از درشکه تا اتومبیل؛ یک قرن فرهنگسازیِ ناتمام

از زمان انسان های اولیه که زندگی آرام تری نسبت به انسان های مدرن که تحرک را جزء ضروری زندگی خود می دانند، حرکت همواره یکی از مهم ترین دغدغه ها بوده است. نیازی که ابتدا با کمک حیوانات و بعداً با پیشرفت فناوری پاسخ داده شد، هرچند این بخش نیز با چالش های خاص خود از هرج و مرج گرفته تا گاه عدم فرهنگ کافی مواجه بود.

به گزارش ساینس بلاگ، سرعت محدودی که انسان می تواند با آن حرکت کند باعث می شود به حیوانات به عنوان وسیله ای برای حمل و نقل نگاه کنند که اگرچه سرعت و قدرت بیشتری نسبت به خودشان داشتند، اما در این مدت تغییر چندانی برای رسیدن به زمان درخواستی نداشتند. در این شرایط بود که به فکر ساخت وسایلی مانند ماشین بخار، هواپیما، قطار و غیره افتاد تا سختی ها را برای خود آسان کند. اما خودروهایی که در 130 سال گذشته بیش از هر چیز دیگری توانسته اند نیاز انسان به حمل و نقل را پاسخ دهند، خودروهایی هستند که در این گزارش از آنها صحبت می کنیم.

قبل از تولد اتومبیل، استفاده از کامیون برای حمل و نقل در بین مردم رایج بود. چنانکه ناصرالدین شاه پس از بازگشت از سفر فرنگ در سال های آخر عمر، دستور داد تا شرکت های حمل و نقل در دارالخلافت تهران را توسعه دهند و پس از آن حدود سی اتومبیل وارد شهر شد بر این اساس لازم بود قوانین راهنمایی و رانندگی برای حفظ نظم وضع شود. از جمله اینکه دسترسی به نقاط خاصی از شهر از جمله کاخ گلستان نیازمند داشتن وسیله نقلیه و مجوز حمل و نقل مشابه طرح ترافیک امروز بود.

روش حمل و نقل؛ عکس آنتون سورگین

اولین خودرو در زمان مظفرالدین شاه قاجار وارد ایران شد. زیرا استفاده از آن در ابتدا فقط برای درباریان و ثروتمندان بود. بنابراین با توجه به محدودیت تعداد وسایل نقلیه، نیازی به وضع قوانین خاصی برای استفاده از آن نیست. اما مانند سایر ابزارها، قبل از اینکه فرهنگ و قوانین استفاده از آنها ایجاد شود، خودروها به تدریج جای خود را در زندگی همه طبقات جامعه باز کردند.

در واقع، شما باید تصور کنید که یک قرن پیش مردی از پشت ماشینی که می تواند توسط یک اسب یا قاطر کشیده شود، پیاده شود و تنها با یادگیری برخی مفاهیم اولیه، پشت فرمان ماشین بنشیند که فقط با زور و بازو می شود راند و هوش حیوان به آن وابسته نیست و باید همزمان حواسش به گاز و ترمز و دنده و فرمان و … باشد! در این مورد البته برای رهگذرانی که اطلاعاتی از سرعت و سرعت خودرو نداشتند، وضعیت مناسبی نداشت و بعید بود که مثلاً کودکی در حال عبور از خیابان بازی کند باعث این شود حادثه ای جبران ناپذیر

از سوی دیگر افزایش تعداد خودروها در شهرها در حالی رخ داده است که خیابان ها و کوچه ها زیرساخت های لازم برای وجود این تعداد خودرو را نداشتند. و به همین ترتیب، و پلیس نیز برای اجرای قوانین آموزش دیده بود، آنها چیزی ندیدند که این مرد ساخته است. در این بی عدالتی، فردی که جلو رفت، جیغ بلندی کشید، احتمالاً حق داشت، در محله خود رانندگی می کرد و بچه های محل در هوا بودند و…

با این حال، استفاده از خودرو کم و بیش به همان سبک اصلی ادامه یافت تا اینکه اولین قربانی شد. اما ماجرا چه بود؟ درویش خان که در موسیقی ایرانی بسیار تاثیرگذار بود و باعث تنوع در ساز تار بود، در یکی از شب های پاییزی سال 1305 در حالی که با کالسکه اسبی به خانه باز می گشت، دچار حادثه شد. یک خودرو و مرگ پس از 5 روز این بود که خطرات وسیله ای که به انسان کمک می کند بیشتر از همیشه آشکار شد.

احساس خطر همراه با هرج و مرج، قانون گریزی و فقدان فرهنگ خودرو، گواهینامه رانندگی را در سال 1305 اجباری کرد و دو سال بعد، اولین قوانین رانندگی وضع شد و اجرای نظم اجباری شد. نظارت بر اجرای قوانین. البته اولین آیین نامه کامل قوانین راهنمایی و رانندگی در سال 1318 تصویب شد که مادر قوانین راهنمایی و رانندگی نامیده می شود.

حدود 100 سال از وضع قوانین راهنمایی و رانندگی در ایران می گذرد. با این حال گاهی رعایت مقررات خاصی مانند بستن کمربند ایمنی بهترین راه حلی است که با در نظر گرفتن جریمه منجر به فرهنگ سازی می شود! در واقع این جایی است که قانون به فرهنگ کمک می کند تا هرج و مرج را از بین ببرد، اما به نظر می رسد برای موارد دیگر که به مسایل ترافیکی مربوط نمی شود، مانند خیابان ها در تمام ساعات شبانه روز و در کوچه پس کوچه ها. فحش ندادن در حین رانندگی، پشتیبان نگرفتن آمبولانس، ضربه زدن بی دلیل در ترافیک طولانی و… برای رسیدن به نقطه فرهنگی مطلوب هنوز به کار زیادی نیاز داریم!

پایان خبر ساینس بلاگ