسم نیست؛ یک پیام از دل تاریخ برای آینده است، پیامی از امید، قناعت و پیوند ناگسستنی با طبیعت.

نتیجه گیری

خب، به آخر سفرمون رسیدیم. همونطور که دیدید، سنت بی بی نوروز در آداب و رسوم مردم سیستان و بلوچستان، فقط یک آیین ساده نوروزی نیست؛ یک دنیای پر از باور، امید، و پیوند عمیق با طبیعت و ریشه های فرهنگی این سرزمین دوست داشتنیه. بی بی نوروز، بانوی باران و برکت، برای مردم سیستان، نمادی از شروعی نو، فراوانی و از بین رفتن سختی هاست. از چله نشینی و انتظار باران رحمتش گرفته تا آداب و رسوم شیرین علفه، خانه تکانی، پخت کلوچه های خوش عطر، چیدن جو بَل و آیین آب پاشی بر سر دختران دم بخت، همه و همه نشون دهنده عمق این باورها و زیبایی های این سنت کهن هستن.

این آیین ها، در کنار سایر رسوم نوروزی سیستان مثل چهارشنبه سوری پرشور، کاسه شکستن برای زدودن پلیدی ها، سبزه بستن بر در و دیوار خانه ها، نوید بهار با وزش باد پلپلاسی و رقص های پرهیجان محلی، یک مجموعه بی نظیر از فرهنگ و هنر مردم سیستان و بلوچستان رو تشکیل میدن. این آداب و رسوم، نه تنها گذشته پربار این منطقه رو یادآوری می کنن، بلکه امید به آینده ای روشن تر رو هم تو دل ها زنده نگه می دارن.

حفظ و پاسداشت این گنجینه های فرهنگی، نه تنها برای مردم سیستان و بلوچستان، بلکه برای همه ما ایرانی ها، یک وظیفه و افتخاره. این سنت ها، بخش مهمی از هویت ملی ما رو تشکیل میدن و باید سینه به سینه به نسل های آینده منتقل بشن. اگه این مقاله تونسته شما رو با گوشه ای از فرهنگ غنی این دیار آشنا کنه و ته دلتون رو قلقلک بده تا بیشتر درباره ی نوروز سیستان و بلوچستان و آیین هایش بدونید، واقعاً خوشحالم.

امیدوارم روزی فرصت کنید و از نزدیک با این مردم خونگرم و آداب و رسوم زیبایشان آشنا شوید. مطمئن باشید تجربه ای فراموش نشدنی خواهد بود. اگر شما هم تجربه ای از نوروز در سیستان و بلوچستان دارید یا با آداب و رسوم دیگری از این منطقه آشنا هستید، حتماً با ما در میان بگذارید تا این دریای اطلاعات فرهنگی، غنی تر از همیشه بشه.