زنگ خطر کم بارشی برای سال زراعی جاری

ساینس بلاگ:

کشاورزی کشور در فصل جاری با پدیده نگران کننده ای مواجه شده است. کاهش چشمگیر بارندگی که تاثیر آن در این بخش قابل مشاهده است.

امسال کمبود بارندگی در فصل پاییز به ویژه در برخی استان ها یکی از دغدغه های اصلی کارشناسان کشاورزی عنوان شده است. این کمبود بارندگی علاوه بر کاهش ذخایر آب زیرزمینی منجر به کاهش کیفیت محصولات کشاورزی و کاهش عملکرد در برخی مناطق شده است.

در فصل پاییز امسال میزان بارندگی ها کاهش چشمگیری داشته و مجموع بارندگی ها به 34.3 میلی متر رسیده که نسبت به سال قبل 46.7 درصد و نسبت به سال قبل 4.5 درصد کاهش نشان می دهد.

این کاهش بارندگی در حالی اتفاق می افتد که اکثر کشاورزان محصولات خود را در فصل پاییز کشت کرده اند و کمبود منابع آب کافی ممکن است باعث کاهش عملکرد در این منطقه شود. در این صورت اثرات منفی بارندگی کم بویژه در مناطق وابسته به آبیاری کشاورزی بیشتر مشهود است.

وضعیت بارندگی ها در نخستین روزهای ورود به فصل زمستان بهبود یافته است از این رو فارمک عزیز کریمی مدیر کل غلات و فرآورده های اساسی اداره کل غلات و فرآورده های اساسی روز گذشته در این خصوص گفت: براساس گزارش ها میانگین سطح بارندگی امسال تا 15 دی ماه است. . سازمان هواشناسی 36.4 میلی لیتر است و میانگین بارندگی نسبت به بلندمدت حدود 46 درصد کاهش نشان می دهد.

اثرات کم بارندگی بر کشاورزی و امنیت غذایی

کمبود بارندگی و کمبود منابع آبی یکی از بزرگترین چالش های کشاورزی ایران است. در سال های اخیر تغییر اقلیم و کاهش بارندگی به یک روند ثابت تبدیل شده است و این موضوع تهدیدی جدی برای محصولات استراتژیک مانند گندم برنج ذرت و محصولات دامی است.

کاهش تولید گندم و تهدید امنیت غذایی

گندم یکی از محصولات اساسی کشاورزی ایران است که نقش مهمی در تامین امنیت غذایی کشور دارد. بر اساس گزارش ها به دلیل کمبود بارندگی در فصل جاری کشت گندم تحت تاثیر قرار گرفته و کشاورزان در تامین آب مورد نیاز با چالش جدی مواجه شده اند.

این وضعیت ممکن است منجر به کاهش عملکرد و برداشت گندم در برخی استان ها شود و تهدیدی برای تامین نیاز خانواده های کشور در این زمینه تلقی شود. علاوه بر این هزینه های مربوط به آبیاری و استفاده از کودها و سموم دفع آفات به ویژه در شرایط کم آب افزایش یافته و فشار بیشتری را بر کشاورزان وارد می کند.

بحران کم آبی و تاثیر آن بر کشاورزی دیم

در مناطقی که عمدتاً با کشاورزی دیم (بدون آبیاری) سروکار دارند کاهش بارندگی منجر به کاهش قابل توجه تولید محصول شده است. در سال های اخیر تعداد زیادی از کشاورزان به ویژه در مناطق خشک و نیمه خشک به دلیل کمبود بارندگی در تامین منابع آب و تامین مواد غذایی با مشکلات جدی مواجه شده اند.

هشدار به کشاورزان و مدیریت مزرعه در شرایط کم بارندگی

سهرابی مجری طرح گندم وزارت جهاد کشاورزی به کشاورزان هشدار داد که با توجه به کمبود بارندگی در فصل جاری باید در مدیریت مزارع خود بسیار دقت کنند.

وی به کشاورزان توصیه کرد در مدیریت آبیاری کنترل آفات و بیماری ها و استفاده مناسب از کود برای مقابله با بحران کم بارندگی دقت لازم را داشته باشند. به ویژه در شرایطی که منابع آبی محدود است رعایت اصول مدیریت خوب آب و خاک می تواند تاثیر زیادی در حفظ عملکرد تولیدات کشاورزی داشته باشد.

پیش بینی بارش زمستانه و جبران کسری بارش مورد انتظار

سحر تاجبخش رئیس سازمان هواشناسی کشور کاهش بارندگی ها در سال جاری را پیش بینی کرده است که این کاهش بارندگی در فصل زمستان محقق می شود.

وی اعلام کرد بر اساس پیش بینی در ماه های آینده بارندگی های بیشتری در کشور خواهیم داشت که تا حدودی وضعیت منابع آب را بهبود می بخشد.

این پیش بینی ها برای کشاورزان و مقامات دولتی که تلاش می کنند کمبود بارندگی را جبران کنند دلگرم کننده است. به گفته تاجبخش بارندگی در سایر نقاط کشور به جز دو استان کمتر از حد نرمال است. اما در مجموع پیش بینی ها نشان می دهد که بارش در زمستان 1403 روند مثبتی خواهد داشت که می تواند تا حدودی مشکل کم بارشی را کاهش دهد.

لزوم مدیریت مزرعه برای مقابله با بحران کم بارندگی

یکی از نکات کلیدی در مقابله با بحران کم بارشی همکاری و هماهنگی نهادهای دولتی و کشاورزان است. توسعه و آموزش کشاورزان در زمینه مدیریت منابع آب و استفاده بهتر از فناوری های نوین کشاورزی می تواند راهکار موثر دیگری در این زمینه باشد. همچنین ایجاد سامانه های حمایتی از کشاورزان مناطق کم بارش و تخصیص منابع مالی برای خرید تجهیزات نوین آبیاری از دیگر اقدامات ضروری است.

کمبود بارندگی در ایران به ویژه در فصل پاییز تهدیدی جدی برای بخش کشاورزی و امنیت غذایی کشور محسوب می شود. این کمبود بارندگی در کنار بحران ناشی از کمبود منابع آبی چالش هایی را برای کشاورزان و تولیدکنندگان محصولات اساسی ایجاد کرده است. اما امید است با اتخاذ تدابیر لازم در حوزه مدیریت منابع آب و کشاورزی نوین برای جبران کمبود بارندگی در زمستان تا حدودی از اثرات منفی این فاجعه کاسته شود.

در نهایت همکاری پایدار و مؤثر بین کشاورزان نهادهای دولتی و سایر ذینفعان می تواند به کشاورزان کمک کند تا بر بحران کم بارندگی غلبه کنند و شرایط مطلوب تری را برای تولید محصولات کشاورزی در آینده فراهم کنند.

اقدامات مدیریتی و توجه به تغییرات اقلیمی در مدیریت محصولات زراعی از جمله عواملی است که به تنش آبی در محصول فعلی کمک می کند. مدیریت صحیح آبیاری کنترل آفات و بیماری ها و استفاده صحیح از کودها از مواردی است که کشاورزان باید در سال جاری به آن توجه بیشتری داشته باشند.