احیای جهاد سازندگی؛ از حرف تا عمل در دولت سیزدهم

جهاد سازندگی یک نیروی مردمی برای محرومیت زدایی بود که با ادغام با جهاد کشاورزی به گونه ای از بین رفته بود، اما در سال نخست کاری دولت سیزدهم و روی کار آمدن رییس جمهور شهید با ایجاد شورای عالی جهاد کشاورزی در اولویت قرار گرفته و فعالیت خود را آغاز کرد تا بخشی از عدالت وعده داده شده خود را در قالب آن اجرایی کند.

به گزارش ساینس بلاگ، دولت سیزدهم مردادماه 1400 آغاز به کار کرد و با توجه به گذشت 34 ماه از فعالیت خود اقدامات مختلفی در بخش های مختلف اقتصادی صورت گرفت که می توان به ایجاد شورای عالی جهاد کشاورزی به عنوان یکی از اقدامات مهم رییس جمهور شهید اشاره کرد.

پس از وقوع انقلاب 1357 بود که با توجه به ضرورت انجام اقدامات وسیع و سریع در راستای محرومیت زدایی و افزایش تولیدات کشاورزی و توسعه و عمران روستاها، اندیشه تاسیس جهاد سازندگی اعلام شد. با وجود فعال بودن ارگان های رسمی دولتی در این حوزه ها، نهاد جهاد سازندگی در 27 خرداد ماه 1358 با فرمان امام خمینی(ره)، با شعار فراهم آوردن نهضتی همه جانبه برای مبارزه با فقر و محرومیت بجا مانده از رژیم گذشته و توسعه و عمران روستایی، به وجود آمد.

رو به افول رفتن نهاد جهاد سازندگی در سال 1379

هدف اصلی امام خمینی(ره) لغو سیستم تقسیم اراضی و احیای سیستم یکپارچگی اراضی حتی تحت مالکیت مستقیم دولت بود. همان زمان خودشان در سخنرانی 12 بهمن سال 1357 گفتند که این طرح ممکن است 20 سال طول بکشد تا عملی شود و این در حالیست که 40 سال از انقلاب جمهوری اسلامی ایران گذشت و احیاء نشد که گویا مقاومت شدید کشاورزان و نبود برنامه منسجم و پیگیر دلیل عدم موفقیت طرح مذکور بوده است. این نهاد انقلابی بعدها به وزارت جهادسازندگی تبدیل شد و در نهایت در سال 1379 با ادغام در وزارت کشاورزی رفته رفته رو به افول رفت. اما گفتمان جهادی با درایت های مقام معظم رهبری با محوریت گروه های جهادی و مردمی استمرار یافت.

نقش جهاد سازندگی در جنگ تحمیلی

در طول هشت سال دفاع مقدس، رسته های مختلفی سعی کردند تا در بخش های گوناگون جبهه های جنگ نقش آفرینی کنند. جهاد سازندگی از جمله ارگان هایی بود که با اقدامات خود توانست در پیشبرد اهداف فرماندهان در جنگ تحمیلی و مخصوصاً عملیات ها نقش آفرینی کند.

در عملیات فتح المبین جهاد سمنان با تیپ 8 نجف و تیپ 1 لشکر 92 زرهی در منطقه رقابیه مستقر شد که زلیجان، منطقه ای پرت و خارج از دید دشمن، به عنوان یک محور عملیاتی انتخاب شد.  جهاد سمنان ماموریت داشت از دورترین نقطه زلیجان، جاده ای تا نزدیک ترین نقطه به خاکریز دشمن احداث کند. برای شناسایی منطقه باید وارد محوری می شدند که تحت پوشش گشتی های عراقی قرار داشت و امکان اسارت جهادگران بود. وقتی احداث جاده به یک کیلومتری دشمن رسید، محسن رضایی، فرمانده کل سپاه وقت، به صورت غیررسمی از آنجا بازدید کرد تا گشتی های عراقی او را شناسایی نکنند. جهاد سمنان موفق شد دو روز پیش از آغاز عملیات این جاده را به نزدیک ترین نقطه ممکن برای آغاز عملیات برساند. جهاد سمنان با هماهنگی واحد مهندسی سپاه و ارتش این جاده را به پایان رساند.

در عملیات بیت المقدس جهاد باید با سرعت عمل بالا، مسیر آب گرفتگی ایجاد شده در عملیات های پیشین را منحرف می کرد تا امکان تردد به جاده خرمشهر فراهم شود. جهادگران باید هم زمان قبل از شروع عملیات، سه دهنه پل را (از سه محور کرخه کور و هویزه، جاده اهواز-خرمشهر و محور ساحل کارون) احداث می کردند، سپس با احداث جاده ای، آن را به جاده خرمشهر وصل می کردند.

جهادگران ابتدا این جاده را به طول 9 کیلومتر از دب حردان در نوار ساحلی کارون تا دارخوین در میان آتش دشمن احداث کردند و بارها در حین کار با نیروهای عراقی درگیر شدند، اما این جاده تا کنار کارون و در ادامه، تا جاده خرمشهر ادامه یافت. شن ریزی و زیرسازی این جاده باید اساسی انجام می گرفت تا به عنوان جاده اصلی آن منطقه مورداستفاده قرار گیرد. با رسیدن جاده به ساحل کارون، گروه پل سازی جهاد اصفهان وارد عمل شد.

تلاش برای احیای جهاد در دوران کار شهید ابراهیم رییسی

نیاز به احیای این سازمان، در هر سفر استانی رییس جمهور شهید به ویژه به مناطق محروم پررنگ تر می شد و شهید آیت الله «سیدابراهیم رییسی» نهم ساینس بلاگ ماه 1400 در سفر به کهگیلویه و بویراحمد از احیای جهاد سازندگی در کشور سخن گفت. استقبال از ایده احیای جهاد از سوی نیروهای جهادگر و مردم سبب شد که رییس جمهور در تاریخ 16 دی ماه 1400 تشکیل «شورای عالی جهاد سازندگی، امور عشایر و توسعه روستایی» را تصویب کند که این از جمله مهم ترین اقدامات عملی دولت سیزدهم بود.

هدف دولت در این حوزه به گفته شهید آیت الله رییسی احیای اقتصاد روستایی برای پیشگیری از سیل مهاجرت به شهر و افزایش حاشیه نشینی بود. رییس جمهور شهید با تاکید بر اینکه اگر اقتصاد روستا را فعال کنیم شاهد تولید روزافزون و کاهش مهاجرت از روستا به شهر و حاشیه نشینی خواهیم بود، متذکر شده بود که «برای فعال شدن اقتصاد روستا باید زیرساخت های روستایی مهیا شود و برای تحقق این مهم نیاز به احیای جهاد سازندگی داریم و این موضوع در دستور کار دولت است».

این مسیول شهید، از انحلال جهادسازندگی و عوارض و تبعات آن انتقاد و تاکید کرده بود که «مرور زمان نشان داد با ادغام جهاد و کشاورزی، امر جهاد مغفول مانده است.» کشاورزی در روستاها هم، نه کیفیت و نه کمیت مورد انتظار را نشان می دهد و نیازمند ورود تفکر و اقدامی ست که به صورت یکپارچه معضلات را شناسایی و هدفمند به حل آن بپردازد.

ایجاد شورای عالی جهاد سازندگی؛ ابتکار شهید جمهور برای احیای جهاد سازندگی

سید وحید موسویان- عضو حقیقی شورای عالی جهاد سازندگی- نیز در گفت و گو با ساینس بلاگ، درباره اقدامات انجام شده در این حوزه گفت: از جمله مهم ترین اقدامات شهید آیت الله رییسی پس از روی کار آمدن احیای جهاد سازندگی بود که این امر به دو روش امکان پذیر بود. یکی از این روش ها این بود که جهاد سازندگی را از وزارت جهاد کشاورزی جدا کنیم که ساختار قدیمی داشت که فرسایش یافته بود و به انرژی مضاعفی نیاز داشت.

وی افزود: از طرفی نیز طی سالیانی که حضرت سید علی خامنه ای رییس جمهور بودند، در نهاد ریاست جمهوری واحدی به عنوان معاونت محرومیت زدایی ایجاد و فعالیت می کرد تا به امروز که در نهاد ریاست جمهوری نهادی به معاونت مناطق محروم وجود داشت. در دولت قبلی نیز با عنوان معاونت مناطق محروم و توسعه روستایی معاون اول فعال بود. ابتکار شهید ابراهیم رییسی این بود که یک حد وسطی را پیش گرفتند و دو سال گذشته شورای عالی جهاد سازندگی را به عنوان یک نهاد بالادستی برای احیای جهاد سازندگی تشکیل دادند که تعدادی از وزرا و سران کشور در آن حضور دارند و این شورا هفت عضو حقیقی دارد.

این عضو حقیقی شورای عالی جهاد سازندگی در پایان ادامه داد: جلسات این شورا با حضور شهید ابراهیم رییسی و معاون اول وی آقای مخبر برگزار می شد. در این دو سال اقدامات بسیار زیادی انجام شده و جهاد سازندگی وارد مسیر احیا شده است. جمع اعضای حقیقی شورای عالی جهاد سازندگی سال گذشته به محضر مقام معظم رهبری رفتیم که ایشان نیز نکاتی را متذکر شدند و مقرر شد جهاد سازندگی را که این رییس جمهور شهید احیا کردند، با رویکرد «جهاد گام دوم انقلاب» پیش ببریم و تنها به مسیله محرومیت زدایی از روستاها و مناطق محروم پرداخته نشده و مسایل بسیار زیادی را در برگرفته است که یکی از این اقدامات، احیای واحدهای کوچک اقتصادی است که مقام معظم رهبری نیز به آن در سخنرانی های اخیر خود به عنوان جهاد اقتصادی خودکفایی اشاره کردند.

پایان خبر ساینس بلاگ